آزاده دهقانی‌کری بزرگ : دانشجوی دکتری تخصصی سیاست‌های غذا و تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تبریز
تحریریه زندگی آنلاین : شواهد ثابت کرده‌اند که سبک زندگی و عوامل محیطی در ایجاد چاقی مؤثر هستند. یکی از عوامل محیطی که در ایجاد چاقی مؤثر است، پرخوری است که می‌تواند منجر به دریافت بیش از حد انرژی شود. طی 30 سال گذشته، تعداد وعده‌های غذایی مصرفی خارج از خانه، اندازه‌های پرس غذاهای فروشگاه‌ها و هر دو نوع ظروف خانگی و خارجی افزایش یافته است. با گذشت زمان، مصرف بیش از حد انرژی ذخیره چربی بدن را افزایش می‌دهد و باعث افزایش وزن در افراد سالم می‌شود و این روند در افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی در نتیجه افزایش مصرف انرژی نقش دارد. به منظور مقابله با این مشاهده نگران‌کننده، راهکارهای کارآمد برای بهبود و تنظیم عادات غذایی سالم لازم است.
بیشتربخوانید:
لاغری شکم و پهلو؛ چند تمرین ساده یوگا
راهکارهای کارآمد برای بهبود و تنظیم عادات غذایی سالم
تغییرات کوچک در محیط غذایی می‌تواند درک از اندازه غذا را تغییر دهد، بر انتخاب غذا تأثیر بگذارد و مقدار غذایی را که مردم برای خودشان سرو می‌کنند و مصرف می‌کنند کاهش دهد.
این تغییرات محیطی شامل تغییراتی در اندازه سهم غذا، اندازه ظرف، تنوع غذایی و نشانه‌های تصویری در مورد مقدار مصرف می‌شود، اما محدود به آنها نیست. در نتیجه، ممکن است مداخلات محیطی ایجاد شود که باعث کنترل آگاهانه شده و در نتیجه باعث کاهش مداوم در مصرف انرژی و کاهش وزن در طول زمان شود.
عوامل محیطی مؤثر
اندازه بشقاب یکی از عوامل محیطی است که محققان روی آن تمرکز کرده‌اند، زیرا ممکن است یک عامل آسان برای دستکاری باشد. در سه دهه گذشته، اندازه بشقاب مخصوص شام بیش از یک سوم (36 درصد) افزایش یافته است.
یک نظر مشترک وجود دارد که نشانه‌های بصری می‌توانند درک دقیق مقدار غذای سرو شده را تحت تأثیر قرار دهند، مقادیر یکسان غذا هنگام سرو در بشقاب نسبتاً بزرگ، کوچکتر به نظر می‌رسند، و در نتیجه انرژی مصرفی افزایش می‌یابد. داده‌های مشاهده‌ای نشان می‌دهد که افزایش در اندازه متوسط بشقاب‌های استفاده شده در وعده‌های غذایی همزمان با افزایش میزان چاقی است. افزایش اندک در اندازه ظروف می‌تواند منجر به افزایش قابل توجهی در مصرف انرژی شود، به خصوص اگر غذا از نظر انرژی زیاد باشد. مطالعات تجربی نشان می‌دهد که بشقاب بزرگ‌تر اندازه پرس معین را کوچکتر نشان می‌دهد. با این حال، بشقاب‌های کوچکتر در مطالعات آزمایشگاهی میزان غذا را در وعده‌های غذایی کاهش نمی‌دهند. ممکن است که کاهش اندازه کل بشقاب برای کاهش دریافت ناکافی باشد، زیرا بشقاب کاملاً کوچکتر ممکن است باعث آگاهی بیشتر مردم نسبت به پرس‌های کوچکتر شود که در نتیجه ممکن است متعاقباً منجر به جبران کالری دریافتی شود. در این زمینه، دستورالعمل‌های رژیم غذایی استفاده از بشقاب‌های کوچکتر را برای جلوگیری از پرخوری و کنترل اندازه سایز وعده غذایی پیشنهاد می‌کنند. چندین مطالعه انجام شده است که نشان می‌دهد استفاده از بشقاب‌های کوچکتر ممکن است بر مقدار غذای مصرفی در کودکان و بزرگسالان تأثیر بگذارد.
