زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر لادن گیاهی؛ متخصص تغذیه

چنانچه علائم افسردگی با شروع فصل زمستان آغاز شود و این وضعیت 2 تا 3 سال متوالی تکرار شود، برای این فرد ابتلا به  اختلالات روحی فصلی تشخیص داده می‌شود.

شروع این عارضه  معمولا بین سنین 22 تا 35 سالگی است. اختلالات بیولوژیكی متعددی که در این عارضه دیده می‌شوند در ارتباط باترشح هورمون سروتونین در مغز هستند.

 علائم اختلالات روحی فصل

افسردگی، احساس گناه، تحریك‌پذیری، خودكم بینی، بیعلاقگی، اضطراب، تمایل به تنهایی، بیش‌فعالی، هذیان گویی، خودآزاری، وسواس، احساس فخر و بزرگی همگی با این عارضه مرتبط هستند.

سایر علائم عبارتند از خستگی، مشكلات مربوط به خواب، خوردن بدون وقفه، افزایش وزن، كاهش میل جنسی، افت دمای بدن، دردهای عضلانی، كاهش مقاومت در برابر بیماری و اختلالات مربوط به دوره قاعدگی در زنان.

درمان‌های رایج اختلالات روحی فصل

ابتدا باید نسبت به عدم وجود اختلالات دیگر نظیر کم‌کاری تیروئید، کاهش قند خون، و سندرم خستگی مزمن كه می‌توانند باعث بروز افسردگی شوند، اطمینان حاصل كرد.

نوردرمانی در 85 درصد موارد بسیار موثر بوده است. استفاده از داروهای ضد افسردگی در تخفیف علائم افسردگی این افراد نیز موثر است.

مواد غذایی مفید در رفع اختلالات روحی فصل

سروتونین و اختلالات روحی فصل

رژیم غذایی می‌تواند باعث افزایش سطح سروتونین در مغز و همچنین کمک به كنترل وزن در افراد مبتلا به اختلالات روحی فصلی می‌شود.

بوقلمون و  قرقاول از منابع خوب اسید آمینه تریپتوفان، پیش ساز سروتونین هستند.

گوشت بدون چربی، ماهی، تخم مرغ، فرآورده‌های لبنی كم چرب و حبوبات نیز حاوی تریپتوفان هستند.

نمایه گلیسمی و اختلالات روحی فصل

غلات صبحانه سبوسدار و كلیه فرآورده‌هایی كه دارای نمایه گلیسمی پایین هستند، باعث آزادشدن تدریجی قند در جریان خون می‌شوند و این  امر به افزایش و حفظ سطح سروتونین در مغز كمك می‌كند.

بنابراین می‌توان گفت این مواد غذایی در كمک به بهبود افسردگی خفیف موثرند.

برنج، نان جو، ماكارونی كه نمایه گلیسمی پایینی دارند باید پایه رژیم غذایی را تشکیل دهند.

این مواد غذایی مانع از افزایش یا کاهش ناگهانی قند خون می‌شوند.

با توجه به اینکه نوسانات شدید در قند خون باعث افزایش خطر اضافه وزن می‌گردد؛ بنابراین مصرف مواد غذایی فوق منبع مناسبی برای تامین انرژی است.

حبوبات نیز كه نمایه گلیسمی پایینی دارند به حفظ سطح سروتونین در شبانه روز  کمک می‌کنند.

زردآلو، سیب، هلو، گریپ فروت و پرتقال باعث افزایش تدریجی سطح قند و سروتونین و حفظ آن در بدن می‌شوند.

تیروزین و اختلالات روحی فصل

ماهی، مرغ، بوقلمون بدون پوست، گوشت گوسفند، توفو، ماست ساده، شیر بدون چربی و تخم مرغ منابع خوب اسیدآمینه تیروزین برای مغز هستند.

تیروزین برای سنتز دوپامین و نورآدرنالین ضروری است. این مواد اثرات مثبتی در كارایی مغز دارند و باعث بهبودی قدرت تمركز و سطح هوشیاری می‌شوند.

سروتونین و اختلالات روحی فصل

آواكادو، خرما، موز، آلو، بادمجان، خربزه درختی، آناناس، گوجه فرنگی و بارهنگ حاوی موادی شبیه سروتونین هستند.

به نظر میآید که سروتونین موجود در این مواد غذایی با اتصال به گیرنده‌های معده پیام‌هایی را  به مغز ارسال میكند كه باعث كاهش اشتها می‌شوند.

پروتئین و اختلالات روحی فصل

بوقلمون، مرغ،گوشت بسیار كم چرب، پروتئین گیاهی و فرآورده‌های لبنی كم چرب منابع پروتئینی با كالری‌زایی پایین هستند.

این منابع پروتئینی به كاهش گرسنگی كمك كرده و تمایل به پرخوری را كاهش می‌دهند.

