دكتر سیدضیاءالدین مظهری
چاقی ایام پیش بلوغ و پروسه بلوغ
الف) در این مراحل تخمدان‌ها شروع به تولید هورمون‌های جنسی می‌نمایند (استروژن) سینه‌ها رشد پیدا كرده و نشیمنگاه تغییر فرم داده و گردتر می‌شود تا مقدار چربی بیشتری را برای دوران باروری و ایام شیردهی ذخیره نماید. انرژی‌رسانی به عضلات كاهش می‌یابد و اغلب دختران بطور ناگهانی چاق می‌شوند. این رخداد در دخترانی كه به شب‌زنده داری و گریز از سفره خانواده و گرایش به غذاهای آسان دسترس (fastfood)، دلستر و نوشابه‌های بی‌رنگ و رنگی، گازدار و بی‌گاز تمایل دارند، سریعتر موجبات عدم تناسب اندام آنها را فراهم می‌سازد.
ب) در این ایام چه كاری می‌توان انجام داد؟
صبور باشید و اقدامات احساسی و رژیم‌های كم‌خوری و تك‌خوری را نیز بر این عزیزان روا ندارید چرا كه به تدریج وزن افزایش یافته با تولید و ترشح كافی هورمون‌ها اغلب این اضافه وزن و چاقیهای ایام بلوغ بعد از فروكش نمودن طغیان‌های اولیه آنها تعدیل می‌گردد. معمولا 5 یا 6 سال بعد از بلوغ متابولیسم بدن تنظیم و تثبیت می‌گردد. بهترین اقدام در جهت پیشگیری از چاقیهای دوران بلوغ عبارتند از افزایش فعالیت‌های بدنی، خواب زودهنگام پس از غروب آفتاب، كاهش میزان مصرف چربی‌های مرئی و یا نامرئی و عدم گرایش به مصرف دائمی fast foodها شكلات و شیرینی و مخصوصاً تن‌آسایی و كم تحركی توأم با شب‌زنده‌داری و روز خوابی.
ج) چه اقدامات دیگری كمك كننده میباشد؟
اطرافیان نزدیك از هر نوع ایرادگیری باید پرهیز كنند، هر گونه دلیل و نصیحت و راهنمایی در قبال كم خوردن و صرفه‌جویی در مصرف كالری بی‌فایده میباشد، ابراز محبت و همدلی و تایید عملكرد دختران در دوران بلوغ اثرگذار‌تر می‌باشند و عاملی تلقی می‌شوند كه از ابتلای آنها به اختلالات غذاخوردن چه به صورت بیش‌خوری‌های عصبی و چه در قالب بی‌اشتهایی‌های عصبی پیشگیری می‌‌نماید.
چاقیهای دوران حاملگی
الف) در طول مدت 40 هفته ایام بارداری 14 هورمون ماموریت تغییر متابولیسم بدن را عهده‌دار می‌شوند تا قند و مواد مغذی به جنین در حال رشد در حد نیازش رسانیده شود. از جمله هورمون رشد مترشحه از جفت اثر مهاری بر مصرف انرژی توسط عضلات را به عهده دارد چنانچه این تغییرات هورمونی رخ ندهد چاقیهای مفرط در دوران بارداری اتفاق می‌افتد كه هم برای مادر و هم برای جنین خطرات جدی را به بار می‌آورد.
ب) چند كیلو مادر شما در دوران حاملگی افزایش وزن پیدا كرده بود و شما با چه وزن و قدی پا به جهان هستی نهادید؟ در صورتی كه در دوران حاملگی مادرتان به شما بیش از 16 كیلوگرم افزایش وزن پیدا كرده باشد لازم است در هفته به هفته حاملگی خود، وزن‌تان را كنترل كنید، از بیش‌خوری پرهیز نموده و در صورت عدم وجود ممنوعیت حركت از فعالیت‌های بدنی مناسب استفاده نمایید و از مصرف مواد غذائی حاوی قندهای تصفیه شده امساك نمایید و حتی تا آنجایی كه مقدور است قندهای ساده را حذف یا به حداقل میزان ممكن برسانید.
ج) شاید شما نیز مثل اغلب بانوان حامله از ورزش‌های درون آب و راه رفتن و شنا كردن در آب به علت خطر عفونت‌های مجاری ادرار پرهیز می‌كنید البته اغلب عفونت‌های مجاری ادراری نوع كلامیدیایی از همسر انتقال داده می‌شود تا از راه رفتن و شنا كردن در استخرهای تمیز و غیر آلوده.
ایام یائسگی و چاقیهای وابسته به این دوران
الف) به علت پایین آمدن سطح استروژن و تستسترون به نحو چشمگیری در این ایام مخصوصاً كاهش شدید میزان تستسترون حجم عضلات بانوان یائسه شده رو به تحلیل می‌رود مخصوصا در ناحیه نشیمنگاه عضلات قوام و برجستگی خود را از دست می‌دهد و به حالت تخت شدن در می‌آیند،
ران‌ها لاغرتر و نحیف‌تر می‌گردند و در پهلوها به دلیل افزوده شدن به حجم چربی آنها حالت برش و باریكی ناحیه كمر در سطح محیط ناف از بین می‌رود.
ب) بهترین راه پیشگیری از این تغییر فرم حالت بدن انجام ورزش‌هایی در جهت تقویت عضلات بدن در 2 یا 3 روز در هفته در منزل یا باشگاه‌ها میباشد و در روزهایی كه ورزش انجام داده می‌شود به میزان و كیفیت پروتئین‌های مصرفی باید افزوده شود چرا كه خاصیت سیركنندگی بیشتری داشته و از میزان مصرف مواد قندی كه احتمالا در این ایام سوخت و ساز آنها ممكن است دچار اختلال شده باشد كاسته می‌شود و كمك می‌كند كه شكم و پهلوهای حجیم شده به تدریج از محیط‌شان كم شود و از آب شدن عضلات و افزایش حجم چربی‌های ذخیره شده نیز جلوگیری به عمل آید.
چه عوامل دیگری در این راستا و در طول ایام دوران یائسگی تاثیرگذار میباشد
به علت بهم ریختگی و تهی شدن كامل بعضی از هورمون‌های بدن در دوران یائسگی مراجعه به یك متخصص غدد یا زنان و زایمان جهت بررسی و كنترل هورمون‌های مختلف و لزوم استفاده از این یا آن هورمون به صورت مكمل یاری در جهت رفع عوارض ایجاد شده یا در شرف ایجاد گردیدن به علت فقدان كامل این یا آن هورمون كلیدی بدن لازم است.در خاتمه در نظر داشته باشید یائسگی نیز جزئی از تغییر و تكامل در روند حركت شما در وادی حیات و زندگی پربركت شما بزرگواران بوده و از ارزش وجودی و توان فكر و اندیشه شما ذره‌ای نمی‌كاهد.
