به قلم : د‌كتر سید‌ضیاءالد‌ین مظهری ؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی
dr_z_mazhari@yahoo.com
تحریریه زندگی آنلاین : روز به روز بر تنوع و تعداد انواع رژیم‌ها و روش‌های کاهنده وزن بیشتر شده و ابداع‌کنندگان هر کدام از این راهکارها با تبلیغات اغوا کننده و ترفندهای گوناگون و با نشان دادن در باغ سبز، طرفداران قابل توجهی را برای سودجویی بیشتر به طرف خود جلب نموده و هر روزی بیشتر از روز پیش به تعداد صدمه‌دیدگان و به دام افتادگان آنها افزوده می‌شود.
باورهای غلط مرسوم و متداول
- متاسفانه باورهای غلط بسیار گسترده‌ای که در بین آرزومندان و جویندگان روش‌های دستیابی به تناسب اندام و هیکل رؤیایی وجود دارد، آنها را آماده پذیرش روش‌هایی نموده که هر چه زودتر و سریع‌تر بدون هر گونه زحمتی و تحمل چشم‌پوشی از ریزه‌خواری‌هایشان وزن آنها را کاهش داده و اندام‌شان را متناسب و خوش‌برش نماید.
این بزرگواران غافل از این واقعیت هستند که هر گردویی گرد است، ولی هر گردی گردو نمی‌باشد.
بیشتربخوانید:
با این خوراکی چربی های شکمی را از بین ببرید
کاهش وزن و سایزی مورد نظر است که چربی‌ها را به مصرف برساند
در برنامه‌های کاهش وزن واقعی و درمانی هدف مورد نظر کاستن از میزان BMI و شکیل‌تر شدن سایزها نیست، بلکه به مصرف رسانیدن و خارج‌سازی ذخایر چربی انباشته شده در ارگان‌های مختلف بدن می‌باشد. گرچه با تهی‌سازی سلول‌های چربی از ذخایر خود تمامی آنها کماکان زنده و فعال بوده و همواره برای بازیافت و انباشت مجدد ذخایر خود از اضافه دریافت انرژی مجدد، لحظه‌شماری می‌نمایند.
هنر واقعی رژیم‌گیرندگان؛ کاهش وزن نیست، بلکه حفظ و حراست از نتیجه به دست آمده می‌باشد
در صورتی که رژیم‌گیرندگان و جویندگان تناسب اندام حداقل بتوانند به مدت دو سال تمام از برگشت خزنده و تدریجی وزن‌شان ناشی از پر خوری و اضافه مصرف انرژی خودداری نمایند و وزن خود را ثابت نگه دارند، امکان دارد در این فاصله زمانی سلول‌های چربی تهی شده از خدمت مرخص شوند.
حال این سؤال مطرح می‌گردد که آیا در راستای کاهش وزن و حفظ نتایج به دست آمده توصیه‌های مرسوم و روش‌های متداول، در جهت کاستن از انرژی دریافتی و افزایش مصرف آن با تحرکات بدنی بیشتر در قبال دستیابی به اندام رؤیایی قدیمی شده و کاربردی ندارد؟
بهبود منش زندگی، روش تغذیه و دفعات وعده‌های غذایی
- پاسخ اولیه به این پرسش منفی می‌باشد، ولی به کار گیری این روش‌ها همه فوت و فن رهایی از اضافه وزن و چاقی‌ها نمی‌باشد.
مهم‌تر از کاهش دریافت و افزایش مصرف انرژی در جهت دستاوردهای پایدارتر، بهبود منش زندگی و روش غذا خوردن و برگزیدن زمان مناسب و تعداد دفعات وعده‌های غذایی و کاهش هر چه بیشتر سرعت تناول غذا در هر وعده می‌باشد.
