زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر رضا راست منش؛ متخصص تغذیه

تصوری که هر یک از ما در مورد وضعیت بدن و شكل بدن خود داریم، تصویر ذهنی نامیده می‌‌شود. اختلالات خوردن با مجموعه‌ای از نگرش‌ها، ناكارآمدی و آشفتگی‌ها در مورد تصویر بدن همراه است. در هر جامعه‌ای، استانداردهای ایده‌آل از بدن و چهره برای زنان و مردان وجود دارد و تضادها هنگامی ‌‌ایجاد می‌‌شود که تصویر ذهنی ما با تصویر ایده آل ساخته و پرداخته ذهنمان مطابق نباشد.

افزایش اختلالات تغذیه در سال‌های اخیر عمدتا ناشی از تاکید بر لاغری و ارزنده سازی آن در جوامع غربی است. مدل‌های لاغری كه در وسایل ارتباط جمعی غربی و ماهواره‌ها تبلیغ می‌‌شوند مهم‌ترین عامل تمایل زنان به سمت لاغری بی‌حساب و كتاب هستند. باید بدانیم هنگامی‌‌كه در مورد وزن بدن صحبت می‌‌كنیم هم اضافه وزن و چاقی و هم لاغری مفرط مذموم و ناپسند هستند. 

پس همانطور كه در مورد چاقی حساس هستیم باید در مورد پیامدهای زیانبار و روانی ناشی از تاثیرات ماهواره‌ها بر تعریف تناسب اندام نیز بسیار هوشیار باشیم. آیا «باربی» مطلوب‌ترین شكل بدن است؟ بسیاری از خانم‌ها تصور می‌‌كنند كه مطلوب‌ترین شكل بدن شكلی است كه اصطلاحا «باربی» خوانده می‌‌شود، ‌غافل از اینكه حتی در جوامع غربی رسیدن به این سطح از لاغری را تایید نمی‌‌كنند. 

بعضی از ما ممكن است فكر كنیم افرادی كه در مدل‌های غربی و فیلم‌های غربی و شوهای لباس نمایش داده می‌‌شوند افراد بسیار شاد و سالمی‌‌هستند. بررسی‌های فراوان نشان می‌دهند كه همین افراد از بیماری‌های ذهنی و جسمی‌‌خطرناكی رنج می‌‌برند و صرفا به دلیل درآمد و یا گاهی اوقات هیجانات گذرا برای نمایش زیبایی خود در این شغل قرار می‌‌گیرند. مصاحبه‌هایی كه با این افراد به عمل آمده عموما حاكی از میل شدید این افراد برای بازگشت به زندگی عادی و توصیه سایر افراد به پرهیز از تقلید مدل‌های لاغری است!

یك سوال
حال سوال بسیاری از خانم‌ها ممكن است این باشد كه آیا من به چه شكلی باید وزن كم كنم تا بدون اینكه در دام مشكلات این‌چنینی بیفتم بتوانم از تناسب و زیبایی خدادادی خود بهره‌مند شوم؟ باید بدانیم كه اضافه وزن و چاقی به رغم ظاهر ساده‌شان، جزو سخت‌ترین و پیچیده‌ترین پدیده‌ها هستند و حل این دسته مشكلات مستلزم گرفتن شرح حال كامل از مصرف مواد غذایی، الگوی غذایی،‌ الگوی خواب و فعالیت بدنی و بسیاری از سوالات مشابه است.

همچنین مشاور تغذیه بر اساس شناختی كه از روحیات فرد مراجعه كننده دارد، اقدام به تجویز رژیم و ارائه مشاوره غذایی و پیگیری رژیم غذایی می‌‌كند. این رویه‌ای است كه بیماران از آن به خوبی جواب می‌‌گیرند و واقعا راضی هستند. رژیم‌های اصطلاحا كامپیوتری نادرست هستند و با قصد سودجویی طراحی شده‌اند. اگر قرار است رژیم غذایی بگیریم بهتر است فریب ظاهر رژیم‌های پر زرق و برق كامپیوتری را نخوریم.

در خاتمه این را می‌‌پذیریم كه همان‌طور كه برای هر چیزی هزینه می‌‌كنیم، باید به یاد داشته باشیم سلامتی نیز بهای خود را دارد كه همانا رعایت رژیم غذایی مناسب در سراسر عمر و ورزش است.  

مشكلات اختلال خوردن

نارضایتی از تصویر بدن نشانه خوبی برای پیش‌بینی احتمال به وجود آمدن اختلال خوردن در مطالعات طولانی مدت است. افرادی كه تصویر ذهنی منفی درباره خود دارند احتمالا بیشتر مبتلا به اختلال خوردن می‌‌شوند و بیشتر از احساساتی مانند افسردگی، تنهایی و انزوا، اعتماد به نفس پایین و وسواس در رابطه با کاهش وزن رنج می‌‌برند.

در بررسی كه توسط گروه ما انجام شد خانم‌های محجبه و خانم‌هایی كه از مانتو استفاده می‌‌كردند از شكل بدن خود راضی بودند و سطح نگرانی در آنها پایین تر بود و نمره افسردگی و اضطراب نیز بسیار كمتر بود. 

بنابراین، تماشای مدل‌های زیبایی و لاغری باعث ایجاد نارضایتی از تصویر ذهنی می‌‌شود و در این حال حتی امكان دارد افراد با وزن طبیعی هم رژیم بگیرند و این کار معمولا با روش‌های غیر اصولی کاهش وزن، محدودیت‌های شدید خوردن، اختلالات خوردن، افسردگی و اعتماد به نفس پایین همراه است.

این وضعیتی است كه بسیاری از جوانان و نوجوانان ما به آن مبتلا هستند و گواه آن اشتیاق عجیب و گسترده نوجوانان ما برای خرید كیف و لوازم التحریری است كه بر روی آنها مدل‌های لاغری نظیر باربی به چشم می‌‌خورد. از آنجا که نگرانی در مورد شكل بدن در نوجوانان با شروع فعالیت‌های اجتماعی مصادف و همزمان است، این موضوع اهمیت دوچندان پیدا می‌‌كند و لازم است مادران و خانواده‌ها توجه خاصی به این موضوع نمایند.

قابل توجه خانم‌های جوان

تكلیف خانم‌های جوان در این میان دشوارتر است، چرا كه بعضا خود خانم‌های جوان دچار لغزش می‌‌شوند طوریكه با گرفتن رژیم‌های بسیار شدید لاغری به قصد به اصطلاح متناسب شدن، ‌الگوی غلطی به فرزندان خود منتقل می‌‌نمایند. مدل‌هایی كه برخی افراد در ماهواره‌ها می‌‌بینند تنها با گریم شاد و خندان هستند،‌ به هوش باشیم و به دام نیفتیم و به یاد داشته باشیم كه بهترین شیوه در زندگی همانا رعایت تعادل است.