شاداب و پر انرژی با غلات صبحانه
غلات صبحانه كه بیشتر ما آن را با نام كورنفلكس یا برشتوك میشناسیم، از اواخر قرن نوزدهم وارد برنامه غذایی کسانی شد که اهل گوشت خوردن نبودند و به اصطلاح، سبزیخوار بودند. آمریکا، کشورهای اروپای شمالی و روسیه جزو اولین کشورهایی بودند که این محصول را به صورت بستهبندی شده به تولید انبوه رساندند. غلات صبحانهای در واقع شكل حجیم شده غلاتی مانند ذرت، گندم، برنج یا جو هستند.
یعنی با چرخ كردن و خمیر كردن بلغور غلات مختلف و تحت فشار قرار دادن آنها، محصولی حجیم، هوادار و شكننده تولید میشود. غلات صبحانه انواع مختلفی دارند و نوع مصرف آن هم در بین مردم متفاوت است و معمولا با شیر خنک، مخلوط و خورده میشود اما برخی از اروپاییها، آن را با ماست یا آب هم ترکیب میکنند و حتی بعضی وقتها، مردم یونان غلات صبحانه را درون شیر میریزند و آن را چند دقیقه میجوشانند تا طعم دلخواهشان را به دست آورند.
امروزه انواع و اقسام غلات صبحانهای با طعمها و افزودنیهای مختلف و غنی شده با ویتامینها و املاح متفاوت در دسترس هستند و افراد با سلایق مختلف میتوانند آنها را تهیه كرده و در كمترین زمان آماده و مصرف نمایند. علاوه بر سهولت مصرف، طعم دلپذیر و بعضا شكلاتی برخی از این محصولات، كودكانی كه به مصرف صبحانه تمایلی نشان نمیدهند را نیز راضی نگه میدارد.
دقت در هنگام خرید
در انتخاب غلات صبحانه باید دقت كرد و بهتر است انواع غنی شده آنها را تهیه نمایید تا مواد مغذی كامل را به بدن برسانند، به عنوان مثال محصولات غذایی غنی شده با آهن یا انواع ویتامینها برای همه افراد و به خصوص بچهها بسیار مفید است، البته به شرطی كه در مصرف آن زیادهروی نشده و سبب چاقی نگردد.
هنگام خریدن غلات صبحانه باید به جدول ارزش غذایی و مواد تشكیلدهنده آنها نیز توجه كرد و از خرید محصولاتی كه چربی ترانس یا اشباع دارند، خودداری نمود. ضمناً، هرچقدر شكر غلات صبحانه بیشتر باشد، كالری آن بالاتر است، بنابراین خرید محصولات كمشیرین از انواع پر از شكر و كالری آنها بهتر است.
فعالیت آنتیاكسیدانی
قبل از پرداختن به فواید سلامتیبخش غلات صبحانهای باید یادآوری شود كه انسان همواره در معرض مواد اكسید كننده به اشكال مختلف قرار دارد. آلایندهها، پرتوها، مصرف مواد غذایی حاوی مواد اكسید كننده نظیر غذاهای آماده (fast food) میتوانند سبب تشكیل رادیكالهای آزاد در بدن شوند، این رادیكالهای آزاد باعث آسیب به غشاء سلولی، پروتئینها و اسیدهای نوكلئیك در سلولها و در نهایت سبب افزایش بیماریهای مزمن نظیر آرترواسكلروز و سرطان میگردند.
كنترل سیستمهای بیولوژیكی، بوسیله مكانیسمهای آنتیاكسیدان باعث محدودیت در ایجاد این رادیكالهای آزاد میگردد. غلات بویژه گندم شامل تركیباتی میباشند كه اثر واكنشهای اكسیداسیون را به حداقل میرسانند. این تركیبات شامل فیتات، پروتئین، پلیساكاریدها، تركیبات فنولیك و... میباشند.
از آنجا كه غلات تركیبات آنتیاكسیدان دارند تا آنجا كه ممكن است باید این غلات را به رژیمهای غذایی روزانه اضافه كرد. غلظت فیتات در غلات موجود در غلات صبحانه بین 14/0 – 86/0 درصد میباشد. گندم شامل چندین تركیب است كه در فعالیت آنتیاكسیدانی نقش مهمی دارند. از جمله آنها میتوان به كوئرستین، هیپرین و روتین اشاره كرد.
نوع تغلیظ شده آن بصورت آماده در صبحانههای حاوی غلات نظیر كورن فلكس موجود میباشد. هضم این مواد در دستگاه گوارش باعث افزایش فعالیت آنتیاكسیدانهای گندم میگردد.
بر روی فعالیت آنتیاكسیدان تركیبات فنولیكی گندم تحقیقات فراوانی انجام گرفته و اثر آنتیاكسیدان آنها در رژیم غذایی روزانه ثابت شده است. اسید فنولیك غلات صبحانه، فعالیت آنتیاكسیدانی قوی دارد. علاوه بر این شرایط اسیدی و هیدرولیز آنزیمیموجود در دستگاه گوارش در هنگام هضم باعث افزایش حلالیت و فعالیت تركیبات فنولیكی غلات میگردد. این تركیبات فنولیك بهویژه ارتوفنولها در اثر حرارت و فراوری از بین نمیروند.
هوش و تمركز بالاتر در كودكان
كودكانی كه صبحانه كامل از غذاهایی كه حاوی غلات نظیر گندم و جو است را مصرف میكنند، از هوش و تمركز بالایی برخوردار هستند. همانطور كه گفته شد معمولا غلات صبحانه، همراه با شیر مصرف میشوند، بنابراین میتوان آن را به عنوان یک وعده کامل و مغذی به جای صبحانه محسوب کرد. بیجهت نیست كه بقراط، پدر علم پزشكی، گندم كامل را غذایی مفید و پرخاصیت خوانده بود.
جلوگیری از نوسانات قندخون
کسانی که صبحانه مناسب و سالم و حاوی غلات کامل میخورند تقریباً در همه روز قند خونشان در حد طبیعی باقی میماند. به گفته محققان صبحانهای که از غلات کامل با فیبر غذایی کافی تشکیل شده باشد، میتواند از نوسانات قند خون در طول روز جلوگیری کند. نتیجه بررسی پزشکان در این زمینه نشان میدهد کسانی که این نوع مواد را مصرف کردهاند، ۱۵ درصد کمتر به مشکلات قندخون مبتلا میشوند. مصرف چنین صبحانهای موجب میشود حداقل تا ده ساعت قند خون در حد طبیعی باقی بماند ضمناً طی تحقیقاتی دیده شده صبحانههایی که سرشار از فیبر هستند باعث کاهش خستگی در طی روز میشوند.
نكته
باید توجه داشت كه زیادهروی در مصرف همه چیز طبیعتا برای بدن مناسب نیست و گندم و غلات صبحانه نیز باید در حد اعتدال مصرف شوند.