برلیانت بزرگمهر؛ محقق و مشاور تغذیه و رژیم درمانی
یكی از مهمترین مواد غذایی كه زینت بخش میهمانی های نوروز است انواع شیرینی هاست؛ مصرف شیرینی در دید و بازدیدهای عید رواج زیادی دارد; به طور كلی در انواع میهمانی ها، شیرینی یكی از مهمترین موادی است كه مورد استفاده قرار می گیرد. افراط در مصرف شیرینی می تواند لطمات فراوانی به سلامت انسان وارد سازد. یكی از زیان های مهم مصرف شیرینی زیاد، چاقی و عوارض و اختلا لا ت ناشی از آ‌‌ن است. مواد قندی و نشاسته ای به آ‌‌سانی در بدن تبدیل به چربی شده و در بدن ذخیره می شوند و ایجاد چاقی می كنند.
ضمنا افراط در مصرف شیرینی به سلامت دندان ها لطمه وارد كرده و موجب پوسیدگی دندان ها می شود. همچنین باعث افزایش فشارخون و چربی های نامطلوب خون شده كه در نهایت سلا مت قلب و عروق را دچار اختلا ل می نماید. بنابراین بهتر است در ایام نوروز و اصولا در همه اوقات زندگی در افراط در مصرف شیرینی و انواع مواد شیرین خودداری نماییم.
یكی دیگر از عوارضی كه معمولا بعد از تعطیلا ت نوروز گریبانگیر اشخاص می شود، یبوست و اختلا لا ت گوارشی است. علت مهم بروز اختلالات گوارشی، افراط در مصرف غذا و نیز استفاده زیاد از غذاهای چرب و سرخ كرده است. یكی دیگر از مهمترین دلا یل یبوست، عدم یا كمبود استفاده مواد فیبری دارای باقیمانده است.
در ایام تعطیلا ت نوروز معمولا افراد از میوه، سبزی، سالا د، حبوبات و سایر مواد غذایی حاوی فیبر، كمتر استفاده می كنند. این قبیل مواد خوراكی علا وه بر فیبر، حاوی مواد مغذی مفیدی هستند كه تاثیر قابل توجهی در جهت سلا مت انسان دارد. یكی از مهمترین خواص فیبر غذایی، پیشگیری از یبوست و نیز درمان این اختلا ل شایع قرن حاضر است.
مواد غذایی حاوی فیبر باعث تسریع عبور غذا از دستگاه گوارش شده و از بروز یبوست پیشگیری می نمایند. ضمنا خواص مهم دیگری نیز در بر دارند از جمله آ‌‌نكه موجب كاهش چربی های نامطلوب خون و تنظیم تعادل فشار خون می شوند و در پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی و سرطان به خصوص سرطان كولون (روده بزرگ)، موثرند.
اختلا ل دیگری كه در ایام نوروز به طور معمول در برنامه غذایی افراد رخ می دهد كمبود مصرف آ‌‌ب است. در تعطیلات عید به علت آ‌‌نكه افراد بیشتر اوقات خود را در سفر می گذرانند و یا صرف دید و بازدید دوستان و اعضاء فامیل می كنند به طور معمول كمتر آ‌‌ب مصرف می نمایند. توجه داشته باشیم كه در تمام اوقات و روزهای زندگی، ما نیاز به مصرف آ‌‌ب داریم و هرگز نبایستی میزان آ‌‌ب مصرفی را كاهش دهیم، مگر در بیماری های خاصی كه پزشک مصرف آ‌‌ب را ممنوع یا محدود كرده باشد.
مشكل دیگری كه به هنگام تعطیلا ت عید معمولا در زندگی افراد رخ می دهد، كمبود تحرک و فعالیت جسمی مانند پیاده روی، ورزش و غیره است. به همین علت بسیاری از اشخاص، بعد از ایام نوروز افزایش وزن پیدا می كنند و یا افراد در سنین بالا تر مبتلا به افزایش فشار یا چربی های خون می شوند.
ورزش و تحرک جسمی مناسب روزانه برای همه افراد اعم از زن و مرد، بزرگ و كوچک و پیر و جوان ضروریست. فعالیت جسمی علا وه بر آ‌‌نكه موجب كاهش چربی های نامطلوب خون می شود و در تنظیم تعادل فشار خون موثر است، از افزایش وزن و چاقی نیز پیشگیری كرده و در سلامت قلب و عروق تاثیر مهمی دارد.
— رعایت اعتدال در مصرف مغزها و استفاده از آجیل بدون نمک به خصوص از مصرف آجیل در اوقات نزدیک وعده های اصلی غذایی خودداری شود.
— استفاده از میوه ها به خصوص میوه های دارای پوست مثل مركبات، كیوی و امثال آ‌‌ن در دید و بازدیدهای عید. در صورت استفاده از میوه هایی كه با پوست مصرف می شوند (مانند سیب، انگور و...) بهتر است از شست وشو و ضدعفونی كردن دقیق آ‌‌نها مطمئن شویم.
— از مصرف سبزی خوردن و سالا د در خارج از خانه خودداری نماییم ولی حتما از این مواد غذایی در ایام نوروز در خانه به مقدار كافی استفاده كنیم.
— در مصرف شیرینی و مواد شیرین به هیچ وجه نباید افراط كنیم. سعی نماییم مصرف شیرینی را در ایام عید به حداقل تقلیل دهیم.
— مصرف غذاهای سرخ كرده و پرچرب به هیچ وجه برای سلا مت انسان مفید نیست و بهتر است از مصرف این قبیل غذاها خودداری نماییم.
— مصرف حبوبات را در ایام نوروز و به طور كلی در تمام اوقات زندگی فراموش نكنیم.
— در مصرف آ‌‌ب امساک نكنیم و روزانه حدود ۶ لیوان آ‌‌ب استفاده نماییم. البته در سفرها باید از سالم و بهداشتی بودن آ‌‌ب اطمینان داشته باشیم.
— ورزش و پیاده روی در ایام نوروز نبایستی فراموش شود زیرا در حفظ سلا مت و شادابی، پیشگیری از چاقی، چربی های نامطلوب خون و یبوست بسیار مفید است.
— توجه داشته باشیم كه دید و بازدیدها و سفرهای نوروزی نظم خواب ما را بر هم نزند زیرا اختلا ل در میزان نظم خواب، سلا متی بدن را به خطر می اندازد.
با رعایت نكات فوق می توانیم در تعطیلا ت نوروز، اوقاتی شاد و توام با سلا مت و شادابی داشته باشیم.
برای خواندن بخش اول-تغذیه سالم در ایام نوروز- اینجا کلیک کنید.