بیشتربخوانید:
خوراکی‌هایی که کوره چربی سوزی هستند
با این ادویه چربی شکم و پهلو را نابود کنید
هر کاهش وزن و سایزی به منزله موفقیت واقعی نیست
بایستی قبول نمود هر کاهش وزن و سایزی از نظر علمی به عنوان رهایی از بار انباشتگی‌های ذخایر بیماری‌زای بدن تلقی نمی‌شود و بستگی کامل به آن دارد که در طول اجرای توصیه‌های انجام گرفته چه ترکیباتی کاهش یافته و از کدامین قسمت بدن و بافت‌های تشکیل‌دهنده برداشت گردیده است و آیا در پروسه اجرا به عوارض کوتاه و بلند مدتی که زمینه‌سازی نموده است، توجه لازم و دقت کافی مبذول گردیده یا خیر.
سه وعده غذا موثرتر است
- دانشوران و اساتید تغذیه در گستره گیتی به این نتیجه دست پیدا کرده‌اند که تعداد زیادی از افراد چاق که خواهان کاستن از وزن حقیقی خود می‌باشند، بهتر است به جای 5 یا 6 وعده غذا خوردن همان جیره تعیین شده را در 3 وعده صبحانه عالی، ناهار خیلی خوب و شام سبک میل نمایند، چرا که در هر وعده‌ای که غذا میل می‌گردد، حاوی مقداری مواد قندی می‌باشد که بعد از هضم و جذب، میزان گلوکز خون را افزایش می‌دهد که بلافاصله منجر به تحریک پانکراس به ترشح انسولین می‌شود که ساعت‌ها در گردش خون باقی مانده و به تمامی ارگان‌ها رسیده و تغییرات شگرفی را در آنها موجب می‌شود.
کاهش میزان دفعات تحریک پانکراس به ترشح انسولین
- به طور مثال یک صبحانه معمولی موجبات افزایش سطح انسولین را در خون تا 4 ساعت بعد از صرف غذا فراهم می‌سازد و همین انسولین مترشحه در مسیر گردش خود نه تنها موجبات ساخته شدن چربی‌های جدیدی را فراهم می‌سازد، بلکه همزمان با این موضوع، مانع خروج اسیدهای چرب آزاد از بافت‌ها، جهت تجزیه و سوختن می‌شود.
- حال اگر این عمل 5 یا 6 بار در روز تکرار گردد، ولو با تناول یک عدد میوه یا لقمه‌ای نان و پنیر یا ماست و میوه، تکه‌ای شکلات یا شیرینی، و یا هر کدام از تنقلات مرسوم و نوشابه‌های رایج در طول روز عاملی خواهند شد به ساخت و انباشت چربی‌های جدید و ممانعت به عمل خواهند آورد از تجزیه چربی‌های انباشته شده قبلی در ارگان‌های مختلف بدن.
ریزه‌خواری و ناخنک زدن ممنوع
- با توجه به موارد پیش‌گفت، افرادی که به ریزه‌خواری عادت کرده باشند و به دفعات در طول روز به هر چیزی ناخنک بزنند، صرف‌نظر از حجم و مقدار انرژی مازادی که از این طریق دریافت می‌دارند، به طور متوالی و مکرر، انسولین تولید و در گردش خون خود رها می‌سازند و این عمل نه تنها از خروج اسیدهای چرب از محل انباشت‌شان ممانعت می‌نماید، بلکه به حجم آنها نیز می‌افزاید و علاوه بر این با گردش انسولین اضافی از طریق خون، به تغییر عملکرد طبیعی ارگان‌های مختلف بدن نیز تاثیرگذاری می‌نماید.
افزایش میزان دریافت پروتئین مانع یویوافکت می‌باشد
- حتی با استفاده از حداقل انرژی ممکنه در روز هیچ گونه تغییری در وزن و سایز رخ نمی‌دهد، ولی به طور دائم و خزنده‌ای از میزان نیاز افراد به انرژی پایه کاسته شده و زمینه بروز عارضه فراز و فرود وزن را به صورت یویو فراهم کرده که یکی از عوامل افزایش سریع وزن کاهش یافته تحت تأثیر بروز ولع گرسنگی می‌باشد. عده‌ای بر این باور می‌باشند که این امر در راستای کاهش میزان درصد پروتئین در نظر گرفته شده در جیره روزانه می‌باشد، لذا در کنار ایجاد بیلان منفی سبک‌تر در دریافت و مصرف انرژی روزمره می‌باید درصد بیشتری از کل انرژی توصیه شده از محل پروتئین‌ها تعیین گردد. یعنی به جای 8/0 گرم پروتئین به ازای هر کیلو وزن بدن، بین 2/1 – 1/1 گرم در نظر گرفته شود.