بیشتربخوانید:
ترفندهایی برای لاغری سریع وبالا بردن سوخت و ساز بدن
توهم بصری چیست؟
اندازه بشقاب یکی از عوامل محیطی است که محققان روی آن تمرکز کرده‌اند، زیرا ممکن است یک عامل آسان برای دستکاری باشد. در سه دهه گذشته، اندازه بشقاب مخصوص شام بیش از یک سوم (36 درصد) افزایش یافته است.
یک نظر مشترک وجود دارد که نشانه‌های بصری می‌توانند درک دقیق مقدار غذای سرو شده را تحت تأثیر قرار دهند، مقادیر یکسان غذا هنگام سرو در بشقاب نسبتاً بزرگ، کوچکتر به نظر می‌رسند، و در نتیجه انرژی مصرفی افزایش می‌یابد. داده‌های مشاهده‌ای نشان می‌دهد که افزایش در اندازه متوسط بشقاب‌های استفاده شده در وعده‌های غذایی همزمان با افزایش میزان چاقی است. افزایش اندک در اندازه ظروف می‌تواند منجر به افزایش قابل توجهی در مصرف انرژی شود، به خصوص اگر غذا از نظر انرژی زیاد باشد. مطالعات تجربی نشان می‌دهد که بشقاب بزرگ‌تر اندازه پرس معین را کوچکتر نشان می‌دهد. با این حال، بشقاب‌های کوچکتر در مطالعات آزمایشگاهی میزان غذا را در وعده‌های غذایی کاهش نمی‌دهند. ممکن است که کاهش اندازه کل بشقاب برای کاهش دریافت ناکافی باشد، زیرا بشقاب کاملاً کوچکتر ممکن است باعث آگاهی بیشتر مردم نسبت به پرس‌های کوچکتر شود که در نتیجه ممکن است متعاقباً منجر به جبران کالری دریافتی شود. در این زمینه، دستورالعمل‌های رژیم غذایی استفاده از بشقاب‌های کوچکتر را برای جلوگیری از پرخوری و کنترل اندازه سایز وعده غذایی پیشنهاد می‌کنند. چندین مطالعه انجام شده است که نشان می‌دهد استفاده از بشقاب‌های کوچکتر ممکن است بر مقدار غذای مصرفی در کودکان و بزرگسالان تأثیر بگذارد.
توهم بصری چیست؟
با این حال، همه بشقاب‌های یک اندازه یکسان نیستند. شاید لازم باشد بیشتر به مشخصات طراحی بشقاب مانند رنگ بشقاب و طرح لبه آن توجه شود. طراحی صفحه‌هایی که از توهمات بصری استفاده می‌کنند، مانند توهم Delboeuf، ممکن است به طور مستقل بر اندازه قسمت درک شده و مصرف غذا تأثیر بگذارد. توهم Delboeuf نشان می‌دهد که یک دایره بزرگ‌تر به نظر می‌رسد وقتی که با یک دایره کمی بزرگ‌تر احاطه شود، اما کوچکتر وقتی که با یک دایره بسیار بزرگ‌تر احاطه شود (شکل 1) مجاورت و کنتراست رنگی دایره‌های متحدالمرکز بر توهم تأثیر می‌گذارد.
تحقیقات نشان می‌دهند وقتی فضای بین دایره‌های متحدالمرکز کم باشد (تصویر سمت راست شکل 1)، به نظر می‌رسد که دایره‌ها یک جسم کامل هستند. بنابراین، افراد بیشتر بر شباهت‌های بین دو دایره تأکید می‌کنند و حلقه داخلی را بزرگ‌تر از آنچه واقعاً به نظر می‌رسد، درک می‌کنند. برعکس، وقتی فضای بین دایره‌های متحدالمرکز زیاد است (تصویر سمت چپ شکل 1)، دایره‌ها به عنوان دو جسم متفاوت درک می‌شوند، بنابراین مردم بر تفاوت بین دو دایره تأکید خواهند کرد و منجر به این می‌شوند که دایره داخلی کوچکتر از آنچه واقعاً است درک شود. در مورد غذا در بشقاب، ممکن است بخشی از غذا در یک بشقاب کوچک بزرگ‌تر باشد، اما در بشقاب بزرگ به دلیل فاصله بین غذا و لبه بشقاب، کوچکتر باشد.
