دكتر احمد ساعدی
سال‌ها پیش در كشور آمریكا، كمپانی بیمه عمر به نام متروپولیتن بسیار علاقه‌مند بود كه در مورد طول عمر افراد تحقیق نماید. این كمپانی معتقد بود كه صرفه اقتصادی شركت بیمه‌ای‌‌اش در این است كه افرادی را بیمه عمر نماید كه طول عمر بیشتری دارند (و حق بیمه طولانی مدت پرداخت می‌نمایند).
به همین دلیل از متخصصان سلامت دعوت نمود تا در مورد این سوال «كه چه كسانی طول عمر بیشتری دارند» تحقیق نمایند.
بعد از تحقیقات چندین ساله فراوان پاسخ این سوال چنین بود: افرادی كه لاغرتر هستند طول عمر بیشتری دارند. تا آن زمان باور عمومی این بود كه افرادی كه چاق‌تر یا فربه‌تر هستند سالم‌تر هستند، به همین علت نیز فربه بودن یك امتیاز به شمار می‌رفت. از آن زمان به بعد، افراد تمایل به كاهش وزن داشته و افرادی كه لاغرتر هستند سالم‌تر به شمار می‌روند.
كدام اندام متناسب است؟
باید توجه داشت كه در سلامت بدن موارد بسیار زیادی دخیل است و تنها لاغر بودن ملاك سلامت نمی‌باشد و موضوع اینكه چه كس سالم‌تر است بسیار پیچیده‌تر از آن است كه گفته شود تناسب اندام یعنی لاغری. طبیعی است كه امروزه افراد به دلایل زیبایی‌شناسی علاقه‌مند هستند كه تا حد امكان در محدوده سالم وزن قرار گیرند، ولی همیشه این سوال باقی است كه چه اندامی متناسب است.
باید در نظر گرفت كه تركیب و موقعیت استخوان‌ها، عضلات و بافت چربی عمده‌ترین مواد مؤثر در شكل گرفتن اندام افراد می‌باشد. نقش استخوان‌ها در این است كه جثه را شكل می‌دهد، طول و پهنای استخوان‌ها بسیار تعیین كننده هستند.
بلندی قد و بزرگ بودن استخوان‌ها عمده تشكیل‌دهنده یك جثه بزرگ می‌باشد. در مورد عضلات باید ذكر شود كه توزیع و حجم عضلات نیز بسیار مهم است. عضلات باید بسیار سالم و با توزیع حجمی متناسبی در بدن قرار گیرند. برای مثال عضلات پا در صورتی كه به خوبی تقویت شده باشند، می‌توانند تناسب پاها را شكل دهند و مانند اینها.
توزیع بافت چربی در بدن
بافت چربی متغیرترین مؤلفه مؤثر بر اندام ما است. بطوری كه می‌توان آن را تغییر داد. در مورد بافت چربی باید توجه نمود كه علاوه بر مقدار بافت چربی، توزیع آن در بدن نیز بسیار مهم است. مقدار و اندازه بافت چربی توسط تعادل انرژی بدن قابل تغییر است و همگان در مورد آن اطلاع دارند، ولی در مورد توزیع چربی در بدن لازم است كه مواردی چند را ذكر نماییم.
مهم‌ترین مطلب در مورد چگونگی توزیع چربی در بدن این است كه بپذیریم چگونگی این توزیع عمدتاً ارثی است. یعنی اینكه چربی در شكم، پهلوها، پاها (پایین تنه)، باسن و یا در پشت شانه‌ها تجمع یابد كاملاً ارثی است. برای مثال بسیاری از افراد در هنگام دریافت انرژی بالا، پایین تنه‌شان چاق‌تر می‌شود، در صورتی كه بسیاری چاقی بالاتنه را تجربه می‌نمایند.
اینكه به لحاظ سلامتی كدام نوع از چاقی‌ها مضرتر می‌باشد به كنار، به لحاظ زیبایی‌شناسی نیز جای بحث دارد.
چاقی یا لاغری موضعی
برخی از افراد زیبایی اندام را لاغری بسیاری از اندام‌ها و فربه بودن برخی دیگر از اندام‌ها می‌دانند. برای مثال، بیشتر خانم‌ها علاقه‌مند هستند كه پاها و شكم كم‌چربی داشته باشند، ولی توزیع چربی در صورت و سینه‌های‌شان كم نشود.
به همین دلیل بسیاری از افراد به بحث لاغری‌ها و یا چاقی‌های موضعی روی می‌آورند كه از نظر متخصصان سلامت و زیبایی بسیار بحث‌برانگیز است. انواع روش‌های متعددی وجود دارد كه باعث لاغری برخی از اندام‌ها می‌شود، در صورتی كه بافت‌های دیگر را لاغر ننماید.
البته باید دقت نمود كه تمام تغییرات اتفاق افتاده در اندام‌ها با استفاده از این روش‌ها (مانند ماساژ، ساكشن و مانند اینها) كوتاه‌مدت بوده و بافت چربی در این اندام‌ها دوباره تشكیل خواهد شد (مگر اینكه دریافت چربی و انرژی روزانه محدود شود).
رژیم لاغری یا چاقی موضعی وجود ندارد
مطلب بسیار مهم اینكه هیچ نوع رژیم غذایی قادر نیست چربی‌ها را به صورت موضعی كاهش یا افزایش دهد، بنابراین ممكن نیست كه ما رژیم غذایی داشته باشیم كه برای مثال شكم فرد را كوچك نماید، ولی صورت را فربه‌تر نماید.
در صورتی كه رژیم كاهش وزن (محدود از نظر انرژی) دریافت شود تمام چربی‌های بدن با هماهنگی و به صورت موزون كاهش خواهند یافت. البته كاملاً طبیعی است كه بافت‌هایی كه چاق‌تر هستند و چربی بیشتری دارند، مقدار بیشتری چربی از دست خواهند داد.
یكی از مهم‌ترین راهكارهایی كه باعث كم‌شدن بافت چربی بدن و در عین حال عدم تغییر صورت می‌شود، پیروی از یك رژیم كاهش وزن به همراه فیبر و آب فراوان می‌باشد. این رژیم علاوه بر اینكه بافت‌های چاق را لاغر می‌نماید، باعث احتباس آب در بافت‌هایی مانند صورت شده و آنها را شاداب‌تر می‌كند.
