دكتر احمدرضا درستی
از ابتدای فصل زیبای بهار و در آغازین روزهای سال جدید، فروش میوه‌هایی نظیر گوجه سبز و چغاله بادام توسط میوه فروشان و همچنین فروشندگان دوره گرد آغاز می‌شود. اولین نکته قابل توجه این است که میوه‌ها اگر نشسته و آلوده باشند، احتمال ابتلا به بیماری‌های عفونی گوارشی و از جمله حصبه و مسمومیت‌های غذایی را مطرح می‌سازند.
در واقع بسیاری از مصرف کنندگان این میوه‌های کال بهاره معتقدند که آنها «سرد» هستند و مصرف زیاد آنها موجب عوارضی از قبیل دل به هم خوردگی، تهوع، اسهال، سردرد و دل درد می‌شود. واقعیت این است که گرد و غبار نشسته بر روی میوه‌ها حاوی بسیاری از میکروب‌هاست که خوردن این میوه‌های آلوده موجب ایجاد عوارضی شبیه همان «سردی» می‌كند.
نكات بهداشتی
بسیاری از خریداران و بویژه کودکان با دیدن این گونه میوه‌ها بر روی چرخ دستی‌ها و بساط میوه فروشی‌ها که ظاهری تمیز و خیس دارند، به گمان اینکه این خوراکی‌ها توسط فروشنده تمیز شده‌اند آنها را خریده و بلافاصله پس از خرید با پاشیدن مقداری نمک آنها را میل می‌کنند؛ در حالی که واقعا این خوراکی‌ها اصولا شسته و ضدعفونی نشده‌اند و آبی که بر روی آنها پاشیده می‌شود صرفا برای تازه و خوش منظره نگه داشتن آن‌هاست تا خریداران را جلب کند.
برخی از این میوه‌ها تنها با آب جوی، چاه و دیگر آبهای غیر خوراکی توسط فروشنده‌ها شسته شده و بنابراین فرد مصرف کننده را گرفتار بیماری‌های گوارشی و حتی بسیاری از بیماری‌های عفونی که تمام بدن را مبتلا کرده و عوارض جدی در پی دارند، می‌نماید.
بیماری حصبه نوعی عفونت باکتریایی دستگاه گوارش ناشی از مصرف آب و مواد غذایی آلوده است که می‌تواند تمام افراد بی احتیاط را در کلیه سنین مبتلا کند، اما شدت این بیماری در کودکان و افراد بالای 60 سال بیشتر است و عوارضی از قبیل کاهش شدید آب و املاح بدن، سوراخ شدن روده‌ها، خونریزی دستگاه گوارش، عفونت استخوان و زردی را ایجاد می‌کند.
مسومیت‌های غذایی ناشی از باكتری
مسومیت‌های غذایی ناشی از باکتری‌هایی مثل باسیلوس سرئوس و استافیلوکوک اورئوس نیز از جمله بیماری‌هایی هستند که در اثر مصرف غذا و میوه آلوده فرد را مبتلا کرده و عوارض خود را به او تحمیل می‌کنند. میوه درخت بادام از ابتدای رویش تا حدودی پس از آن سفت و سخت بوده و در ابتدا قشر خارجی آن سبز رنگ و پوشیده از كرك ظریفی است و در داخل آن، روکشی قرار دارد که در ابتدا سفید و نسبتا نرم بوده و مغز بسیار آبکی و نازک بادام را در خود نگهداری می‌کند.
به مرور پوسته‌های رویی و داخلی بادام سخت تر شده و مغز بادام نیز شکل نهایی خود را می‌یابد. از زمانی که میوه هنوز خیلی جوان است و هنوز رشد کامل نکرده و کال است، به آن چغاله بادام گفته می‌شود. البته لازم به ذکر است که بادام و بویژه انواعی از آن که مقداری تلخی دارند، حاوی مقدار بسیار کمی اسید سیانیدریک (ترکیبی از سم خطرناک سیانور) هستند که مصرف بسیار زیاد و غیر منطقی آنها می‌تواند به مسمومیتی از خفیف تا متوسط در فرد مصرف کننده منجر شود.
بادام تلخ وحشی مقدار بیشتری سم داشته و حتی وقتی چندبار در آب نمک جوشانده و آب حاصله دور ریخته شود نیز هنوز دارای اندکی ماده سمی می‌باشد. با این وجود، لازم به ذکر است که مصرف مقدار کمی بادام شیرین و یا بادام وحشی تلخی گرفته، برای سلامتی مضر نبوده و نافع نیز می‌باشد.
درباره چغاله بادام لازم به ذکر است که در قدیم معتقد بودند این میوه کال، لثه و ریشه دندان را تقویت نموده و برای خشكی دهان مفید می‌باشد.
نكته قابل توجه
در خاتمه یادآوری می‌شود که مصرف گوجه سبز و چغاله بادام کاملاً تمیز و ضدعفونی شده و یا کمپوت و خورش و ترشی این میوه‌ها در حد مناسب، هیچ گونه خطری را متوجه مصرف کننده نمی‌کند و مواد مغذی مناسبی را نیز به بدن می‌رساند. امید که در این ایام با مصرف متعادل و مناسب مواد غذایی به سلامت خود و اطرافیان کمک کنیم.
خواص گوجه سبز
گوجـه سبـز نیز جزء اولیـن میـوه‌هایی است كه در فصل بهار به بـازار می‌آیـد. برخلاف تصور بسیاری از مردم، گوجه سبـز نیز به خودی خود، اگر به مقدار مناسب مصرف شود، خاصیت مسهـلى نـدارد و تنها ممكن است خوردن گوجه سبز نشسته میکروب‌هایی را وارد بدن سازد که به ناراحتی‌های گوارشی از قبیل دل درد و اسهال منجر شوند.
این میوه به دلیل اینکه حاوی برخی ویتامین‌ها و نیز پیش ساز ویتامین A می‌باشد، براى کمک به درمان شب‌كورى و نیز رشد بدن (درصورت مصرف تمام مواد غذایی دیگری که مورد نیاز کودکان هستند)، مفید است. گوجه سبز دارای ویتامین‌های B و C است و به همین جهت براى آرامش اعصاب نیز مفید می‌باشد ولی البته مصرف زیاد آن حالتی از حساسیت موقت را در دهان و دندان‌های مصرف کننده ایجاد می‌نماید. هر صدگرم گوجه سبز 30 کیلوکالری انرژی دارد.
