زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

نازلی نمازی؛ دانشجوی دکتری تغذیه؛ دانشگاه علوم پزشکی تبریز

فیسالیس یک میوه استوایی و بومی مناطق امریکای جنوبی است. بوته این میوه به ارتفاع یک متر می‌رسد و دارای گل های کوچک مخملی و کرم رنگ است. میوه فیسالیس نارنجی رنگ است، وزن هر میوه به طور متوسط 10-4 گرم است. طعم آن ترکیبی از طعم میوه‌های توت فرنگی، گیلاس، کیوی و آناناس است.

به دلیل طعم خوشایندش، در کشورهای اروپایی و آمریکایی طرفداران زیادی دارد. میوه فیسالیس به دلیل قرار گرفتن در لفاف کاغذی شکل، فاقد هرگونه آلودگی و عوامل بیماری‌زا است. این پوشش سبب محافظت میوه در برابر پرندگان و وضعیت نامناسب جوی نیز می‌شود.

فیسالیس با نام گیلاس زمینی یا در کشور ترکیه با نام آلتین چیلک به معنی توت‌فرنگی طلایی نیز خوانده می‌شود.

از فیسالیس در سالاد یا دسر استفاده می‌کنند و یا با آن مربا درست می‌کنند. این میوه بدون نگهداری در یخچال بیش از 10 روز ماندگاری دارد و در صورت نگهداری در یخچال حدود 2ماه مدت زمان ماندگاری این میوه افزایش می‌یابد.

به تازگی در ایران این میوه در ورامین کشت می‌شود. در کشورهای اروپایی و افریقایی از فیسالیس در صنایع دارویی و آرایشی استفاده می‌کنند. در ادامه به بررسی مواد مغذی تشکیل‌دهنده و خواص دارویی فیسالیس می‌پردازیم.

 اسید‌های آمینه

آب فیسالیس حاوی 31/8 درصد از اسیدهای آمینه ضروری به خصوص لوسین، لیزین و ایزولوسین است.

اسیدهای چرب

مطالعات حاکی از این است که فیسالیس حاوی 2 درصد روغن است. 1/8 درصد این روغن از دانه‌ها و 0/2 درصد از پالپ و پوست فیسالیس استخراج می‌شود. نود و پنج درصد از اسیدهای چرب تشکیل دهنده فیسالیس شامل لینولئیک اسید، اولئیک اسید (اسیدهای چرب غیر‌اشباع) و بقيه آن پالمیتیک و استئاریک اسید (اسیدهای چرب اشباع) است بنابراين لینولئیک و اولئیک اسید عمده‌ترین اسیدهای چرب فیسالیس را به خود اختصاص داده اند.

مطالعات حاکی از این است که مواد غذایی غنی از لینولئیک اسید می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی (بیماری کرونر قلب،آترواسکلروز، پرفشاری خون و ...) مفید باشند. این اسید چرب جزء اسیدهای چرب ضروری است که در مقادیر زیادی از ساختارهای سلولی و ترکیبات بیولوژی مهم بدن شرکت دارد.

ویتامین‌ها

فیسالیس حاوی مقادیر بالایی ویتامین‌های محلول در چربی (A و K) و محلول در آب (C) است. ویتامین A نقش مهمی را در رشد و تمایز سلولی، ایمنی بدن و تولید مثل بازی می‌کند. ویتامین A در میوه‌ها و سبزی‌ها به شکل آلفاکاروتن، بتا کاروتن و بتاکریپتوگزانتین وجود دارد.

بتا کاروتن به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی و نابود کردن رادیکال‌های آزاد، نقش حفاظتی در برابر ابتلا به سرطان ایفا می‌کند. ویتامین C نقش مهمی در رشد و نگهداری بافت‌های بدن، تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی و پاسخ به هورمون و سیستم ایمنی بدن دارد. این ویتامین نیز مانند ویتامین A دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی می‌باشد، بنابراین در پیشگیری از سرطان، بیماری‌های قلبی- عروقی و ... می‌تواند مفید باشد.

روغن استخراج شده از فیسالیس حاوی ویتامین K1 (فیلوکینون) می‌باشد. ویتامین K در بدن جهت انعقاد خون و تنظیم آنزیم‌ها در متابولیسم اسفنگولیپیدها در مغز نیاز است.  ویتامین E در روغن استخراج شده از فیسالیس به صورت آلفا، بتا، گاما و دلتا توکوفرول موجود می‌باشد. این ویتامین، غشای سلول‌ها را از آسیب رادیکال‌های آزاد محفوظ می‌دارد.

 مواد معدنی

منیزیم، کلسیم، پتاسیم و فسفر به فراوانی در میوه فیسالیس یافت می‌شود، اما آهن و روی در مقادیر کمتری در فیسالیس موجود است.

فسفر و کلسیم نقش مهمی در ساخت اسکلت بدن، عملکرد ماهیچه و تحریکات هورمونی و عصبی ایفا می‌کنند. منیزیم در بسیاری از واکنش‌های آنزیمی بدن شرکت دارد.

روی خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و از این جهت حائز اهمیت است. پتاسیم موجود در فیسالیس می‌تواند در کاهش فشار خون موثر باشد.

فیتو استرول

در فیسالیس فیتو استرول بتا سیتو استرول و استیگما استرول موجود است. فیتواسترول‌ها دارای اثرات ضد التهابی، ضد تومور، ضد باکتریایی و ضد قارچی هستند. از طرف دیگر فیتو استرول‌ها خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و سبب کاهش کلسترول تام و کلسترول بد (LDL-C) می‌شوند.

فیسالین

فیسالین یک ترکیب پسودو استروئیدی است که در میوه فیسالیس موجود است. این ترکیب از پاسخ ناخواسته سیستم ایمنی بدن (بیماری اتو ایميون، آلرژی و ...) پیشگیری می‌کند. فیسالین سبب کاهش التهاب و فیبروز می‌شود.

فیبر

بیشترین فیبر موجود در این میوه، پکتین است. پکتین سبب کاهش کلسترول و قند خون و بهبود عملکرد روده می‌شود و از يبوست جلوگیری می‌کند.

سایر خواص درمانی میوه فیسالیس

از خواص درمانی دیگر فیسالیس می‌توان به اثرات کاهندگی قند خون ناشتا و دو ساعته در بیماران دیابتی، اثرات دیورتیک، کاهش وزن، رفع سرفه، هپاتیت، مالاریا و آسم اشاره کرد.

کربوهیدرات

در فیسالیس سه نوع قند ساده موجود می‌باشد. بیشترین قند تشکیل دهنده آن گلوکز است و در رتبه بعدی به ترتیب سوکروز و فروکتوز قرار گرفته‌‌اند.