دكتر رضا امانی؛ دانشیار و مدیرگروه آموزشی تغذیه دانشگاه علوم پزشكی جندی شاپور اهواز
در سال های اخیر اختلالات سیستم تولید مثلی مردان، بلوغ دیررس پسران و كاهش سطح هورمون های آندروژن روند فزاینده ای داشته است و از آنجا كه كاهش سطوح آندروژن ها در مردان با افزایش چاقی شكمی، مقاومت انسولین و دیابت ارتباط دارد، به دنبال آنها عوارض متعدد و پیچیده ای پدید می آید.
طی تحقیقات اخیر در پی علت یابی این روند رو به رشد، میزان مواجهه و دریافت فتالا ت ها مورد توجه قرار گرفته است. فتالا ت ها بیش از ۵۰ سال است كه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند اما تنها اخیرا در مورد خطرات احتمالی آنها بر سلا متی بحث شده است.
چندین مطالعه روی نمونه های حیوانی به طور هم راستا اثر فتالا ت ها را بر كاهش تستوسترون، شمار اسپرم و افزایش استعداد ابتلا به سرطان بیضه نشان دادند. در مطالعات انسانی مشخص گردیده افزایش فتالا ت با كیفیت پایین اسپرم درمردان و تغییرات ارگان های تولیدمثلی نوزادان پسر همراه بوده است.
همچنین در مطالعه ثئپابپ نیز آنالیز ادرار و نمونه خون و سایر اطلا عات جمع آوری شده، رابطه مثبت بین میزان متابولیت های فتالا ت و چاقی شكمی را نشان داد.
فتالا ت ها به عنوان حلا ل و تثبیت كننده مواد معطر در وسایل بهداشتی و آرایشی (اسپری های مو، صابو، شامپو و...)، به عنوان عاملی جهت انعطاف پذیری و دوام محصولا ت پلی وینیل كلراید كه شامل مواد ساختمان سازی، ظروف بسته بندی و نگهداری غذا و آب معدنی، اسباب بازی های كودكان، كیسه های خون، كیسه های سرم و ست های تزریق، لوله های همودیالیز و لوله های تنفس مصنوعی و ست های تزریق تغذیه وریدی و سایر ابزارهای پزشكی می باشند، در آفت كش ها و گندزداها و همچنین در لغزنده كننده ها (مانند گریس ها و روغن ها) و رنگ ها نیز یافت می شوند.
گرچه فتالا ت ها در هوا، خاک و كلا در همه جا وجود دارند اما راه عمده ورود آنها به بدن انسان از طریق فرآیند تولید و بسته بندی مواد غذایی می باشد. بررسی های غذایی نشان داده اند از میان غذاها، غذاهای چرب همچون لبنیات، شیرخشک نوزادان، ماهی، گوشت و روغن ها بیشترین امكان انتقال فتالا ت ها را دارا هستند.
با توجه به اینكه فتالا ت ها از طریق جفت و شیر مادر هم منتقل می گردند توجه مادران باردار و شیرده در كاهش مواجهه جنین و شیرخوار با فتالا ت ها تاثیر بارزی در كاهش عوارض آتی دارد و با افزایش سن نوزاد و دریافت بیشتر شیر مادر ورود فتالا ت ها به بدن آنان نیز بالا تر می رود. همچنین در كودكان نوپا، جویدن و در دهان گذاشتن اسباب بازی ها نیز عامل دیگری برای افزایش دریافت فتالا ت ها می باشد.
در ایالا ت متحده و كانادا جهت كاهش مواجهه نوزادان و كودكان با فتالا ت ها، این تركیبات از شیشه های شیر، دندان ساها، وسایل آرام كننده كودک و اسباب بازی هایی كه كودكان وارد دهان می كنند، حذف گردیده است. همچنین انواعی از فتالا ت كه سمیت كمتری داشتند در ساخت اسباب بازی كودكان بزرگتر مورد استفاده قرار گرفتند و در تهیه شیرهای خشک نیز كاهش قابل توجهی در میزان فتالا ت ایجاد كرده اند...
برای خواندن بخش دوم- فتالات، چاقی و اختلالات تولیدمثلی در مردان- اینجا کلیک کنید.
