ویتامین D از ویتامین‌های محلول در چربی است كه به راحتی در بدن جذب می‌شود و وجود آن برای جذب كلسیم و فسفر لازم است و در حفظ سطح طبیعی این مواد معدنی در خون نقش مهمی دارد. از میان پنج نوع ویتامین D4،D3،D2، D1) D و D5) ویتامین‌های D2 وD3 مهم‌تر از بقیه هستند.
وجود مقادیر كافی از این ویتامین در بدن به حفظ و افزایش استحكام استخوان ها كمك كرده از ابتلا به بیماری‌هایی چون ریكتز و آرتریت روماتوئید پیشگیری می‌كند. همچنین ویتامین D در عملكرد صحیح سیستم ایمنی نقش كلیدی دارد. نور مستقیم آفتاب بهترین منبع برای تامین ویتامین D است؛ ولی می‌توان با خوردن غذاهایی چون زرده تخم مرغ، لبنیات، ماهی، جگر و كره نیاز بدن را برطرف كرد.
چقدر ویتامین D لازم داریم؟
بدن انسان روزانه به مقدار اندكی از این ویتامین نیاز دارد كه چیزی در حدود 5 میكروگرم یا 200 واحد بین‌المللی است و با یك تا 10 دقیقه قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید تامین خواهد شد. مانند بقیه ویتامین‌ها، مصرف بیش از حد این ویتامین، به خصوص به مدت طولانی، باعث اوردوز آن می‌شود.
این حالت به خاطر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نورآفتاب و یا زیاده‌روی در خوردن غذاهای حاوی این ویتامین ایجاد نمی‌شود، بلكه مصرف بیش از حد و سرخود مكمل‌های این ویتامین موجب مسمومیت می‌گردد. چون ویتامین D یك ویتامین محلول در چربی است، از بدن شسته نمی‌شود و با ذخیره شدن بیش از حد، باعث بروز عوارض جانبی جدی خواهد شد. به خاطر داشته باشید كه دوز مناسب برای هر فرد به سن و نوع رژیم غذایی و عوامل جانبی دیگر بستگی دارد و در افراد مختلف، فرق می‌كند.
عوارض ناشی از زیاده‌روی در خوردن مكمل ویتامین D
این علائم زیاد بارز و خاص نیستند و به همین سبب گاهی اوقات تشخیص اینكه فرد دچار مسمومیت با ویتامین D شده است، آسان نیست. به طور كلی اگر فردی با این ویتامین مسموم شود، اغلب اوقات احساس می‌كند عضلاتش ضعیف شده‌اند، حالت تهوع دارد و استفراغ می‌كند، وزنش كاهش می‌یابد، دچار یبوست می‌شود، عصبی و تحریك‌پذیر خواهد شد، از ضعف عمومی و خستگی شكایت می‌كند و آب بدنش كم می‌شود.
مسمومیت با ویتامین D و كلیه‌ها
اگر مقدار ویتامین D در بدن شما بیش از مقدار مجاز بوده و در واقع مسمومیت داده باشد، تشكیل سنگ‌های كلیوی و سخت شدن بافت نرم در اثر تجمع بیش از اندازه كلسیم از عوارض آن است. اوردوز این ویتامین تا حدی می‌تواند برای كلیه‌ها خطرناك باشد و فرد را به نارسایی دائمی كلیه مبتلا كند. همچنین زیاده‌روی در مصرف مكمل‌های حاوی ویتامینD می‌تواند باعث افزایش حجم ادرار شود.
مسمومیت با ویتامین D و دستگاه گردش خون
اگر كسی در مصرف مكمل‌های ویتامین D زیاده‌روی كرده و سرخود دوز روزانه‌اش را بالا ببرد، در معرض ابتلا به اختلالات كاركرد قلب از جمله آریتمی‌های قلبی و بی‌نظمی ضربان قلب قرار می‌گیرد. مقادیر اضافی ویتامین D باعث می‌شود روده‌ها كلسیم بسیار زیادی جذب كنند كه منجر به بالا رفتن میزان كلسیم خون می‌شود و وجود مقادیر زیاد كلسیم در خون می‌تواند به شكل‌گیری توده‌هایی از كلسیم در ریه‌ها و قلب بینجامد.
این توده‌ها تمامی دستگاه گردش خون و عروق را بلوك كرده و به پر‌فشاری خون و ایست قلبی منجر می‌شود. وجود توده‌های كلسیم در ریه‌ها اجازه نمی‌دهد كه آنها درست عمل كنند.
مسمومیت با ویتامین D در بارداری
مصرف بیش از اندازه مكمل ویتامین D در دوران حاملگی باعث افزایش میزان كلسیم در خون شده و می‌تواند به عقب‌ماندگی ذهنی نوزاد و همچنین ناهنجاری‌ها و بدشكلی‌هایی در اندام او منجر شود. بروز بیماری‌های مادرزادی هم از عوارض دیگر مسمومیت با ویتامین D در بارداری است.
درمان مسمومیت با ویتامینD
با مشاهده نشانه‌های بالا هرچه سریع تر به پزشك مراجعه كنید تا اقدامات بموقع صورت گیرد. در وهله اول باید فورا خوردن مكمل را قطع نمود. همچنین پزشك برای برطرف كردن علائم داروهایی نیز تجویز خواهد كرد.
