زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

با شروع فصل زمستان يكي از كالاهايي كه مورد تقاضاي دارندگان خودرو قرار مي‌گيرد، مايعات ضد يخ موتور است. ضد يخ/ جوش، يك تركيب شيميايي شامل اتيلن گليكول، بازدارنده‌هاي خوردگي، مواد ضد كف، رنگ و آب است كه مخلوطي از آن با آب به عنوان بالابرنده نقطه جوش و پايين آورنده نقطه انجماد مايعات خنك‌كننده موتورخودرو به كار مي‌رود و مخلوط40 تا70 درصد آن در چهار فصل سال مناسب است. اجزاي تشكيل دهنده مايعات خنك‌كننده موتور عبارتند از: «سيال پايه»، «بازدارنده‌هاي خوردگي»، «مواد ضد كف»، «آب»، «رنگ».
انواع مايعات و خنك‌كننده موتور خودرو
براساس استانداردهاي بين المللي و استاندارد ملي ايران، انواع مايعات ضد يخ و خنك‌كننده موتور را مي‌توان به شرح زير برشمرد:
1- مايعات خالص برپايه اتيلن گليكول
2- مايعات خالص برپايه پروپيلن گليكول
3- مايعات از پيش رقيق شده، آماده براي مصرف برپايه اتيلن گليكول (50 درصد حجمي)
4- مايعات از پيش رقيق شده، آماده براي مصرف برپايه پروپيلن گليكول (50 درصد حجمي)
ويژگي‌هاي مايعات خنك‌كننده مناسب براي موتور
- ضد يخ بايد قادر به پايين آوردن نقطه انجماد آب تا حداقل دماي ممكن در فصل زمستان باشد.
- از نظر شيميايي و كاركرد پايداري كافي داشته باشد.
- از نقطه جوش بالايي برخوردار بوده و در درجه بالا، توليد رسوب نكند.
- روي لاستيك‌هاي مصرفي در سيستم، اثر نامطلوب نداشته باشد.
- حرارت را به خوبي منتقل كرده و هيچگونه اثر نامساعدي روي تبادل حرارتي در سيستم خنك‌كننده نداشته باشد.
- داراي كمترين اثر سمّي باشد.
- آتشگير نباشد.
- بوي نامطلوب نداشته باشد.
- داراي كف جزئي باشد.
- ضريب انبساط پايين داشته باشد.
- در دماهاي پايين گرانروي كم و قابل قبول داشته باشد.
- بيشترين حفاظت را از خوردگي فلزات مورد استفاده در سيستم خنك‌كننده داشته باشد.
- روي رنگ بدنه خودرو اثر نامطلوب نداشته باشد.
برخلاف تصورات رايج، با قرار دادن ضد يخ در فريزر نمي توان به كيفيت و مرغوبيت آن پي برد، زيرا از اين طريق فقط خاصيت ضد انجماد ضد يخ سنجيده مي‌شود و وجود مواد افزودني بازدارنده خوردگي در آن مشخص نمي‌شود. همچنين نمي‌توان دريافت كه سيال اصلي ضد يخ، از نوع گليكول‌هاي مرغوب است يا از موادي مثل متانول، كه سمي و آتشگير هستند. از آن جايي كه نقطه انجماد ضد يخ خالص (13/5-) تا (18-) درجه سلسيوس است، اگر ضد يخي كه به عنوان ضد يخ خالص در فريزر قرار داده مي‌شود، در دمايي پايين تر از18- منجمد شود، نشان‌دهنده مخلوط شدن آن با آب و نامرغوب بودن آن است.
حال اين سوال مطرح است كه ضد يخ مناسب برچه اساسي انتخاب مي‌شود؟ بهترين معيار براي انتخاب ضد يخ خودرو يا موتورهاي متحرك، كه در آن‌ها ضد يخ به عنوان خنك‌كننده استفاده مي‌شود، توصيه سازنده موتور است. در غير اين صورت بايد با توجه به دارابودن علامت استاندارد، ضد يخ مناسب را شناسايي و خريداري كرد. پس از انتخاب و خريد ضد يخ مناسب چنانچه از نوع خالص باشد، مي‌توان آن را بر اساس جدول اختلاط مشخص‌شده بر روي برچسب ظرف (كه يكي از الزامات نشانه‌گذاري اين فرآورده است) با آب رقيق كرد.
 نمونه‌اي از اين جدول به شرح زير است:

بايد توجه نمود چنانچه از انواع ضد يخ‌هاي رقيق‌شده آماده براي مصرف استفاده مي‌شود، نبايد آن را مجددا با آب رقيق كرد.
برخي از مصرف‌كنندگان تصور مي‌كنند با افزودن مقدار ضد يخ مي‌توان به نقطه انجماد پايين‌تري رسيد. اين تصور اشتباه است و غلظت‌هاي بيشتر از 68 درصد حجمي ضد يخ در آب توصيه نمي‌شود؛ زيرا در غلظت 68 درصد حجمي (ضد يخ: 68 و آب: 32) مخلوط پايين ترين نقطه انجماد (69- درجه سلسيوس) را خواهد داشت و اگر غلظت ضد يخ از اين مقدار بيشتر شود نقطه انجماد محلول بالاتر مي‌رود و زودتر منجمد مي‌شود. اين پديده به عنوان نقطه اتكتيك شناخته مي‌شود.
توصيه‌هايي در مورد پر كردن سيستم خنك‌كننده و سرويس ضروري آن
- قبل از تعويض و استفاده از محلول جديد ضد يخ، مسير و مجاري سيستم خنك‌كننده بايد با آب كاملا شستشو داده شود. به طور كلي قبل از پر كردن سيستم خنك‌كننده، سيستم بايد بازرسي و در صورت نياز سرويس شود.
- هنگامي كه موتور داغ است، هرگز درپوش فشار رادياتور را برنداريد، زيرا سيستم خنك‌كننده تحت فشار است. هنگامي كه موتور سرد شد،‌ درپوش را با احتياط به اندازه يك دور باز كنيد تا فشار سيستم تخليه شود و سپس آن را برداريد. چنانچه مايع خنك‌كننده سرريز شد بلافاصله در پوش را محكم كرده و پس از اينكه سيستم خنك‌كننده سردتر شد، آن را باز كنيد.
- قبل از استفاده از ضد يخ خالص، بايد آن را به نسبت مساوي با آب رقيق و سپس به سيستم خنك‌كننده اضافه كرد.
- براي مخلوط كردن آب بايد از آب با سختي كم (آب لوله‌كشي شهري يا آبي كه املاح آن كم است) استفاده شود.
- بهترين نسبت اختلاط ضد يخ خالص و آب، يك به يك (نصف حجمي از هر كدام) است.
- غلظت مايع خنك‌كننده موتور كنترل شود.
- وضعيت و سطح مايع خنك‌كننده موتور كنترل شود.
- آزمون فشار براي شناسايي نشت انجام گيرد. (بهتر است اين آزمون هنگامي كه موتور سرد است انجام شود).
- درپوش فشار و دهانه پركننده رادياتور بررسي شود.
- شلنگ‌ها و بست‌هاي آن بررسي شود.
- در صورتي كه موتور هنگام كار خيلي گرم يا سرد شود، ترموستات بررسي و با ترموستات پيشنهادشده از سوي توليد كننده تعويض شود.
- استفاده از محلول ضد يخ و نصب ترموستات مناسب و سالم در تمام طول سال ضروري است.