نسترن جعفری
کدو با نام علمیCucurbita L.گیاهی است از خانواده Cucurbitaceae که درکتب سنتی به نام قرع، و گیاه آن یقطین میباشد. به انگلیسی Gourd ,Squash , Pumpkin نامیده میشود.
ترکیبات شیمیایی کدو
در کدوهای درشت ماده ساپونین، کوکوربیتین و لوتئین یافت میشود. از تخم آن رزینی گرفته میشود که خاصیت ضد کرم معده دارد ولی گلیکوزید نیست. در کدوهای متوسط و کوچک مقدار اندکی آرسنیک هست. از تخم آن فیتوستارین و سالیسیلیک اسید جدا شده است. علاوه بردارابودن آب، پروتئین، چربی و هیدرات کربن شامل عناصری از قبیل: کلسیم، فسفر، آهن،سدیم،پتاسیم،و ویتامینهایA، تیامین، نیاسین، ریبوفلاوین و ویتامین c میباشد.
خواص کدو
مزاج انواع کدو و مغز تخم کدو مطلقا سرد و تر است. خنک کننده و مرطوب کننده است. انسداد مجاری را باز میکند. مدر و ملین است. برای رفع یرقان و تبهای گرم نافع میباشد. برای افراد گرم مزاج و صفراوی غذای مناسبی است اما پخته آن از نظر مواد غذایی ضعیف و سریع الهضم است.
اگر کدو را با به و یا آبغوره و یا آب انار و یا سرکه در روغن بادام و یا زیتون بپزند خونساز است و خون صالح تولید میکند.
اگر چند قطره آب کدو را خام با شیر انسان مخلوط کنند و در گوش و بینی بریزند برای سردرد گرم و سرسام و هذیان و جنون و ورمهای گرم و بی خوابی مفید است. خصوصا با روغن گل سرخ در گوش مفید است.
ضماد ساییده آن بر پیشانی اطفال برای ورم گرم پیشانی و سر و سردرد گرم و رفع خشکی دماغ و بیخوابی مفید است.
گذاشتن ضماد آن روی چشم هم همین خاصیت را دارد.
غرغره آب کدو برای درد حلق و درد دندان گرم مفید است.
آب کدوی پخته با تمر هندی و شکر برای تسکین حرارت دماغ و سردرد و وسواس و جنون نافع است.
اگر اسفناج را با کدو و جو و یا ماش پوست گرفته در روغن بادام و آب بپزند خوردن آن برای درد سینه و سرفه گرم نافع است.
خوردن کدوی پخته عطش را تسکین میدهد و گرمی و التهاب کبد گرم را فرو مینشاند.
خوردن آب کدوی پخته که با فشار عصاره گرفته شده باشد به میزان 150 گرم یا 300 گرم با عسل، ملین و مسهل معتدلی است و اگر با مغز فلوس و ترنجبین و بنفشه خورده شود مسهل صفرا است. همراه با تمر هندی و شکر پاک کننده روده و کلیه و مسهل صفرای سوخته میباشد.
کدوی پخته با سرکه برای اکثر بیماریهای گرم مفید است و با گوشت موجب تسریع هضم میشود.
ضماد پخته آن روی معده و کبد و کلیه، مسکن حرارت و التهاب آنهاست.
خوردن پوست خشک کدو برای بواسیر و خونریزی داخل شکم مفید است.
کدوی خرد شده پخته مخلوط با ماست و خردل و سیر وفلفل و نمک و نعناع برای اشخاص سرد مزاج نیز مفید است.
گرد پوست خشک شده سوخته کدو برای قطع خونریزی جراحات و زخمهای خورنده و زخم آلت تناسلی مفید است و مخلوط با روغن گاو برای سوختگی با آتش مفید میباشد.
مربای كدو برای تولید خلط صالح، دفع مواد سوداوی و تقویت اعصاب مؤثر است.
ترشی كدو لطیف كننده، هضم كننده غذا و مسكن حرارت خون و صفرا
میباشد.
مغز تخم کدو بدن را چاق میکند و برای رفع خشونت سینه و خروج اخلاط خونی از سینه و سرفه ی گرم و تشنگی و زخم روده و مثانه و سوزش مجاری ادرار مفید است.
روغن تخم کدو برای رفع یبوست دماغ و بی خوابی و دل پیچه صفراوی مفید است.
ضماد روغن آن برای زخم سر و بدن اطفال و زخم گوشه دهان مفید است.
در چین از آن به عنوان کرم کش و مدر و تونیک اعصاب استفاده میشود.
تخم آن برای درد دندان و ورم لثه نافع است.
جانشین آن مغز تخم هندوانه است.
گوشت کدو خنک کننده و مدر و آنتی لیتیک و مصرف زیاد آن قی آور و مسهل است. مخلوطش با آبلیمو برای جوش چرکین صورت و کورک و آبسه مفید است.
گل و پوست میوه آن ضد سم است.
دم کرده برگ کدو مخلوط با خاکستر به صورت ضماد برای کمر درد زنان حامله مفید است.
برای افرادی که معتاد به قولنج باشند مضر است زیرا کدو ایجاد قولنج میکند. موجب نفخ و کاهش اشتها هم میشود.
شیخ الرئیس معتقد است هر چند آب کدو نافع است اما گاهی مضر است به دلیل مدر بودن.
برای افراد پیر و سرد مزاج یا ساکن در مناطق سرد مضر است.
تخم و گوشت کدو هر دو پیشگیری کننده سرطان هستند. چون دارای مهارکنندههایی به نام پروتئاز تریپسین هستند.
همه نوع کدو به خصوص کدوی حلوایی و انواع نارنجی تر دارای ماده ضد سرطان کاروتنوئید و بتاکاروتن هستند که اکسید کننده و ضد رادیکالهای آزاد میباشند. همچنین به میزان نارنجی تر بودن از بیماریهای مزمن پیشگیری میکنند.
کدوی حلوایی خطر ابتلا به سرطان ریه، نای، معده، مثانه، حنجره و پروستات را کاهش میدهد و در مصرفکنندگان دخانیات پیشنهاد میشود.
کدوی حلوایی، هویج و سیبزمینی سه فاتح سلامتی محسوب میشوند.