تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
توت‌فرنگی وحشی از دیرباز مصرف دارویی داشته است. به عنوان مثال برگ و ریشه آن كه حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای تانن می‌باشد برای درمان اسهال و به عنوان داروی ادرارآور مصرف می‌شده است. پرورش توت‌فرنگی از قرن چهاردهم در فرانسه شروع شد و سپس به ایران انتقال یافت. توت فرنگی به صورت خام، جوشانده، مربا، شربت و بستنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خواص تغذیه‌ای توت فرنگی
توت فرنگی منبع خوبی از فیبر، ویتامینC، فولات، پتاسیم و آنتی‌اكسیدان‌هاست كه باعث افزایش سلامت قلب، كاهش خطر ابتلا به انواع سرطان و در كل ارتقای سلامتی می‌شود. همچنین حاوی املاح كلسیم، آهن و فسفر می‌باشد. از مواد موثر و مهم آن می‌توان تانن، موسیلاژ، قندهای مختلف، سالیسیلات‌ها و به خصوص اسیدهای میوه را نام برد. توت فرنگی سرشار از ویتامین و فاقد چربی اشباع است و كالری كمی دارد. یك واحد توت فرنگی معادل 8 عدد می‌باشد كه 50 كیلو كالری انرژی دارد. توت فرنگی مانند سایر توت‌ها (شاه‌توت، توت سفید و تمشك) پاك‌كننده روده و مثانه است.
املاح معدنی موجود در آن خاصیت مسهلی به آن بخشیده است؛ زیرا این املاح عضلات روده را به حركت وادار می‌كنند. به همین جهت توت فرنگی برای درمان یبوست مؤثر است. پژوهش‌های اخیر نشان داده است، مصرف روزانه یك واحد توت‌فرنگی میزان فولات خون را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش و فشار خون و همچنین مقدار هموسیستئین خون را كاهش می‌دهد. هموسیستئین اسیدآمینه‌ای است كه مقدار زیاد آن باعث مسدود شدن رگ‌های خونی می‌شود. همچنین توت‌فرنگی دارای مقادیر بالایی آنتی‌اكسیدان‌ها مانند الاژیك اسید و آنتوسیانین (رنگدانه قرمز) است كه در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی موثرند.
بر اساس مطالعات پژوهشگران، مصرف این میوه باعث بهبود عملكرد حافظه و كنترل آرتریت روماتوئید (التهاب مفاصل) می‌شود. خاصیت ضد التهابی توت‌فرنگی به دلیل فنول های موجود در آن می‌باشد که فعالیت آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز را كاهش می‌دهد. این خاصیت در داروهایی نظیر آسپرین و ایبوپروفن نیز وجود دارد؛ با این تفاوت كه مصرف مداوم آسپرین و ایبوپروفن ممكن است باعث خونریزی معده شود، ولی مصرف زیاد توت فرنگی چنین عارضه‌ای ندارد.
توت‌فرنگی علاوه بر تركیبات آنتی‌اكسیدانی، دارای تركیبات دیگری نظیر اسید پی‌كوماریك و اسید كلروژنیك است كه مانع فعالیت تخریب‌كنندگی نیتروزآمین در بافت معده می‌شوند و از آسیب رساندن این ماده به بافت معده جلوگیری می‌كنند. به همین دلیل متخصصان تغذیه مصرف این میوه را برای جلوگیری از بروز سرطان معده توصیه می‌كنند. برای افرادی كه ناراحتی معده دارند و نمی‌توانند از میوه تازه استفاده كنند، كمپوت توت‌فرنگی توصیه می‌شود.
نكاتی در مورد مصرف توت فرنگی
نكته مهمی كه در مورد توت فرنگی باید در نظر داشت این است كه به علت تماس میوه با زمین، خاك و كود، احتمال آلودگی آن زیاد است و قبل از مصرف باید به خوبی شسته شود. مصرف توت‌فرنگی برای افرادی كه نسبت به این میوه حساسیت دارند، ممنوع است. این حساسیت معمولا به صورت تنگی نفس، كهیر و خارش پوست بروز می‌كند.
اثرات توت‌فرنگی بر روی پوست
توت‌فرنگی به دلیل داشتن اسیدهای میوه یكی از مهم‌ترین گیاهانی است كه از قدیم در تركیبات مواد آرایشی به كار می‌رفته است. برای توجیه این اثرات ابتدا كمی درباره اسیدهای میوه شرح داده می‌شود تا علت این استفاده به طور علمی روشن گردد. از هزاران سال پیش خانم‌ها از عصاره برخی میوه‌ها جهت شادابی پوست خود استفاده می‌كردند. پژوهش‌ها نشان داده است میوه‌ها حاوی اسیدهایی به نام اسید میوه یا «آلفا هیدروكسی اسید» هستند. این اسیدها قادرند لایه‌های شاخی و سفت روی پوست و به خصوص صورت را حل كنند و ضمن شاداب و با طراوت كردن پوست، باعث جذب بهتر سایر مواد موجود در میوه و نهایتا تحریك گردش خون و تولید سلول های جوان شوند.
البته با توجه به اینكه این خاصیت اسیدی می‌باشد، باید سالیان متمادی از آنها استفاده كرد. در سال‌های اخیر توجه سازندگان مواد آرایشی به اثرات این اسیدها جلب شده و كارخانجات، دست به تولید آنها زده و در تهیه كرم‌ها و لوسیون‌های ضدچروك از آنها استفاده كرده‌اند. تفاوت محصولات صنعتی با میوه‌های طبیعی در این است كه غلظت این اسیدها در محصولات صنعتی بسیار بیشتر از میوه‌هاست؛ بنابراین دارای اثرات سریع و قوی هستند؛ اما استفاده زیاد و طولانی‌مدت آنها خالی از عوارض جانبی نیست. افرادی كه می‌خواهند از اثرات سوء اینگونه محصولات در امان بمانند، می‌توانند از ماسك بعضی میوه‌ها از جمله توت‌فرنگی استفاده كنند؛ به شرط آنكه صبر و حوصله كافی داشته باشند؛ چون تاثیر میوه‌های طبیعی به مراتب ضعیف‌تر و طولانی‌تر از محصولات شیمیایی است، ولی عوارض جانبی آنها را ندارند.
برای استفاده از ماسك توت فرنگی 5 تا10 عدد توت فرنگی تازه را پس از شستشوی كامل له كرده پس از استحمام كه منافذ پوست بازتر هستند، به مدت 20 دقیقه روی صورت قرار دهید و سپس صورت را با آب بشویید. این كار را در فصل توت فرنگی می‌توان یك روز در میان یا دو روز در میان انجام داد. البته قبل از آن باید مطمئن شوید كه نسبت به این میوه حساسیت ندارید.
برای اطمینان از عدم حساسیت میوه له‌شده را بر روی قسمت كوچكی از پوست دست یا صورت، آزمایش كنید. توت‌فرنگی علاوه برداشتن اسیدهای گیاهی دارای اسانس خوشبویی است كه هنگام استفاده به صورت ماسك، جذب پوست می‌شود. همچنین این ماسك را می‌توان به عنوان یك ضد آفتاب متوسط، زمانی كه آفتاب سوختگی رخ داده، استفاده كرد.
