لادن گیاهی؛ دانشجوی دکترای تغذیه دانشگاه وین
رژیم غذایی با کالری منفی (Negative Calorie Diets) یا به عبارت دیگر رژیم حاوی مواد غذایی چربی سوز همواره مورد توجه و صحبت در محافل عمومی، مجلات و سایت‌های مختلف است. هدف از این مقاله بیان واقعیت علمی و چگونگی اثربخشی این رژیم‌ها و مواد غذایی معروف به چربی‌سوز در کاهش وزن می‌باشد.
در حقیقت ادعای رژیم‌های با کالری منفی و مواد غذایی چربی‌سوز بر این اساس است که این دسته از مواد غذایی ضمن آنکه دارای كالری پایینی هستند، در بدن انرژی بیشتری نسبت به آنچه که از مصرف آنها جذب می‌شود، صرف هضم و جذب آنها گردد.
درنتیجه خوردن آنها نه تنها کالری به بدن اضافه نمی‌کند، بلکه مقداری انرژی نیز برای متابولیسم آنها از ذخایر انرژی بدن گرفته می‌شود و برخی در ادامه نیز چنین نتیجه‌گیری کرده‌اند که هر چقدر بخواهید می‌توانید از این مواد غذایی مصرف کنید و همچنان وزن خود را کاهش دهید.
چند مثال هیجان‌انگیز هم غالبا برای خوانندگان زده می‌شود، کرفس و کلم بروکلی از نمونه‌های رایج هستند. مثلا در مورد کرفس گفته می‌شود که 40 گرم کرفس 7 كیلوکالری انرژی دارد، در حالی که بدن به 30 كیلوکالری برای هضم و جذب آن نیاز دارد، اگر چنین مطلبی درست باشد شما
23 كیلوکالری منفی مصرف میکنید و اگر در روز 5 بار مصرف آن را تکرار کنید، در پایان ماه حدود نیم کیلوگرم وزن کم میکنید. همچنین در مورد کلم بروکلی ذکر شده است که مصرف 100 گرم آن باعث صرف 55 كیلوکالری از بدن برای هضم و جذب آن می‌شود و یا در مورد پرتقال گفته می‌شود 25 كیلوکالری نهایتا از بدن گرفته می‌شود تا این میوه مورد استفاده بدن قرار گیرد! و یا گریپ‌فروت را یک کاتالیست سوزاننده چربی معرفی کرده و بنابراین مصرف آن را قبل و یا همراه وعده غذایی توصیه می‌کنند!
این ایده و تئوری که گستردگی بسیاری در سایت‌های اینترنتی، کتاب‌ها و تبلیغات الکترونیک به ویژه از سال 2005 میلادی پیدا کرده است، در وهله اول بسیار جالب و خوشایند به نظر می‌آید، اما آیا این ایده با فیزیولوژی و عمکلرد متابولیکی واقعی بدن هماهنگی دارد؟
آیا خوردن هر چه بیشتر این مواد غذایی آن طور که ادعا می‌شود باعث می‌گردد تا بدن مانند یک ماشین چربی‌سوز عمل کند؟ با اینکه با یک جستجوی ساده «رژیم غذایی با کالری منفی» در اینترنت با انواع بسیار متنوعی از این رژیم‌ها مواجه می‌شوید، اطلاعات بسیار کمی همراه با این رژیم‌ها به شما داده می‌شود.
در عوض با تبلیغات بسیار گوناگون، ذهن شما را همزمان درگیر می‌کنند، مثل کاهش وزن از طریق هیپنوتیزم و...... . در کتاب رژیم غذایی با کالری منفی حدود 100 ماده غذایی با خاصیت فوق برای شما نام برده می‌شود که با خوردن آنها بدون اینکه نیازی به ورزش و یا روزه‌داری و یا تحمل گرسنگی داشته باشید، می‌توانید در 7 روز 7 کیلوگرم وزن کم کنید و 3 برابر سریع‌تر از سایر رژیم‌ها لاغر شوید، البته این لیست و کتاب 80 صفحه‌ای الکترونیک بعد از پرداخت حدود 20 دلار در اختیار شما قرار داده می‌شود و غالبا یک حراج چند دلاری نیز در گوشه صفحه شما را به پرداخت این مبلغ تشویق می‌کند!
حال بگذارید با یک عینک علمی که با فیزیولوژی و متابولیسم واقعی بدن منطبق است این ادعا را بررسی کنیم، زیرا هر ایده و تئوری که در ظاهر به نظر منطقی بیاید، الزاما در بدن ما به همان صورت اتفاق نخواهد افتاد.
اولا، باید گفت که تا کنون هیچ مطالعه علمی چنین تئوری را بررسی نکرده است و به گفته دانشمندانی که بر روی متابولیسم بدن مطالعه می‌کنند، در حال حاضر ابزار متابولیکی برای سنجش انرژی مورد نیاز برای هضم و جذب مواد غذایی خاص وجود ندارد. به عبارت دیگر هیچ مطالعه تجربی تا امروز انجام نشده که نشان دهد اگر برای مثال مقدار مشخصی شاه توت مصرف کنید، دقیقا چه مقدار انرژی صرف هضم و جذب آن می‌شود.
ضمن آنکه میزان مصرف انرژی هضم و جذب مواد غذایی علاوه بر ویژگی‌های خود ماده غذایی به وضعیت متابولیسم فردی، ترکیب غذای مصرفی در وعده‌های غذایی قبل، شدت فعالیت فیزیکی و سن بستگی دارد، در نتیجه این مقدار نمی تواند در تمام افراد یکسان باشد...
برای خواندن بخش دوم- نگاهی علمی به غذاهای چربی‌سوز- اینجا کلیک کنید.
