مینا عبدالهی، مهرناز ریاضیان
همچون سایر میوههای خشك، قیسی نیز حاوی مواد مغذی بسیاری همچون فیبر رژیمی، ویتامین C، ویتامین A، بتا كاروتن، آهن، پتاسیم و... است. مصرف 3عدد قیسی انرژی حدود 50 كالری را فراهم میآورد. میوه جات خشك شده ماندگاری طولانی مدت دارند و در تمام سال در دسترس میباشند. این امر باعث گشته تا مصرف میوهجات خشک در بین مردم عمومیت پیدا کند.
زکریای رازی نیز خوردن قیسی را با مغز گردو به مقدار ۵۰ گرم به مدت ۷ روز توصیه میکند چراکه این داروی بسیار خوبی برای لوزالمعده و ورم روده محسوب میشود.
فیبر رژیمی
قیسی منبع عالی از فیبر غذایی، بویژه پکتین و سلولز است، که این نوع فیبر در محیط آبی دستگاه گوارش ژل تشکیل داده و به اسیدهای چرب متصل گشته و باعث دفع آنها میگردد. این ویژگی فیبرها به آنها توانایی کاهش سطوح افزایش یافته LDL و کلسترول را میدهد. به علاوه فیبرها برای پیشگیری از سرطان و دیابت نوع 2 مفید هستند. فیبرها باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش میشوند و انتقال مواد دفعی در لوله گوارش را تسهیل میکنند، چون خاصیت ملین داشته و برای افرادی که مستعد یبوست هستند مفید میباشند. مصرف 6 تا 8 عدد قیسی باعث از بین رفتن علائم یبوست میشود. نصف فنجان قیسی 19 درصد از نیاز روزانه به فیبر را فراهم میآورد.
پتاسیم
زردآلوی تازه غنی از پتاسیم است ولی قیسی محتوای بالاتری از پتاسیم نسبت به میوه تازه دارد. پتاسیم عنصر مهمی در بدن است و نقش حیاتی در متابولیسم و عملكرد بافتها، ارگانها و سایر سلولهای بدن ایفا میكند. پتاسیم رژیمیبرای سلامتی قلب و حفظ فشار خون سالم ضروری است. این عنصر برای فعالیت الكتریكی قلب، ساختمان عضلات و رشد طبیعی بدن ضروری است. دریافت ناکافی پتاسیم با افزایش خطر پرفشاری خون مرتبط است. پتاسیم اثر ضد گرفتگی عضلانی دارد. نصف فنجان قیسی بیش از 21 درصد از نیاز روزانه به پتاسیم را فراهم میکند.
آهن
قیسی نسبت به زردآلوی تازه منبع مهمتری از آهن محسوب میشود. رژیم متشکل از انواع متنوعی از غذاهای غنی از آهن، به پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن، که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت شایعترین مشکل تغذیهای در جهان است، کمک میکند. ابن سینا خوردن هر روز ۵۰ گرم برگه زردآلو یا قیسی را برای تقویت اعصاب و کم خونی مفید دانسته است. نصف فنجان قیسی، 10 درصد از نیاز روزانه به آهن را تامین میکند.
ویتامین A
این ویتامین ضروری جزء ویتامینهای محلول در چربی است و به عنوان آنتی اكسیدان در نظر گرفته میشود و باعث محافظت از سلول و حذف رادیكالهای آزاد از بدن میشود. تولید رادیکالهای آزاد در بدن نتیجه قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مثل سرب و مصرف دخانیات است. به علاوه، سایر فواید ویتامین A شامل بهبودی در بینایی، تنظیم عملكرد سلولی، رشد استخوان و تقویت سیستم ایمنی و نیز پیشگیری از سرطان است.
ویتامین C
ویتامین C، ویتامین ضروری با فعالیت آنتی اكسیدانی است كه سلولها را از اكسیداسیون حفظ میكند و باعث حذف رادیكالهای آزاد كه عامل سرطاناند، میگردد. ویتامین C برای سلامت دندان، استخوان، پوست، بافت همبند، كمك به جذب آهن و حفاظت در برابر سرماخوردگی و آنفلوآنزا مفید است.
ویتامین K
این ویتامین كلسیم را در اعمالی مثل حفظ سلامتی استخوان، دندان و غضروف كمك میكند. همچنین ویتامین K به ایجاد لخته خون در طول آسیب دیدگی برای پیشگیری از خونریزی كمك میكند. یك فنجان قیسی روزانه 4 میكروگرم ویتامین K تامین میكند، که میتواند بخشی از نیاز روزانه به این ویتامین را فراهم آورد.
آنتی اكسیدانها
قیسی علاوه بر ویتامینهای گفته شده، حاوی سطوح بالای آنتی اكسیدانها است. مطالعات نشان میدهند كه میوهجات رسیده نسبت به میوه جاتی كه به طور كامل نرسیدهاند، آنتی اكسیدان بالاتری دارند. بنابراین قبل از خشك كردن زردآلو برای تهیه قیسی، از رسیده بودن آن اطمینان حاصل كنید. آنتی اكسیدانها به حذف رادیكالهای آزاد كه عامل سرطان و سایر بیماریها هستند، كمك میكنند.
كلسیم
این ماده معدنی برای حفظ استخوان، دندان و غضروف نیاز است. پوكی استخوان یك مشكل رایج در میان زنان مسن است. این بیماری با مصرف كلسیم طبق توصیه سفارش شده در روز قابل پیشگیری است. 100 گرم قیسی در حدود 44/53 میلی گرم كلسیم تامین میكند.
بتا كاروتن
قیسی سرشار از کاروتنوئیدها(پیشسازهای ویتامینA) و سایر مواد مغذی گیاهی آنتی اکسیدان است. این آنتی اکسیدانها بدن را در برابر آسیبهای اکسیداتیو و رادیکالهای آزاد، که باعث افزایش خطر پیشرفت سرطان و سایر بیماریها میشوند؛ حفظ میکنند. قیسی سرشار از بتا كاروتن است که نقشهای حیاتی در بدن دارند، فواید آن شامل كمك به پیشگیری و درمان آرتریت روماتوئید، بیماری قلبی، سرطان، فشارخون بالا، مشكلات پوستی، آب مروارید، بیماری وابسته به سن تحلیل ماكولار و سردرد است. نصف فنجان قیسی، 47درصد از نیاز روزانه به بتا کاروتن را فراهم میآورد.
هشدار در مورد مصرف قیسی
برای تهیه قیسی از میوه زردآلو به منظور حفظ رنگ نارنجی، به آن دی اكسید سولفور اضافه میكنند. در صورت اضافه نكردن این ماده رنگ قیسی قهوه ای میشود. اكسید سولفور در زردآلو به سولفیت تبدیل گشته كه میتواند باعث واكنش آلرژیك یا حملات آسمی شود.
همچنین باید توجه داشت كه به دلیل بالا بودن میزان فیبر در قیسی مصرف بیش از اندازه آن میتواند باعث اسهال و ایجاد نفخ گردد. بنابراین كودكان و سالمندان نباید در مصرف آن زیادهروی كنند.