آذین کریم زاده؛ کارشناس ارشد تغذیه
دلایل تجمع چربی در ناحیه شکم
وزن شما به تعادل میان، میزان دریافت انرژی و میزان مصرف انرژی در طول روز بستگی دارد. اگر شما پرخوری کنید و کم تحرک نیز باشید، احتمال اینکه انرژی اضافی در بدن شما به صورت چربی انباشته شود بسیار زیاد است. اما در این میان، افزایش سن نیز یکی از عوامل موثر محسوب می‌شود. با افزایش سن، حجم عضلات در بدن کاهش یافته و چربی‌ها افزایش می‌یابند.
کاهش عضلات نیاز بدن شما به انرژی را کاهش می‌دهد، در نتیجه اگر الگوی تغذیه‌ای شما مانند قبل باشد، احتمال بروز چاقی بیشتر است. بسیاری از خانم‌ها نیز با افزایش سن و بدون افزایش در وزن کلی بدن متوجه افزایش چربی دور شکم خود می‌شوند. چنین موردی می‌تواند مربوط به کاهش هورمون استروژن و در نتیجه تجمع چربی در نقاط خاصی از بدن از جمله شکم باشد. همچنین استعداد چاقی و افزایش وزن و تبدیل شکل بدن از حالت گلابی به حالت سیب، می‌تواند زمینه ژنتیکی نیز داشته باشد.
تجمع چربی‌ها در قسمت‌های مختلف بدن
چربی شکمی فقط به لایه زیر پوست محدود نمی‌شود و این نکته خطرناک‌ترین جنبه تجمع چربی شکمی است. عمق این چربی‌ها آنقدر زیاد است که اعضای داخل شکم را نیز احاطه می‌کند. هرچند که چربی زیر پوست از لحاظ زیبایی و تناسب اندام برای شما ایجاد مشکل می‌کند، اما چربی‌هایی که اطراف اندام‌های داخلی تجمع پیدا می‌کنند به مراتب خطرناک‌تر هستند. برخی از مشکلاتی که در اثر وجود این چربی‌ها برای سلامتی شما ایجاد می‌شوند عبارتند از:
بیماری‌های قلبی عروقی
دیابت نوع 2
برخی انواع سرطان
همچنین رابطه معنی داری بین چربی شکمی و مرگ زودرس مشاهده شده است. در واقع این تحقیقات ثابت کرده‌اند که حتی اگر خانمی وزن کلی و تناسب وزن به قد مناسبی داشته باشد، اما با مشکل تجمع چربی شکمی روبه رو باشد، همچنان در معرض خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی قرار دارد.
نحوه اندازه‌گیری دور شکم
با توجه به نکاتی که عنوان شد، بهتر است با نحوه صحیح اندازه‌گیری دور شکم آشنا شده و قادر باشید میزان آن را با مقدار طبیعی و قابل قبول مقایسه کنید. برای اندازه‌گیری دور شکمتان، کافیست یک متر را بر روی شکم برهنه خود، درست بالاتر از استخوان لگن خاصره، قرار دهید. متر را دور شکم خود بپیچید، به گونه‌ای که فاصله‌ای بین متر و شکم شما نباشد اما در عین حال متر باعث فشردگی پوست شکمتان نیز نشود. حال بدون اینکه شکم خود را جمع کنید یا به سمت داخل فرو بدهید، نفس خود را بیرون داده و دور شکم خود را اندازه‌گیری کنید. برای خانم‌ها، دور شکم 89 سانتیمتر یا بیشتر نشان دهنده وجود خطر است و در این حالت احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون بالا، و دیابت نوع 2 افزایش می‌یابد و برای آقایان نیز حداکثر مجاز اندازه دور شکم 102 سانتیمتر است.
راه‌های کاهش چربی
شما می‌توانید چربی شکمی خود را از راه‌های گوناگون از جمله ورزش‌های موضعی کنترل کنید. اما انجام ورزش‌های موضعی تنها راه از بین بردن این چربی‌ها نیست. البته توجه داشته باشید که برای کاهش چربی‌هایی که اطراف اندام‌های داخلی شما را پوشانده‌اند، استفاده از راه‌هایی که منجر به کاهش وزن کلی بدن شما می‌شوند موثرند و باید با مراجعه به متخصصین تغذیه و برخورداری از رژیم کاهش وزن صحیح و اصولی به کاهش این چربی‌های احشایی اقدام کنید. به طور کلی برای مبارزه با چربی‌های دور شکم راهکارهای زیر توصیه می‌شود:
رژیم غذایی سالمی داشته باشید. سعی کنید بیشتر از غذاهای حاوی سبزیجات استفاده کنید. میوه‌ها، غلات، لبنیات کم چرب، و پروتئین‌های کم چرب را نیز فراموش نکنید. مصرف چربی‌های اشباع شده که در گوشت قرمز، لبنیات پرچرب، پنیر و کره یافت می‌شود را محدود کنید.
اندازه وعده‌های غذایی خود را کاهش دهید. حتی اگر شما سعی کنید از مواد غذایی سالم استفاده کنید، به هر حال پرخوری باعث دریافت میزان زیادی انرژی می‌شود که در نتیجه وزن و خصوصا چربی‌های دور شکم شما افزایش می‌یابند. در خانه، وعده‌های غذایی خود را کم حجم در نظر بگیرید و در رستوران، یک پرس غذا را با فرد دیگری شریک شوید یا نیمی از غذا را بخورید و باقی را به همراه خود به خانه ببرید.
فعالیت فیزیکی را در برنامه روزانه خود بگنجانید. معمولا برخی فعالیت‌های سبک و هوازی، مانند پیاده روی به مدت 150 دقیقه در هفته یا دویدن سبک به مدت 75 دقیقه در هفته توصیه می‌شود. اگر شما قصد کاهش وزن یا رسیدن به برخی اهداف وزنی و تناسب اندام خاصی را دارید، شاید لازم باشد بیشتر و جدی‌تر ورزش کنید.
اگر می‌خواهید چربی‌های بدن خود را کاهش دهید و این کاهش ماندگار باشد، از یک برنامه کاهش وزن تدریجی پیروی کنید. کاهش هفته‌ای 1 کیلوگرم از وزن بدن ایده‌آل محسوب می‌شود. بهتر است قبل از شروع کاهش وزن، با یک متخصص و یا کارشناس تغذیه و رژیم درمانی در این رابطه مشورت کنید.