- منابع پروتئینی در نظر گرفته شده باید حاوی پروتئین‌هایی با ارزش بیولوژیک بالاتر یا تلفیق پروتئین‌های مختلف با یکدیگر باشند.
به جای انتخاب روش‌های جادویی و کمک لاغری از تحلیل عضلات‌تان جلوگیری نمایید
- علت تغییر set point و کاسته شدن از انرژی بازال در ارتباط با تحلیل عضلات بدن فرد رژیم‌گیرنده می‌باشد، چرا که کوره‌های تولید انرژی در بافت‌های عضلانی به صورت میتوکندری‌های فراوان مستقر می‌باشند.
نهایتاً باید قبول نماییم خیلی از روش‌ها و متدها و تئوری‌هایی که در قبال عوامل بازدارنده از چاقی و اضافه وزن تعیین و معرفی شده‌اند، اغلب‌شان مثمرثمر واقع نمی‌شوند. مثل یاری جستن از ترکیباتی مانند Slim Fastها یا ترکیباتی که تحت نام چربی‌سوز تبلیغ و توصیه می‌گردند.
داروها و وسایل کمک‌لاغری
1- مهار‌کنندگان اشتها و پیشگیری از احساس گرسنگی
2- افزایش‌دهندگان سوخت بدن
3- مهار کننده‌های سیستم‌های گوارشی و دفعی
الف. اخلال در روند سیستم‌های گوارشی و افزایش‌دهنده‌های سرعت عبور غذا و افزایش میزان دفع مایعات بدن
ب. کاهش میزان تجزیه چربی‌های خورده شده و جذب آنها
ج. دم‌نوش‌های لاغری
د. حجم‌دهنده‌های فاقد انرژی (انواع فیبرها)
4- عوامل متفرقه شامل کمربندها، ژل‌ها، چسب‌ها، شلوارک‌های حرارتی و ... .
توجه و دقت
اکثریت قریب به اتفاق کمک‌لاغری‌های عرضه شده مورد تأیید FDA و وزارت بهداشت و درمان ایران نمی‌باشند و آنهایی که مورد تأیید می‌باشند، مصرف آنها برای هر کسی مجاز نیست.
اصولاً 90 درصد محاسن و اثرات مورد اشاره در تبلیغات اغوا‌کننده این محصولات دور از واقعیت می‌باشد.
عوارض متداول داروهای کمک‌لاغری در مصرف‌کنندگان
داروها و وسایل کمک‌لاغری عرضه شده به نام‌های مختلف پر‌شمارند، ولی مجال معرفی همه آنها در این فرصت امکان‌پذیر نیست، ولی عوارض تقریباً مشابهی طبق موارد زیر دارند:
افزایش ضربان قلب و فشار خون، تعریق زیاد، یبوست، کم‌خوابی، تشنگی مفرط، گیجی، سردرد، اضطراب و خشکی دهان از مهم‌ترین عوارض مصرف داروهای لاغری به شمار می‌روند.
داروهای پیشگیری از جذب و ذخیره چربی در بدن احتمال عدم جذب مواد مغذی لازم مثل ویتامین‌ها و املاح را موجب می‌گردند.
بعضی از داورهای خارجی لاغری موجود در بازار و عطاری‌ها حاوی ترکیبات مخدر هستند که مصرف آنها زیان‌های جبران‌ناپذیری را برای مصرف‌کنندگان عجول و کم‌صبر به دنبال دارد.
