مریم عامریخواه دانشجوی کارشناسی علوم تغذیه؛ دکتر آریو موحدی دکترای تخصصی تغذیه بالینی
جسم انسان از میلیونها میلیون سلول تشکیل شده است که در کنار هم، بافتهایی مانند ماهیچهها، استخوان و پوست را میسازند.
اغلب سلولهای طبیعی بدن در پاسخ به تحریکاتی که از داخل و خارج بدن به آنها وارد میشود، رشد و تولید مثل میکنند و در نهایت طی یك فرآیند طبیعی میمیرند.
اگر این فرآیند در مسیر تعادل و صحیح خود باشد، بدن سالم میماند و عملکرد طبیعی خود را حفظ میکند، اما هرگونه تغییری در این روند سبب بروز بیماریهای مختلف از جمله سرطان میگردد.
اگرچه هنوز دلیل قطعی بروز این حالت مشخص نشده است و همچنان هالهای از ابهام بر واقعیت سرطان كشیده شده است لیكن جهشهای ژنتیكی و تغییرات ساختاری مولكولی داخل سلول از موارد مورد اتفاق بیشتر دانشمندان است.
این تغیرات ژنتیكی در یک سلول طبیعی ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی ایجاد شده و یک سلول را سرطانی نماید، ولی در اغلب موارد، تبدیل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطان زا مانند الکل و دخانیات صورت میگیرد.
شکل ظاهری و عملکرد سلولهای سرطانی با سلولهای طبیعی متفاوت است كه همین امر سبب تغییر رفتاری سلول و ساز و كارهای فیزیولوژیك آن میگردد.
مجموعهای از سلول های سرطانی در كنار هم یك تومور سرطانی را ایجاد میكنند كه معمولا مرحلهای است كه ممكن است پس از سال ها ابتلا به سرطان مشاهده شود یا در بعضی موارد سرعت رشد تومور به قدری باشد كه در اندك زمانی رخ نماید.
گاهی تومورها خوش خیم بوده و رشد نمیکنند ولی در صورتی که سلولهای تومور رشد کنند و تقسیم شوند و سلولهای طبیعی اطراف خود را از بین ببرند و به نقاط دیگر بدن نیز هجوم بیاورند، تومور بدخیم محسوب میشود. هرچه تومورها رشد کنند و بزرگتر شوند، جلوی رسیدن مواد غذایی و اکسیژن را به سلولهای سالم میگیرند و با پیشرفت سرطان، سلولهای سالم میمیرند و عملکرد و سلامت بیمار از بین میرود.
اگر جلوی این فرایند گرفته نشود، سرطان به مرگ بیمار میانجامد.
سرطان یک بیماری جدی است که در سلامت جسم و روان فرد تأثیر دارد. بر اساس تازهترین نتایج برنامه ثبت سرطان در كشور، سرطان سومین علت مرگ در کشور است و 52 درصد در مردان و 48 درصد در زنان دیده میشود.
سرطان سالانه بیش از 40000 مرگ را در ایران رقم می زند. طبق آمارهای جهانی تعداد بیماران سرطانی از 11 میلیون و 800 هزار نفر در سال 2005 با 55 درصد رشد به تعداد 18 میلیون و 200 هزار نفر در سال 2020 خواهد رسید.
نظر به اهمیت درمان این بیماری فرضیههای مختلف و روش های درمانی متعدد در طی قرون مورد استفاده قرار گرفته است كه كم و بیش بر روند پیشرفت این بیماری موثر بودهاند اما همچنان درمان قطعی این بیماری دور از دسترس است.
شاید بتوان از میان انبوهی از راهکارها جهت درمان و یا پیشگیری از سرطان، بازگشت به آغوش طبیعت را به عنوان راهکاری مکمل و مطلوب در میان سایر روشها توصیه کرد. این ظن و گمان از آنجا میباشد كه در بین جوامع مختلف، تعدادی از جوامع وجود دارند که عاری از سرطان میباشند و حتی اسم سرطان را هم نشنیدهاند.
دکتر کربس طی بررسیهایی که انجام داد متوجه شد که قبایل بومی امریکا، مشکلی مثل سرطان را ندارند. بدیهی است که این باید دلیلی داشته باشد.
دادههای یونسکو نیز نشان میدهد که قبیله هونزا تنها قسمت عاری از سرطان درسراسر جهان میباشد. قبیله هونزا مردمی هستند که در یک رشته کوه در مرز چین، هند و افغانستان زندگی میکنند.