بیشتربخوانید:
لاغری آسان با رژیم لاغری وایکینگی
با این رژیم غذایی1 ماهه 3 کیلو لاغر شوید
همچنین نشان داده شده است که افزایش کنتراست رنگ بین دایره‌ها اختلاف بین دایره‌های متحدالمرکز را افزایش می‌دهد. دستکاری رنگ لبه ممکن است حاشیه دایره بیرونی را برجسته کند و کنتراست رنگ باعث می‌شود که مردم اندازه دایره داخلی را بزرگ‌تر از آنچه که در واقع است درک کنند و هنگامی که رنگ بشقاب متفاوت از رنگ آن باشد، اندازه قسمت بیشتری از غذا را درک کنند. توهم Delboeuf با افزایش قطر ظروف و زمانی که بین مواد غذایی و ظروف تضاد رنگی ایجاد می‌شود، بر رفتار افراد تأثیر می‌گذارد.
کاسه‌های بزرگ (قطر بزرگ‌تر) افراد را به سمت تهیه غذای بیشتر و کاسه‌های کوچک (با قطر کمتر) افراد را به سمت دریافت غذای کمتر سوق می‌دهند. وقتی غذا و بشقاب‌ها رنگ مشابهی دارند (کنتراست کم)، مردم غذای خود را بیشتر می‌پذیرند، برعکس وقتی غذا و بشقاب‌ها رنگ‌های مختلفی داشتند (کنتراست زیاد)، مردم کمتر برای خود غذا می‌کشند. کارهای قبلی نشان می‌دهد که توهم Delboeuf هنگامی شدیدتر است که دایره بیرونی فقط کمی بزرگ‌تر باشد و یا رنگ با دایره داخلی در تضاد بیشتری باشد. رینگ‌های عریض‌تر و رنگی، درمورد میزان غذا در بشقاب اغراق می‌کنند و باعث می‌شوند تصاویر غذا بزرگ‌تر به نظر برسند. نوع غذا تاثیری در توهم نداشته است، و این نشان می‌دهد که توهم بدون توجه به نوع غذایی که در بشقاب به تصویر کشیده شده، ادامه دارد.
اثر رنگ‌آمیزی لبه با اندازه‌های کوچکتر مواد غذایی بیشتر است. رنگ‌آمیزی لبه باعث شد غذا در بشقاب کوچکتر به نظر برسد. در نتیجه، نتایج نشان می‌دهد که رینگ‌های بشقاب‌های عریض‌تر و رنگی، میزان غذا در بشقاب را اغراق می‌کنند و باعث می‌شود غذا در مقایسه با رینگ‌های کوچکتر، بدون لبه یا لبه‌های رنگی، بزرگ‌تر به نظر برسد. نتایج این آزمایشات حاکی از آن است که تغییرات اندک در طراحی بشقاب می‌تواند تأثیرات نسبتاً بزرگ‌تری بر میزان درک شده غذا و در نتیجه مصرف ایجاد کند. طراحی بشقاب با استفاده از توهم Delboeuf امکان دارد یک استراتژی ساده و مهم کاهش وزن و نگهداری باشد.
بیشتربخوانید:
مواد غذایی محبوب که به کبد آسیب می زنند
نتیجه‌گیری
غذا و نوشیدنی معمولاً از ظروف / ظروف خاصی مانند بشقاب، کاسه، لیوان، لیوان یا بسته‌بندی محصول (به عنوان مثال، قوطی‌های نوشیدنی یا قابلمه‌های پلاستیکی ماست) مصرف می‌شود. اغلب به چگونگی ارائه بصری غذا یا نوشیدنی چه در سوپرمارکت‌ها و چه در رستوران‌ها اهمیت زیادی داده می‌شود. محققان علاقه‌مندند بررسی کنند که تا چه اندازه می‌توان مواد غذایی و نوشیدنی را جذاب و اشتها‌آورتر نشان داد. رنگ محیطی که غذا در آن ارائه می‌شود (به عنوان مثال فنجان، بشقاب، سفره و حتی روشنایی محیط) هم بر درک مصرف کننده از غذا و هم بر میزان تأمین آن توسط خودشان و به احتمال زیاد، مصرف کردن غذا تأثیر دارد.
