زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : مهشاد مهتدی ، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی

زیر نظر: دکتر گلبن سهراب ، عضو هیات علمی گروه تغذیه بالینی و رژیم درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

تحریریه زندگی آنلاین : احتمالا جایی که زیاد نام سلنیوم را شنیده‌ایم، در کتاب شیمی دبیرستان است. سلنیوم یک ماده معدنی است که به اشکال مختلف در طبیعت و در بدن ما یافت می‌شود، اما تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که این عنصر جدول تناوبی چه نقشی در سلامت دارد یا در کدام منابع غذایی یافت می‌شود؟ در این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم. پس تا انتها با ما همراه باشید.

سلنیوم چه نقشی را در بدن ما ایفا می‌کند؟

در درجه اول اولین و اساسی‌ترین نقش سلنیوم در بدن ما، نقش اساسی ان در تولید هورمون‌های تیروئیدی می‌باشد. غده تیروئید عضوی از بدن با بالاترین غلظت سلنیوم و مسئول بسیاری از کارهای حیاتی بدن است؛ از جمله متابولیسم، حفظ استخوان، عملکرد مغز، سلامت گوارش، تنظیم دما و بسیاری از موارد دیگر، بنابراین بدیهی است که باید هر کاری که می‌توانیم برای حفظ عملکرد خوب تیروئید انجام دهیم. سلنیوم همچنین برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن مهم است و یکی از کارهای اصلی که در سیستم ایمنی انجام می‌دهد، کمک به مبارزه با عفونت‌های ویروسی می‌باشد. به علاوه سلنیوم یک آنتی‌اکسیدان مهم است، بنابراین این احتمال وجود دارد که سلنیوم در کاهش خطر ابتلا به سرطان نقش داشته باشد. مطالعات زیادی وجود دارند که به بررسی اثر سلنیوم بر پیشگیری از ابتلا به سرطان پرداخته‌اند و این موضوع جزء موضوعات محبوب محققان سراسر جهان می‌باشد و در نهایت سلنیوم در سنتز و ترمیم DNA نقش دارد. همچنین مشخص شده است که بر باروری مردان و زنان تأثیر می‌گذارد. پس ما با یک ماده معدنی کوچک سر و کار داریم که می‌تواند نقش مفیدش را در بسیاری از نقاط بدن، ایفا کند.

بیشتربخوانید:

خواص شگفت انگیز مارچوبه برای بدن

بدن ما به چه میزان سلنیوم احتیاج دارد؟

جالب است که بدانیم سلنیوم در مقادیر بسیار کمی در بدن مورد نیاز است. با وجود اینکه سلنیوم نقشی اساسی در سلامت بدن ما ایفا می‌کند، اما در مقادیر بسیار کمی مورد نیاز است. برخی از مواد معدنی اصلی مانند سدیم و پتاسیم به میزان گرم مورد نیاز هستند یا بسیاری از مواد معدنی دیگر ما مانند منیزیم یا روی در مقادیر میلی‌گرم، اما سلنیوم در مقادیر میکروگرم برای بدن مورد نیاز است.

 مقدار RDA توصیه شده سلنیوم برای بزرگسالان 55 میکروگرم در روز است که در دوره بارداری و شیردهی این میزان اندکی افزایش یافته و به 60 تا 70 میکروگرم می‌رسد. اغلب افراد روزانه این مقادیر را دریافت می‌کنند و ابتلا به کمبود این ماده معدنی، بسیار نادر است، اما با این وجود به علت اینکه سلنیوم از خاک وارد بدن ما می‌شود، ممکن است در مناطقی که با کمبود سلنیوم در خاک‌شان مواجه هستند (مثل مناطقی در چین)، کمبود سلنیوم بروز پیدا کند. افرادی که تحت دیالیز کلیه قرار می‌گیرند یا افرادی که به هر دلیلی دچار اسهال مزمن یا سوء‌جذب هستند نیز ممکن است در معرض کمبود سلنیوم قرار گیرند.

سلنیوم را از کدام منابع غذایی دریافت کنیم؟

حالا که با فواید بی‌شمار سلنیوم برای کمک به حفظ عملکرد طبیعی بدن آشنا شدیم، باید مطمئن شویم که این ماده معدنی را به مقدار لازم از منابع غذایی دریافت کنیم. منبعی که حاوی بیشترین مقادیر سلنیوم است، آجیل برزیلی می‌باشد. حدود یک اونس آجیل برزیل، که معمولا حدود شش تا هشت عدد مغز است، حدود 550 میکروگرم سلنیوم را فراهم می‌کند، بنابراین باید توجه کنیم که اگر ما این میزان آجیل برزیلی در روز بخوریم، در واقع ده برابر توصیه RDA سلنیوم دریافت کرده‌ایم.

مصرف دو تا سه عدد مغز آجیل در روز می‌تواند به عنوان مکمل سلنیوم عمل کند. پس از این میان‌وعده خوشمزه و مقوی، غافل نشوید. از نظر میزان سلنیوم، ماهی و میگو در جایگاه دوم بعد از آجیل برزیلی قرار دارند. محصولات لبنی و تخم‌مرغ، برنج قهوه‌ای، قارچ و موز نیز حاوی مقادیری از سلنیوم می‌باشند. در ارتباط با سبزیجات، میزان سلنیوم بسته به خاکی که در آن رشد می‌کنند، بسیار متفاوت است. برای مثال بروکلی که در ایران رشد کرده، از نظر میزان سلنیوم با بروکلی چین متفاوت است.

 بیشتربخوانید:

کم کاری تیروئید و رابطه آن با افسردگی و اضطراب

دریافت سلنیوم می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد؟

سلنیوم اگر در دوزهای طبیعی مصرف شود، معمولا عوارض جانبی ندارد. مصرف بیش از حد سلنیوم ممکن است باعث بوی بد دهان، ریزش مو، تب، خستگی و تهوع شود. سلنیوم همچنین ممکن است با سایر داروها و مکمل‌ها مانند برخی از آنتی‌اسیدها، داروهای شیمی‌درمانی، کورتیکواستروئیدها، نیاسین، داروهای استاتین کاهش دهنده کلسترول و قرص‌های ضد بارداری، تداخل مصرف داشته باشد.

سخن پایانی

با توجه به اهمیت سلنیوم در سلامت بدن، ضروری است که مصرف مواد غذایی حاوی این عنصر معدنی را در رژیم غذایی خود فراموش نکنیم و با انتخاب منابع غذایی مناسب، به بهبود سلامت و جلوگیری از بروز بیماری در بدن‌مان کمک کنیم.