زهرا اصلانی؛ کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه
هفت‌سین سفره‌ای است که ایرانیان به هنگام نوروز می‌آرایند. این سفره ممکن است روی زمین یا روی میز پهن شود، به گفته دانشنامه ایرانیکا این سفره مختص ایرانیان است و در بین سایر ملیت‌هایی که دارای مشترکات فرهنگی و سنتی با ایرانیان هستند دیده نمی‌شود، این سفره حتی بین کردها و زرتشتیان هم معمول نیست.
این گیاه البته زرتشتیان شهرنشین این رسم را به جا می‌آورند.سنجد از زمان‌های گذشته مورد توجه خاص ایرانیان، به‌خصوص در ایام نوروز بوده است.از خانواده سنجدیان است، كه در آب‌وهوای معتدل می‌روید. برگ‌های باریک و مخملی شکل و میوه‌هایی قهوه‌ای رنگ و خوراکی دارد و از هسته آن در تهیه برخی داروها استفاده می‌شود.
در تبریز ایده-ایکده و در تهران پستانک نامیده می‌شود. میوه سنجد دو نوع کوچک و بزرگ دارد که نوع بزرگ آن دارای پوستی نازک و مغزی آردی‌تر است. میوه این درخت طعم گسی دارد، و غذایی کم کالری محسوب می‌شود.فلاونوییدها وترپنوییدها در سنجد دارای خواص ضد التهابی و ترکیبات موجود در سنجد دارای خواص ضد درد هستند.
هسته سنجد
هسته این میوه مانند گوشت آن دارای خواص دارویی و غذایی است و حتی می‌توان گفت خواص دارویی و غذایی آن از گوشت این میوه هم بیشتر است، در هسته سنجد اسیدهای چرب غیر اشباعی مانند اسیدلینولنیک و لینولییک وجود دارد که برای تامین سلامتی بدن ضروری هستند.
سنجد وسیستم عصبی
آلکالوییدهای موجود در سنجد با اعمال اثر مهاری روی آنزیم مونوآمین اکسیداز و افزایش سرتونین (هورمون شادی‌آور) و نورواپی نفرین باعث اعمال اثرات ضد درد در سیستم عصبی مرکزی می‌شوند.لازم به ذکر است که مکانیسم ضد درد سنجد از دو طریق مرکزی و محیطی اعمال می‌شود، ولی مکانیسم ضد درد مرکزی آن بیش از محیطی است.
در مطالعاتی نشان داده شد که بکار بردن عصاره سنجد باعث التیام زخم می‌شود و اثر آن در این مورد مانند سولفالازین می‌باشد. سنجد دردرمان ناراحتی‌های گوارشی ازجمله زخم معده موثر است و این كار را از طریق افزایش بازسازی بافت واپیتلیوم سازی انجام می‌دهد. پلی ساکاریدهای موجود در این گیاه مانع از بهم چسبیدن هلیکوباکتر پیلوری می شوند.
سنجد و ویتامین A
پیش‌سازهای ویتامین A درگیاهان وجود دارند. ویتامین A خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. و عناصر مضر (انواع رادیکال‌های آزاد) را خنثی و از تشکیل چین‌وچروک روی پوست جلوگیری می‌کند. بدن ما بتاکاروتن رابه ویتامین A که برای پوست ضروری است تبدیل می‌کند. ویتامین A محلول در چربی است و براحتی دربدن ذخیره می‌شود، ولی قابلیت ذخیره در هیچ گیاهی را ندارد.
سنجد و ویتامین E
یکی از ترکیبات موجود در سنجد ریزمغذی ویتامینE می‌باشد. این ویتامین به عنوان عامل جوانی شناخته می‌شود. در مورد این اعتقاد دلیل زیر بیان می‌شود! ویتامین E مانع از تشکیل پیگمان‌های سرویی می‌شود، پیگمان سرویی ماده نامحلولی است که در بافت فیبروز کبدی تشکیل می‌شود.
این ویتامین اگر کمبود داشته باشد، این پیگمان‌های سرویی در بافت چربی و رحم هم تجمع می‌یابند، که این عامل باعث جذب و مرگ جنین می‌شود. زیاد بودن ماده رنگی سرویی (باعنوان لیپوفسین) در انسان هم موجب سالخوردگی در افراد می‌شود زیرا پراکسیداسیون لیپیدی افزایش می‌یابد...
برای خواندن بخش دوم- خواص سیر و سنجد- اینجا کلیک کنید.
