زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مسعود نصیری؛ كارشناس تغذیه و رژیم درمانی دانشگاه رازی كرمانشاه

ریزوراترول نوعی ترکیب شیمیایی در پوست گونه خاصی از انگور (muscadine grape) است كه یک عامل پلی فنلی یافت‌شده در 70 گونه گیاهی رایج از جمله انگورها، کاج، اکالیپتوس، زنبق، شاه‌توت و بادام‌زمینی می‌باشد.

علت نامگذاری 
این ترکیب ابتدا در مطالعات سم شناسی مورد بررسی قرار گرفت. در موسسه تحقیقاتی سلامت (NIEHS) با بكارگیری  نوع خاصی از رژیم غذایی حاوی عامل ریزوراترول توانایی بالقوه این تركیب در سم زدایی از بدن انسان به اثبات رسید. از سال 2001 چندین کمپانی داروسازی در کانادا از جمله Resverin و Protykine اقدام به تولید شکل خالص این ماده در قالب مکمل نمودند. 

ریزوراترول به طور خاص وابسته به طبقه‌ای از ترکیبات فیتوفنولیک است كه در گونه خاصی از انگور و به طور کلی توت‌ها از گونه Vaccinum، شامل زغال اخته‌ها و تمشک وحشی یافت می‌شود. ریزوراترول در پوست ترکیبات یاد شده با غلظت بالاتری وجود دارد و بسته به شرایط جغرافیایی رشد گیاه و همچنین عفونت‌های قارچی میوه، دارای مقادیر متفاوتی است. 

تحقیقات آزمایشگاهی توانایی این عامل را در محافظت بدن ازآترواسکلروز. فعالیت شدید آنتی اکسیدانی و تعدیل آپولیپوپروتئین‌های کبدی، سنتز لیپید، مهار تجمع پلاکتی و تولید ایکوزانوئیدها توسط پلاکت‌ها و نوتروفیل‌های انسانی نشان داده است. همچنین اخیرا تاثیر ریزوراترول در محافظت از بدن در مقابل عوارض حاصل از داروهای شیمی درمانی در افراد سرطانی مشخص گردیده است.

ریزوراترول با مکانیسم خاصی مانع از چرخه سلولی و تبدیل سلول به دو سلول مجزا می‌گردد و بدین ترتیب از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌كند. بر اساس تحقیقات، مقادیر رنگدانه آنتوسیانین این گونه خاص انگور نیز از بقیه بیشتر است. آنتوسیانین مسوول رنگ ارغوانی و سیاه انگور بوده و فعالیت آنتی اکسیدانی قوی و اثرات ضد سرطانی فراوانی از جمله مهار سنتز DNA را در سلول‌های سرطانی سینه از خود نشان داده است.

طبق تحقیقات چاپ شده در سراسر جهان، خصوصا دانشكده پزشكی‌ هاروارد، سرطان‌های مهار شده توسط ریزوراترول عبارتند از:

سرطان كولون، نوروبلاستوما، انواع سرطان سینه، انواع سرطان پروستات، انواع لوسمی متاستاز دهنده به پوست، استخوان، پانكراس، تخمدان، ملانوما، كبد، ریه، معده، دهانه رحم و تیروئید. 

French Paradox 
این عبارت از آمار مرگ و میر حاصل از بیماری‌های کرونری قلب در بین مردم فرانسه گرفته شده که علی رغم مصرف فراوان انواع پنیرهای چرب، کره و رژیم‌های غنی از اسیدهای چرب اشباع شده و همچنین استعمال فراوان دخانیات، درصد مرگ و میر نسبتا پایین است. به همین دلیل ریزوراترول موجود در آب این گونه انگور كه در فرانسه مصرف فراوانی دارد، دارای خواص پلی فنولیک و آنتی اکسیدانی و ضد التهابی شناخته شده است.

بیشتر منابع، مهم‌ترین خواص ریزوراترول را تاثیرات آنتی اکسیدانی آن در مهار اکسید شدن کلسترول LDL و آلفا توکوفرول می‌دانند. در عین حال عملکرد آن به عنوان یک عامل موثر در پیشگیری از رشد سلول‌های سرطان سینه در زنان معرفی شده است. هنوز هیچــــگونه عوارضی از مصرف ریزوراترول در انسان گزارش نشده است. 

كشف جدید دانشمندان در مورد نقش بالقوه ریزوراترول در كنترل ویروس HIV  از طریق تقویت داروهای كنترل‌كننده بیماری افق جدیدی از رویكرد علمی به این تركیب گشود. به این ترتیب این عامل با مهار بالقوه تكثیر انواع ویروس‌های عفونی (از آنفلوآنزا تا HIV) بعنوان یك عامل طبیعی می‌تواند موثر واقع شود. از طرفی ریزوراترول محرك اصلی آنزیم Sirtuin  است كه می‌تواند طول عمر مخمر( نوعی باكتری ) را در آزمایشگاه تا 70% افزایش دهد.

 در بررسی‌های انسانی نیز این آنزیم به عنوان كنترل‌كننده فرایند پیری و افزایش عمر سلول و نیز ترمیم DNA شناخته شده است. 

همچنین چندین بررسی اپیدمیولوژیك كاهش شیوع آلزایمر را با مصرف ریزوراترول به جهت خواص و فعالیت نورو پروتكتیو (محافظت كننده سیستم عصبی) نشان داده است. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند كه ریزوراترول دارای یك مكانیسم جدید در جمع‌آوری و تنظیف رادیكال‌های آزاد است كه این مكانیسم خاص صرفا در محافظت از مغز عمل می‌كند.

با توجه به تحقیقات به عمل آمده در مورد آلزایمر ظاهرا آزاد شدن یك عامل ناهنجار از مغز افراد مبتلا، به نام بتا آمیلوئید ایجاد استرس در مغز می‌كند و رادیكال‌های آزاد منجر به این عارضه می‌شوند. اخیرا متخصصان چینی ریزوراترول را در كنترل تومورهای موجود در ضایعات مغزی و نخاعی بسیار موثر و توانایی ضد التهابی آن را قابل مقایسه با داروی استروئیدی پردنیزون كه معمولا در این عارضه مورد استفاده است، می‌دانند. 

امروزه خانم‌ها در سراسر جهان به دنبال روش‌های طبیعی برای ارتقای سلامتی خود هستند. از جمله این روش‌ها كنترل وزن و پیشگیری از فرایند پیری است. در این زمینه رویكرد جدید به درمان‌های طبیعی و مواد گیاهی توجه بسیاری از آنها را به ریزوراترول جلب نموده است. 

به طور خلاصه خواص ریزوراترول عبارتند از
1- ضد كلسترول 
2- ضد ویروس 
3- ضد بیماری‌های قلبی‑ عروقی 
4- ضد سرطان 
5- ضد فشار خون 
6- تنظیم‌كننده قند خون