مطالعاتی که بر روی این قبایل صورت گرفت نشان داد که بسیاری از مردم آن ها تا 100 سالگی عمر میکنند. یافتهها نشان دادهاند که انها در رژیم غذایی خود محصولات فراوان زردالو را در نور خشک کرده و به طور گسترده مصرف میکنند.
در واقع زردآلو اولین منبع ثروت هونزا محسوب میشود و میزان ثروت آنها برحسب تعداد درختان زردآلوی هر فرد میباشد. و در این قبایل از مغز آن به عنوان میان وعدهی عصر استفاده میکنند.
بررسی بیشتر بر روی زردآلو و مغز آن نشان داد كه این گیاه دارای مادهای به نام آمیگدالین میباشد. آمیگدالین ترکیبی گیاهی است که حاوی قند میباشد و تولید سیانور میکند.
این محصول طبیعی به طور گسترده در دانهی میوهها مثل زردآلو، هلو، و... وجود دارد.
در سالهای اخیر و طبق مطالعات انجام شده، دیده شده که ترکیب فوق میتواند در بهبود و کنترل سرطان نقش داشته باشد.
این ماده برای اولین بار در سال 1830 جداسازی شد و به عنوان یک عامل ضد سرطان در روسیه در اوایل سال 1845 مورد استفاده قرار گرفت.
فرم سنتتیک آمیگدالین، لاتریل نامیده شده که بیان میشود چنانچه با داروهای شیمیایی ضد سرطان ترکیب شود، دارای اثرات همافزایی مثبت در روند بهبود سرطان میباشد.
این ماده كه گاه در میان ویتامینها و خانواده گروه ب طبقهبندی میشود و بسیاری از نام مستعار ویتامین B17 و یا Laetril برای آن استفاده میکنند.
در برخی تحقیقات خواص ضدسرطانی برای آن برشمردهاند. فرمول شیمیایی آمیگدالین به صورت C20H27NO11 میباشد و وزن مولکولی آن 457/42 است.
از عملکردهای ضد سرطانی آن میتوان به تجزیه مواد سرطانزا در بدن، مسدود کردن منابع تغذیه سلولهای تومور و مهار رشد سلولهای سرطانی اشاره کرد.
این ماده به خصوص در سرطانهای پروستات، ریه، روده بزرگ و رکتوم مورد توجه قرار گرفته است.
آمیگدالین به خودی خود یک ترکیب غیر سمی است و این محصولات حاصل از تجزیهی آمیگدالین میباشند که سمی تلقی شده و همین امر در بهبود روند سرطان میتواند مؤثر باشد.
آمیگدالین میتواند به HCN و بنزالدئید تجزیه شود که HCN یک ترکیب ضد تومور است و بنزالدئید نیز میتواند عمل ضد درد را القا کند. بنابراین از این ترکیب میتوان برای بهبود سرطان و کاهش دردهای ناشی از آن استفاده کرد.
و اما در ارتباط با سازوكار آن باید اشاره کرد که، هنگامی که آمیگدالین وارد بدن میشود، توسط آنزیم بتا گلوکوزیداز به هیدروژن سیانید و بنزآلدئید تجزیه میشود که این دو ماده باعث نابودی سلولهای سرطانی میشوند.
هر چند که احتمال آن ناچیز است اما اگر هیدروژن سیانید وارد سلول های سالم شود، تحت آنزیم رودانس، ترکیبی به نام تیوسیانات را به وجود میآورد که توسط کبد متابولیزه میشود.
در واقع نقش اصلی را آنزیم بتاگلوکوزیداز دارا میباشد. این نکته حائز اهمیت است که لاتریل در سرطانهای ریه، روده، رکتوم، پروستات نقش موثرتری داشته است.
در بررسیهای انجام شده بر روی بیماران سرطانی، برخی از بیماران سرطانی پاسخ کامل نشان داده و تمام علائم و نشانههای سرطان ایشان از بین رفت، در حالی که در برخی دیگر با کاهش سایز تومور همراه بوده است.
با وجود این مطالعات جهت نتیجهگیری نهایی و نظر قطعی همچنان نیاز به بررسیهای بیشتر بر بیماران سرطانی در انواع و درجات مختلف سرطان میباشیم تا ضمن تایید اثربخشی آمیگدالین سازوكار نهایی آن را شناسایی نماییم.