زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر مصطفی نوروزی، متخصص تغذیه

عفونت سه نوع دارد از جمله عفونت حاد ،عفونت مزمن و عفونت برگشت پذیر. عفونت های حاد و مزمن باعث تجزیه پروتئین های بدن در نتیجه ی حمله باکتری ها که حاصل از دفع ازت بدن است. اختلال در تعادل آب دستگاه گوارش ممکن است توام با اسهال و نفخ شکم باشد و باعث تجمع مواد سمی در بدن میشود.

یافته ها :

• کمبود ریزمغذی‌ها بر عملکرد سیستم ایمنی :

مهم ترین مواد مغزی که ارتباط کمبود آن ها با پاسخ های ایمنی گزارش شده است عبارت است از آهن و ویتامین A .کمبود آهن در درجه اول باعث ایجاد تغییرات پاتولوژیکی در بافت کبد و طحال میشود و منجر به کاهش تعداد سلول های ایمنی میشود.این نقص را به تاثیر فقدان آهن بر کاهش سنتز پروتئین، تکثیر سلولی و سنتز  DNA نسبت می دهند.بنابراین بیشترین اثر کمبود آهن بر بر روی سیستم ایمنی سلولار است زیرا باعث کاهش پاسخ لنفوسیتهای  T به تحریک میتوژن میشود و همچنبن فعالیت باکتری کشی نوتروفیلها کاهش می یابد.

کاهش تکثیر لنفوسیتها و پاسخ آنها به عوامل میتوژن هم در افراد مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن و هم در افراد کمبود فقر آهن گزارش شده است.فرایند باکتری کشی نوتروفیلها تحت تاثیر کمبود اهن قرار میگیرد. ویتامین A اثر ضد عفونت دارد و نیاز آن در زمان عفونت افزایش می یابد.کمبود  نیاسین نیز باعث ایجاد بیماریهای عفونی خواهد شد.

کمبود B6  و B1 باعث بیماری های عفونی میشود کمبود اسید پنتوتنیک بر روی بیماری های عفونت دستگاه تنفسی خواهد شد . عفونت فاکتورهای ویتامین C نوتروفیل را کاهش میدهد و بر روی ویروس های سرماخوردگی و آنفولانزا اثر دارد .کاهش در تعداد لنفوسیت های T و فاکتورهای ایمنیهمورال و خاصیت کشندگی باکتری ها در اثر کمبود ویتامین C بیشتر است . کمبود بیوتین و اسید فولیک نیز تاثیر در بیماری های عفونی دارد.

• اثر کمبود پروتئین بر عفونت :

 وقتی پروتئین دریافتی روزانه کافی نباشد مقاومت بدن به تدریج کاهش می یابد یعنی تولید پادتن ها که نقش مهمی در مصونیت های طبیعی و اکتسابی دارند دچار وقفه می گردد .

• اثر عفونت و تب بر روی متابولیسم پایه و نیاز بدن به انرژی :

 افزایش 1 درجه سانتی گراد بعث افزایش میزان متابولیسم بدن به میزان 13% است . تب یعنی اختلال در تعادل طبیعی  بین حرارت تولید شده و حرارت دفع شده از بدن.

• اسید آسکوربیک ضد عفونت و عامل رشد کودکان :

 اسید اسکوربیک به حرارت حساس  است و در حرارت بالای 60 درجه ویتامین ث کاهش میابد . در هنگام خورد کردن سبزیجات از چاقوی تیز استفاده شود زیرا له شدن سبزیجات باعث آزاد شدن آنزیم آسکوربیل اکسیداز میشود که این آنزیم باعث کاهش ویتامین ث میشود. 

• تغذیه در کودک مبتلا به عفونت حاد تنفسی :

 1) تغذیه در هنگام بیماری : برای کودکان شیر مادر خوار زیر 6 ماه و یا کودکانی که غذای کمکی برای آن ها شروع نشده است باید دفعات تغذیه با شیر مادر بیشتر شود . کالری دریافتی برای کودکان بالاتر از 6 ماه باید افزایش یابد. بدین منظور مخلوطی از غلات، حبوبات محلی و یا مخلوطی از غلات و گوشتو ماهی به همراه روغن مایع یا کره ، فرآورده های لبنی و تخم مرغ توصیه میشود. سوپ گرم از مایعات بسیار مناسب جهت جبران آب از دست رفته  از طریق تب در سرفه و سرماخوردگی میباشد .

