زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ویتامین D و کاهش وزن

ویتامین D نه تنها به عنوان یک ویتامین شناخته می‌‌شود بلکه به دلیل اثرات گسترده  آن در بدن، به عنوان یک هورمون مهم عملکرد‌های قابل توجهی دارد. یکی از عملکردهای ویتامین D ارتباط آن با کاهش وزن می‌‌باشد.

افرادی که دچار اضافه وزن و  چاقی  هستند اغلب سطح پایینی از ویتامین D دارند. یکی از مکانیسم‌های این ارتباط مربوط به سطوح ویتامین D و هورمون لپتین است.

پروتئین لپتین (leptin) به وسیله بافت چربی در بدن انسان ساخته و در خون رها می‌شود و بطور مستقیم و یا از طریق فعال نمودن مراكز خاصی در دستگاه عصبی مركزی موجب كاهش دریافت غذا، افزایش مصرف انرژی، اثر بر متابولیسم گلوكز و چربی و تغییر فعالیت نورو اندوكرین بدن می‌‌شود. 

وقتی سطح ویتامین D بدن كافی باشد، بدن مقدار لپتین بیشتری آزاد خواهد كرد. و در نتیجه موجب کمک به کاهش وزن افراد می‌‌گردد. مکانیسم دیگر ویتامین D در کاهش وزن مربوط به اثرات آن بر سطوح هورمون پاراتیروئید است.

سطح بالای این هورمون‌ باعث تجمع چربی در بدن می‌‌شود. کافی بودن میزان ویتامین D بدن باعث تنظیم این هورمون می‌‌گردد.

از طرفی سطوح نرمال ویتامین D و به طبع آن سطوح نرمال كلسیم در بدن، تولید كورتیزول را كاهش می‌دهند و مانع افزایش وزن می‌گردد چون كورتیزول هورمون استرس است كه باعث تجمع چربی در بدن بخصوص در ناحیه شكم می‌شود.

ویتامین D و افسردگی

نقش ویتامین D در ارتباط با بیماری‌هایی مثل استئوپروز، سرطان، بیماریهای قلبی عروقی و دیابت در مطالعات مختلف شناخته شده و اخیرا نقش این ویتامین در عملکرد مغز، مثل عملکردهای شناختی و سلامت روانی مطرح گشته است.

غلظت ویتامین D در بیماران افسرده و مبتلا به اختلالات روانی پایین است و بین اختلالات روانی و کمبود ویتامین D ارتباط وجود دارد. اولویت ارتباط میان ویتامین D و افسردگی نامشخص است و هنوز به درستی معلوم نیست که کدام یک زودتر اتفاق می‌‌افتد.

ممکن است کمبود ویتامین D موجب افسردگی شود یا حتی شاید افسردگی موجب پایین آمدن سطح ویتامین D در خون شود. افراد افسرده بیشتر روز را در خانه سپری می‌‌کنند و از نور خورشید محرومند.

آنان رژیم غذایی درستی را رعایت نمی کنند و از سلامت خود چندان جدی مراقبت نمی‌کنند، تمام این عوامل ممکن است  به پایین آمدن سطح ویتامین D در بدن منجر شود.

از طرف دیگر مغز نیز مانند تمام اعضای دیگر بدن گیرنده‌های ویتامین D دارد و اگر این ویتامین به اندازۀ کافی به مغز نرسد مغز نمی تواند عملکرد مناسبی داشته باشد و زمینه افسردگی فراهم می‌‌شود.

مطالعات مختلفی درباره ارتباط ویتامین D و افسردگی انجام و مشخص شده که حضور ویتامین D در بافت مغز و وجود گیرنده‌های این ویتامین و آنزیم فعال‌کننده آن به ویژه در مرکز کنترل احساس و رفتار، موجب تأثیر این ویتامین بر افسردگی می‌‌شود.

همچنین مشخص شده است که افرادی که در طول زمستان مکمل ویتامین‌D دریافت می‌کنند از بقیه افراد روحیه بهتری دارند و کمتر در معرض افسردگی قرار می‌گیرند.

ویتامین D و سرطان

ویتامین D دارای اثرات مفیدی بر کاهش میزان سرطانها و سلامت عمومی بدن دارد. این ویتامین باعث پیشبرد مرگ سلول‌های سرطانی می‌شد، و فرآیند تکثیر سلول‌های سرطانی را کند می‌سازد.

دریافت كم ویتامین D ممكن است خطر سرطان‌های پستان، روده بزرگ و پروستات را افزیش دهد. شكل فعال ویتامین دی چون تمایز سلولی را افزایش می دهد و تکثیر (پرولیفراسیون) را مهار می كند، می تواند در تغییر خطر سرطان نقش داشته باشد.

ویتامین D و بیماری‌های قلبی

کاربرد دیگر ویتامین D کاهش اختلالات و بیماریهای قلبی می‌‌باشد. مطالعات انجام گرفته در سال‌های اخیر نشان می‌دهد ویتامین D خطر بیماری‌های قلبی ـ عروقی را با بهبود سلامت و عملكرد سلول‌های اندوتلیال عروقی، كاهش می‌‌دهد.

كمبود این ویتامین می‌تواند موجب بروز نقصان و اختلال در سلامت عروق خونی شود و از این حیث با بروز فشارخون بالا و نیز بیماری‌های قلبی و عروقی رابطه مستقیم دارد.

ویتامین D باعث عملکرد بهتر جذب کلسیم و فسفر می‌‌شود و چون در انقباظات عضلانی کلسیم نقش حیاتی دارد ممکن است کمبود ویتامین D از این طرق هم باعث ضعف عضلات قلب گردد.

ویتامین D و آلزایمر

بیماری آلزایمر یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که بتدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. بارزترین تظاهر زوال عقل اختلال حافظه‌است. اختلال حافظه معمولاً بتدریج ایجاد شده و پیشرفت می‌کند.

در بیماری آلزایمر ساختارهای پروتئینی کروی شکلی در خارج نورون‌های برخی مناطق مغز و ساختارهای پروتئینی رشته‌ای در جسم سلولی نورون‌ها، تشکیل می‌شود.

این ساختارهای پروتئینی که به آنها اجسام آمیلوئیدی گفته می‌شود در ایجاد آلزایمر نقش دارند. ویتامین D  سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به پاکسازی پلاک‌های آمیلوئید در مغز کمک می‌‌کند.

در افراد دچار کمبود این ویتامین احتمال ضعف حافظه و بروز بیماری دمانس ۳-۲ برابر سایر افراد است. ویتامین D با بخش‌هایی از مغز مانند تفکر، یادگیری ارتباط مستقیم دارد و دریافت کافی آن می‌تواند از ایجاد بیماری زوال عقل یا پیشرفت آن جلوگیری نماید.

ویتامین D از طریق نور خورشید، دریافت غذایی و دریافت از طریق مکمل می‌تواند تامین گردد.

منابع غذایی این ویتامین شامل شیر غنی شده با ویتامین D، غذاهای دریایی مانند ماهی‌ها و روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ، جگر، انواع آب میوه‌ها غنی شده با ویتامین D و... می‌‌باشد.

برای خواندن بخش اول -درمان های دارویی ویتامین دی- اینجا کلیک کنید.