تحریریه ماهنامه دنیای تغذیه
طرز انتخاب و نگهداری انار
هنگام خرید اول به گلوی انار نگاه کنید؛ اگر سیاه باشد، احتمال وجود کرم گلوگاه زیاد است. انار اصولا میوه ماندگاری است، به شرطی که در محیط مناسب نگهداری شود. محیط مرطوب، حتی اگر یخچال باشد، باکتری‌ها و قارچ‌های پوسته آن را فعال می‌کند و حتی کپک می‌زند؛ پس انار را در ظرف دردار یا پلاستیکی – که رطوبت را حفظ می‌کند – نگه ندارید. همیشه بهتر است انار را تازه خرید؛ به‌ویژه در فصل پاییز، چون از ابتدای این فصل، زمان برداشت انار شروع می‌شود؛ برداشتی که با عجله نیست. انار حتی بعد از رسیدن کامل، تا 2 ماه می‌تواند روی درخت سالم بماند. برای نگهداری انار به مدت طولانی‌تر می‌توانید آن را لای کاغذ روزنامه پیچیده و در سبد چوبی در جای دور از آفتاب و خنک مثل زیرزمین، از سقف آویزان کنید. البته در بازار کاغذهای مخصوصی آغشته به مواد نگهدارنده هم وجود دارند.
چگونه بخوریم؟
برای مصرف میوه انار و یا آب انار مقدار خاصی توصیه نشده است؛ ولی محصولات دیگر آن، از جمله: پودر دانه انار را تا 8 گرم در روز، پوست انار 5 تا 20 گرم در روز و پودر ریشه را 5 تا 12 گرم در روز، به عنوان ضد كرم می توان استفاده كرد. برای این منظور، 5 تا 12 گرم پودر ریشه را در 240 میلی لیتر آب بجوشانید تا یك سوم آن بخار شود، سپس باقیمانده را سه قسمت كرده و هر سه ساعت، یك قسمت از آن را با معده خالی میل كنید و دو ساعت بعد، 40 میلی لیتر روغن كرچك بخورید تا كرم دفع شود.
نكات قابل توجه
1- پوست میوه، گل، ریشه و پوست ساقه انار بیشتر از آب انار خاصیت قابض دارند و ضد اسهال و كرم‌كش قوی هستند.
2- انار دارای واریته‌های زیادی است كه از نظر شكل، طعم و اندازه با هم متفاوتند. گرچه ممكن است شرایط آب و هوایی مناطق مختلف در كمیت و كیفیت آنها تأثیر بگذارد، ولی با توجه به گزارش نقاط مختلف جهان، خواص و اثرات آنها تا حد زیادی به هم شباهت دارد و این شباهت، بسیار بیشتر از اختلاف واریته‌های گوناگون و یا انار نواحی مختلف است. آنچه مسلم است، انارهای كاملاً رسیده و درشت، كیفیت بهتری دارند.
3- با اینكه حرارت زیاد باعث كاهش بعضی مواد و خواص سبزی و میوه‌جات می‌شود، ولی خواص رب انار تا حد زیادی شبیه آب انار و به مراتب قوی‌تر از آن است.
4- قبل از ورود گوجه‌فرنگی به خاورمیانه، در بیشتر موارد به جای آن از رب انار استفاده می‌شد. رب انار به مقدار زیاد و بسیار گسترده در غذاهای ایرانی (به جای گوجه‌فرنگی امروز) مورد استفاده بوده و هنوز در بعضی غذاهای سنتی مانند فسنجان و آش انار (سوپ انار) به كار می‌رود. یكی دیگر از محصولات انار كه به عنوان ادویه و یا افزودنی به غذاها در ایران استفاده می‌شد.
5- آب انار حاوی مقدار زیادی ویتامین C است و هر 100 میلی‌لیتر آن می‌تواند 16 درصد ویتامین C مورد نیاز بدن را تامین كند. همچنین، حاوی مقدار قابل توجهی ویتامین B5 (اسیدپانتوتنیك)، پتاسیم و آنتی‌كسیدان‌های پلی‌فنلی می‌باشد.
6- مهم‌ترین تركیب پلی‌فنلی آب آنار، تانن‌های هیدرولیزشونده به نام «پونی‌كالاجین‌ها» هستند كه در تحقیقات آزمایشگاهی خنثی‌كننده رادیكال‌های آزاد می‌باشند. این اجسام به خوبی جذب بدن انسان شده و به عنوان آنتی‌اكسیدانی قوی عمل می‌كنند.
7- در پژوهش‌های سال 2008 میلادی، تأثیر انار در كاهش تورم پروستات، بهبود لنفوما، تسكین سرماخوردگی، بهبود مشكلات رگ‌های قلب و اثر ضد ویروس‌های دستگاه تنفسی مشخص شده است.
8- از قدیم و در طب سنتی از كلیه قسمت‌های انار برای درمان بسیاری از بیماری‌ها به صورت زیر استفاده می‌شد:
گل انار به صورت دم‌كرده و یا جوشانده برای درمان اسهال ساده، خونریزی‌ها، ترشحات زنانگی و به صورت غرغره برای كاهش ورم لوزه استفاده می‌شد. از پوست انار نیز برای بهبود این مشكلات استفاده می‌شده است. برگ انار به صورت خشك و تازه در تهیه تیزان‌های مقوی معده، اشتهاآور، ضد تهوع، ضد كم‌خونی و ضد ضعف و خستگی عمومی مورد مصرف بوده است.
برای آب انار اثر مفرح، صفراآور و ضد التهاب اعضای داخلی بدن قائل بودند و در بیماری‌های مجاری ادرار آن را مصرف می‌كردند. از پوست ریشه انار برای دفع كرم كدو و كرم‌های دیگر استفاده می‌شد كه مصرف آن بهتر و عارضه جانبی آن كمتر از سولفات پله‌تیرین است. اضافه می‌نماید تیزان‌ها عبارت از مایعاتی هستند كه توسط انحلال ساده، انحلال‌های استخراجی، خیساندن، دم كردن و جوشاندن از مواد گیاهی بدست می‌آیند.
9- دانشمندی به نام «پله‌تیر» در پوست انار آلكالوئیدی كشف كرد كه به نام خود او «پله‌تیرین» نامگذاری شد. این جسم اثر ضد كرم قوی دارد و بیشترین خاصیت ضد كرم پوست انار مربوط به آن است. پله‌تیرین به صورت سولفات پله‌تیرین، به عنوان داروی ضد كرم مصرف می‌شود.
10- مصرف پوست میوه انار كه دارای اثر ضد كرم می‌باشد، ممكن است با عوارضی از جمله تهوع، سرگیجه، اسهال، دل‌پیچه و اختلالات بینایی همراه باشد كه پس از مدتی برطرف می‌شود. ناگفته نماند كه عوارض جانبی پوست ریشه انار كمتر از پوست انار است.
