آنچه از این فرایندهای پیچیده می‌آموزیم
آنچه از این فرایندهای پیچیده می‌آموزیم این است که مصرف غذاهایی که قند خون را به سرعت بالا می‌برند، ناگزیر یک کاهش سریع قند خون را نیز در پی دارد و این تغییرات ناگهانی قند خون، اگر هم طاقت را از روزه‌دار نستاند، دست‌کم او را بسیار می‌آزارد. عکس قضیه نیز صادق است.
یعنی اگر غذاهایی که در وعده سحری انتخاب می‌کنیم به گونه‌ای باشند که قند خون را آهسته‌تر بالا ببرند، آن را برای مدت بیشتری بالا نگاه دارند و آهنگ افول آن را نیز کُندتر کنند، قاعدتاً می‌باید حس گرسنگیِ شدید، دیرتر به سراغ روزه‌دار بیاید و فرایند تولید اجسام کتنی نیز به تاخیر بیفتد.
قندهای پیچیده به ویژه در معیت فیبرهای غذایی چنین خاصیتی دارند. نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و سبزی‌ها و میوه‌ها در مقایسه با انواع شیرینی‌ها و نان سفید، قند خود را با تانی بیشتری از روده به درون خون رها می‌کنند.
فصل گرما
صحبت از سبزی‌ها و میوه‌ها شد و پیشتر از گرمای تابستان. افزایش دمای هوا و به تبع آن تعریق بیشتر در فصل گرما به ویژه در مرداد ماه که در میانه تابستان و به تعبیری اوج گرماست، ممکن است سختی تاب آوردن تشنگی را دو چندان کند. برخی روزه‌داران برای مقابله با این مشکل در وعده سحری و گاه درست پیش از اذان، چند لیوانی آب می‌نوشند غافل از اینکه این آب به سرعت حتی از مخاط معده نیز جذب می‌شود و با افزایش ناگهانی حجم خونِ در گردش و در نتیجه کاهش غلظت املاح خون، موجب تحریک تولید ادرار می‌شود.
نتیجه اینکه، بخش اعظم این آب در اندک زمانی از طریق ادرار دفع می‌شود. میوه‌ها و سبزی‌ها با داشتن مقادیر متنابهی فیبر، می‌توانند آب را در خود نگاه دارند و آن را به آهستگی در طول روده به ویژه در روده بزرگ به درون خون رها کنند. این ویژگی ارزشمند به روزه دار کمک می‌کند که تشنگی را راحت‌تر تاب آورد. بنابراین مصرف یک سهم میوه یا سبزی (و ترجیحاً هر دو باهم) در وعده سحری توصیه می‌شود.
هر سال حوالی رمضان از من و دیگر همکارانم می‌پرسند آداب تغذیه در ماه مبارک چگونه باید باشد؟ پاسخ من همواره این بوده است که مهم‌ترین کار همانا پایبندی به آیین و فلسفه رمضان است و هیچ فرمول پیچیده‌ای وجود ندارد. یعنی رعـایت قانونمندی و نظم در غذا خوردن و مهمتر از همه، امساک، امساک و امساک ... معتقدم بسیاری از فواید جسمی‌و روحی که به رمضان نسبت داده می‌شود به نوعی به خویشتن داری و امساک مرتبط است.
کیست که بتواند اهمیت امساک در غذاخوردن را در اوج ایجاز، فصیح‌تر و بلیغ‌تر از سعدی بزرگ، این استاد بی‌همتای سخن پارسی به رشته تحریر درآورد؟ پس این کلام را با حکایت کوتاهی از باب دوم گلستان به پایان می‌برم:
عابدی را حکایت کنند که شبی ده من طعام بخوردی و تا سحر ختمی‌در نماز بکردی. صاحبدلی شنید و گفت: اگر نیم نانی بخوردی و بخفتی بسیار از این فاضل‌تر بودی.
اندرون از طعام خالی دار تا در او نور معرفت بینی
تهی از حکمتی به علت آن که پری از طعام تا بینی
برای خواندن بخش اول- نكات طلایی تغذیه برای روزهای گرم رمضان- اینجا کلیک کنید.