ویتامین C و اختلالات روحی فصل

پرتقال، گریپ فروت، توت‌ها، سیب‌زمینی شیرین و سبزی‌های برگی سبز از منابع غنی ویتامین C هستند.

این ویتامین برای حفظ قدرت عملكرد سیستم ایمنی ضروری است.

مواد غذایی كه باید در اختلالات روحی فصل پرهیز شوند

شیرینی جات و اختلالات روحی فصل

شكر، عسل، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های شیرین، بیسكویت و كیك باعث افزایش ناگهانی سطح قند خون و مغز می‌شوند که نتیجتا منجر به افزایش ناگهانی اما كوتاه‌مدت سطح سروتونین در مغز می شود.

نوسان شدید قند خون در مدت کوتاه، تمایل فرد را به سمت خوردن غذاهای شیرین بیشتر می‌کند.

كماج و سیب‌زمینی، نان شیرین، نان باگت و تمام مواد غذایی كه باعث افزایش ناگهانی سطح قند خون می‌شوند باید با منابع غذایی دیگری که سطح قند خون را بتدریج افزایش می دهند جایگزین شوند.

چربی‌ها و اختلالات روحی فصل

كره، مارگارین، غذاهای سرخ شده و چرب باید بسیار محدود شوند. 

این مواد غذایی باعث افزایش خطر چاقی و درنتیجه تشدید افسردگی و از بین رفتن اعتماد به نفس در این افراد می‌شوند.

سایر اقدامات در اختلالات روحی فصل

* مكمل 400 میكروگرم ویتامین 3D به مدت 5 روز اثر بسیار قوی در بهبود وضعیت روحی این بیماران دارد.

از این رو به نظر می‌آید كمبود ویتامین 3D به علت كاهش تابش نور خورشید در فصل زمستان از جمله علل موثر در تغییرات روحی ناشی از افت سروتونین در مغز است.

اسکیزوفرنی و اختلالات روحی فصل

اسكیزوفرنی، نوعی اختلال روانی یا مجموعه ای از اختلالات است كه با آشفتگی در فكر (مثل توهم)، در خلق  و خوی، در احساس خود با دنیای خارج و در رفتار مشخص می‌شود.

نظرات پزشكی متفاوتی در ارتباط با علت این بیماری وجود دارد.

علائم واختلالات روحی فصل

علائم خاص این بیماری شامل احساس فریفتگی، خیال‌های باطل، توهم، از بین رفتن معانی در گفتار، از بین رفتن تفكر منطقی، پراکندگی و عدم انسجام در گفتار و غیر قابل فهم بودن گفتار است.

درمان‌های رایج در اختلالات روحی فصل

معمولاً از داروهای آرام بخش، داروهای اعصاب و ضد افسردگی استفاده می‌شود.

روان درمانی همراه با دارو درمانی در بهبود نتیجه درمان در برخی افراد می‌تواند بسیار موثر باشد.

مواد غذایی مفید در اختلالات روحی فصل

اسیدهای چرب ضروری

ساردین، ماهی خال مخالی، ماهی آزاد و كیلكا از منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که ممکن است در مبتلایان به اسكیزوفرنیا تحلیل رفته باشند.

مایعات و اختلالات روحی فصل

جانشین كردن آب میوه‌های كم كالری به جای نوشیدنی‌های قندی برای افرادی كه دچار خشكی دهان و تشنگی ناشی از مصرف دارو هستند، توصیه می‌گردد.

ویتامین B و اختلالات روحی فصل

غلات صبحانه، نان‌ها، برنج و ماكارونی سبوسدار دارای مقدار قابل توجهی ویتامین‌های گروه  B هستند.

كمبود این ویتامین‌ها باعث برانگیختن و تشدید علائم اسكیزوفرنیا می‌شود.

مواد غذایی كه باید  در اختلالات روحی فصل پرهیز شوند

غلات و اختلالات روحی فصل

غذاهای تهیه شده از گندم و فرآورده‌های لبنی گاه باعث تشدید علائم بیماری می‌شوند.

در برخی افراد حذف این مواد از رژیم غذایی می‌تواند باعث بهبود علائم بیماران شود.

چربی و اختلالات روحی فصل

كره، مارگارین و  روغن، توسط افرادی كه از فنوتیازین و دیبنزودیازپین استفاده می‌كنند، بایدكاهش یابد زیرا افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند در معرض خطر افزایش وزن قرار دارند.

سایر اقدامات اختلالات روحی فصل

* مكمل 10 گرم روغن ماهی در روز به مدت 6 هفته باعث بهبود علائم بیماری می‌شود.

* مكمل‌های ویتامین B3 ،C ،E و اسید فولیك در پیشگیری از افزایش مشكلات عصبی و رفتاری مرتبط با اسكیزوفرنیا موثرند.