دکتر سید ضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه
پرفشاری خون
امروزه شواهد علمی نشان میدهند كه دریافت زیاد نمك (سدیم) سبب افزایش مقدار آب بدن میشود، این امر باعث وارد آمدن فشار بر روی وریدها شده و منجر به افزایش فشار خون (هیپرتانسیون) میگردد.
همچنین تحقیقات به عمل آمده نمایانگر آن است كه در جوامع غربی، ارتباط مستقیمی بین مصرف زیاد نمك به صورت مستقیم یا غیرمستقیم و افزایش فشارخون (با افزایش سن) است.
به عبارت دیگر، با ادامه یافتن مصرف زیاد نمك (با افزایش سن)، فشارخون نیز بیشتر افزایش مییابد و در جوامع دیگر كه افراد از رژیم كمنمك استفاده میكنند، فشار خون با افزایش سن بالا نمیرود، اگرچه ممكن است عوامل دیگری از شیوه زندگی در الگوهای سلامتی این جوامع دخیل باشند.
در حیواناتی از قبیل شامپانزهها نیز چنین ارتباطی بین رژیم كمنمك و فشار خون پایین دیده میشود.
سكته مغزی
در اواخر قرن نوزدهم، مصرف نمك به بالاترین مقدار خود رسید و تخمین زده میشود كه این مقدار در افراد جامعه به طور میانگین، به میزان 20 گرم در روز بوده است.
اگرچه گزارشهای دقیقی در دست نیست، اما سكته یكی از عوامل مهم مرگ و میر در آن زمان بوده است.
امروزه شواهد علمی و پزشكی بسیاری نشان دادهاند كه پرفشاری خون، قویترین عامل پیشگویی كننده سكته است؛ به عبارت دیگر، پرفشاری خون، یك حالت فیزیكی مهم است كه میتواند احتمال سكته را افزایش دهد.
سكتهها عامل حدود 12-10 درصد از موارد مرگ و میر در جوامع غربی هستند.
علاوه بر سكتههای كشنده، بیش از 20 درصد جمعیت غرب، از سكتههای غیركشنده رنج میبرند، كه این سكتهها سبب آزار كسانی میشود كه به صورت كلی یا جزئی از نظر فیزیكی و یا ذهنی فلج شدهاند و هزینههای مالی و عاطفی گزافی را به اطرافیان تحمیل كردهاند.
بیماری عروق كرونر قلب
پرفشاری خون ارتباط نزدیكی با شانس ابتلا به بیماری عروق كرونر دارد، این بیماری زمانی رخ میدهد كه عروقی كه خون را به قلب برده و از آن خارج میكنند، از طریق رسوب چربی و كلسترول، حالت كشسانی را از دست داده و یا مسدود شوند و عمل پمپاژ قلب به وسیله عروق با مشكل مواجه گردد.
اگرچه میزان چربی موجود در رژیم غذایی و خون، و میزان چسبندگی طبیعی خون یا تمایل آن به لخته شدن نیز در این فرآیند مؤثرند، با این حال فشار خون به عنوان یك عامل مهم كمك كننده به ایجاد بیماریهای عروق كرونر شناخته شده است.
به هر حال از آنجا كه حدود 30 درصد موارد مرگ و میر در جوامع غربی، حتی در كشور خودمان به بیماری عروق كرونر قلب مربوط میشود، میتوان نتیجهگیری كرد كه تمام عوامل گفته شده، مهم بوده و باید مورد توجه قرار گیرند.
استئوپروز (پوكی استخوان)
امروزه شواهد بسیاری نشان میدهند كه دریافت میزان بالای نمك (سدیم) سبب میشود بدن كلسیم استخوانها را از طریق ادرار دفع كند.
از دستدهی كلسیم استخوانها، موجب كاهش دانسیته آنها شده و در صورت تداوم منجر به پوكی و شكستگیهای استخوان میگردد.
صرف نظر از رنجها و هزینههای پزشكی ناشی از آن، این شكستگیها در سنین بالاتر اغلب منجر به مشكلات مخربی میگردند كه گاهی منجر به مرگ میشود.
سرطان
برخی شواهد حاكی از آن است كه دریافت میزان بالای سدیم با سرطان معده و حلق مرتبط است.
برخی روشهای درمان سرطان از طریق رژیم غذایی نیز، افزودن محدود نمك به غذا را به عنوان بخشی از درمان، عنوان كردهاند.