2) تغذیه بعد از بیماری : چون در زمان بیماری ، کودک میل زیادی به غذا نداشته است ، بنابراین پس از برطرف شدن عفونت تنفسی  به مدت 2 هفته روزانه یک وعده اضافی به کودک داده شود تا رسیدن وی به وزن مطلوب و سلامت طبیعی . سوءتغذیه احتمال بروز مجدد عفونت تنفسی و اسهال را وخیم تر و بیشتر میکند .

• تغذیه در کودکان تب‌دار :

 در کودکان کمتر از 6 ماه تداوم تغذیه با شیر مادر و یا فورمولا ، در کودکان بالای 6 ماه تداوم تغذیه با شیر مادر همراه با غذای مایع جهت جبران کاهش اشتها ، افزایش تعداد دفعات تغذیه حتی با حجم کم توصیه میشود .

• رژیم غذایی در عفونت‌های حاد :

پروتئین غذای بیمار باید کافی باشد تا افزایش متابولیسم و اتلاف ازت  که در هر دوره در بیماران عفونی دیده می شود جبران گردد. مقدار توصیه شده  بر حسب وزن بدن g/kg 2 می باشد . میزان انرژی در بیماری های عفونی حاد تا  50% نیاز بدن افزایش داده شود .مصرف مایعات خیلی شیرین در بیماری های عفونی توصیه نمی شود . برای جبران ذخیره گلیکوژن بدن لازم است شکر، گلوکز و گالاکتوز به همراه مایعات به بیمار داده شود . لاکتوز کمتر شیرین است و میتوان به مقدار زیاد در مایعات حل کرده و به بیمار داد . شیر از بهترین مایعات دارای گلوکز است همینطور حاوی انرژی یا پروتئین و بعضی ویتامین ها و مواد معدنی لازم را تامین می کند .

• نقش سیر و پیاز در عفونت :

 محققان دریافتند که سیر دارای ترکیبات ضد میکروبی و گوگرد دار است و خاصیت ضد باکتریایی دارد  و موفق به استخراج دی سولفید( C6H2OS) شدند و همچنین سیر دارای ترکیب ضد قارچ و ضد باکتری آلیسین است.سیر مشابه به آسپرین ضد تجمع پلاکتی و ضد انعقاد خون است . پیاز دارای ماده پروپیدن آلدهید، سیستئین سولفوکسید و اسید سولفوریک (ضد باکتری)  است. پیاز آنتی اکسیدانی قوی‌تر از ویتامین ث و دارای فلاونوئید نیز می‌باشد.

نتیجه گیری:

با توجه به مطالب گفته شده میتوان نتیجه گرفت که فرآیند باکتریایی نتروفیل ها تحت تاثیر کمبود آهن قرار می گیرد و کاهش در تعداد لنفوسیت های T و فاکتور های ایمنی همورال و  خاصیت کشندگی باکتری ها در اثر کمبود ویتامین C  بیشتر است . در کمبود آهن و پروتئین ها ایمنی شخص کاهش پیدا می کند چون در عفونت تعداد لنفوسیت ها و فاگوسیت ها کم میشود .      

توصیه هایی برای جلوگیری از عفونت :

1) انتخاب مواد غذایی سالم

2) غذا ها کاملا پخته مصرف شوند

3) مصرف بلافاصله مواد غذایی بعد از پخت

4)در نگهداری مواد غذایی پخته دقت شود

5) غذای پخته قبل از مصرف دوباره داغ شود

6) عدم تماس غذای خام و پخته

7)دست ها مرتب شسته شوند

8)محیط آشپزخانه تمیز باشد

9) غذا از دسترس حشرات و جوندگان دور نگه داشته شود

10) آب بهداشتی و سالم استفاده شود.

پس از ابتلا به عفونت نیز می‌توان با تغذیه سالم باعث تسریع بهبودی شد .