بهارک آقاپور؛ دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه
ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که نقش مهمی در رشد و تکامل بدن، سلامت سیستم بینایی و مقاومت سطوح پوششی بدن دارد. چنانچه این ویتامین به مقدار كافی به بدن نرسد، نه تنها باعث کاهش قدرت بینایی می‌شود، بلكه باعث شكننده شدن پوست، ناخن و موها می‌گردد. همچنین در میزان هوش و توانایی ذهنی نیز اختلال ایجاد می‌شود.
فرم فعال این ویتامین که فقط در منابع حیوانی یافت می‌شود «رتینول» نام دارد و کاروتنوئیدها یا رنگدانه‌های زرد، نارنجی و قرمز که در گیاهان وجود دارند پیش‌سازهای ویتامین A می‌باشند که مهم‌ترین آنها بتا-کاروتن است و در تمام گیاهان زرد و نارنجی مثل کدو حلوایی، خرمالو، انبه، هویج، فلفل زرد و قرمز، کدو تنبل و کدو حلوایی و میوه‌هایی مثل هلو، آلو، زردآلو، موز، طالبی و نارنگی وجود دارد.
بتا-کاروتن پیش‌ساز ویتامین A و یک آنتی‌اکسیدان مهم در بدن می‌باشد که بدن را در برابر رادیکال‌های آزاد و اثرات مخرب آنها حفظ کرده و باعث پیشگیری از بروز سرطان می‌شود.
کدو حلوایی
نام علمی: Cucurbita melo popol
کدو حلوایی یکی از گیاهان جالیزی است که برای اولین بار 1400 سال قبل از میلاد مسیح در مکزیک کاشته شد. کدوحلوایی منبع غنی از بتا-کاروتن است و رنگ نارنجی آن به‌دلیل وجود همین ترکیب می‌باشد. مصرف کدو به‌دلیل داشتن فیبر غذایی زیاد و کالری کم برای پیشگیری از چاقی و دیابت و نیز برای بهبود وضعیت چربی‌های خون مطلوب است.
از کدو می‌توان برای درمان بیماری‌های روده‌ای مخصوصا برای از بین بردن کرم و انگل‌های روده و نیز به‌عنوان مسهل در درمان یبوست، بواسیر و عفونت‌های مثانه‌ای استفاده کرد.
همچنین کدو حلوایی منبع غنی از پتاسیم می‌باشد که برای افراد دچار فشار خون بالا مفید است، ولی برای افرادی که دچار ناراحتی کلیوی هستند مناسب نیست. میزان جذب آهن و منیزیم آن نیز خوب است. انواع کدو تب‌بر و ادرارآور می‌باشد. کدو حلوایی به دلیل داشتن مقدار بالایی کاروتنوئید، از بروز انواع سرطان‌ها پیشگیری می‌کند.
کدو حلوایی سرشار از ویتامین C است. اسیدهای چرب موجود در کدو حلوایی برای از بین بردن چین و چروک‌های پوست موثر هستند.
خرمالو
نام علمی: Ebenaceae
یکی دیگر از میوه‌هایی که سرشار از بتا-کاروتن و ویتامین A است خرمالو می‌باشد. میوه خرمالو شبیه گوجه‌فرنگی و دارای پوست نازک است و سرشار از ویتامین‌های A ، B و C می‌باشد. همچنین خرمالو دارای مقدار قابل توجهی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای بدن مانند ویتامین‌هایB1 ،B2 ، B3 و C و مواد معدنی كلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم است.
پتاسیم موجود در خرمالو اشتهاآور و شستشودهنده كلیه و كبد می‌باشد که برای افراد مبتلا به نقرس و بیماری‌های كبدی و كلیوی بسیار مؤثر است. مصرف خرمالو به‌دلیل داشتن دو عنصر پتاسیم و منیزیم موجب کاهش چربی و فشارخون بالا در افراد می‌شود.
وجود مقدار زیادی فیبر و مواد آنتی‌اکسیدان همچون تانن، فنول، ویتامین C، لیکوپن و لوتئین باعث به‌وجود آمدن خاصیت ضدسرطانی این میوه می‌شود. همچنین این میوه برای آفت دهان و گلودرد، و آب آن در درمان زخم‌ها، بسیار مفید است. میوه رسیده خرمالو سینه را نرم می‌کند و همچنین از آن برای درمان اسهال خونی می‌توان استفاده کرد.
انبه
نام علمی: Mcngifera indica
انبه یکی دیگر از منابع ویتامین A می‌باشد. مصرف مرتب این میوه از بروز سرطان رحم پیشگیری می‌کند، زیرا خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. این میوه به‌دلیل داشتن ویتامین C و بتا‑کاروتن، باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود. به همین دلیل مصرف مرتب انبه در برنامه غذایی، از بروز عفونت‌های ویروسی و رشد تومورهای بدخیم در بدن جلوگیری می‌کند. دریافت مقادیر بالای بتا-کاروتن موجب فعالیت هرچه بیشتر سلول‌های سیستم ایمنی می‌گردد. به این دلیل مصرف انبه در گروه‌های سنی با سیستم ایمنی ضعیف تر مانند سالمندان، بچه‌ها و زنان باردار توصیه می‌شود.
