زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر لادن گیاهی؛ متخصص تغذیه

زمانی كه سطح كلسترول فردی به بیشتر از 250 میلی‌گرم در دسی لیتر برسد، گفته می‌شود که فرد دارای كلسترول خون بالا است.

كلسترول در بدن به صورت لیپوپروتئین‌ها حمل می‌شود، لیپوپروتئین‌ها از كلسترول و سایر چربی‌ها و پروتئین‌ها تشكیل شد‌ه‌اند.

مهم‌ترین لیپوپروتئین‌ها عبارتند از: لیپوپروتئین‌ها با دانسیته بالا یا كلسترول HDL، لیپوپروتئین‌ها با دانسیته پایین یا كلسترول LDL. مقدار زیاد كلسترول HDL برای بدن مفید است زیرا به انتقال كلسترول اضافی از سلول‌ها و تحویل آن به كبد كمك می‌كنند.

در حالیكه مقادیر زیاد كلسترول LDL برای بدن مضر است زیرا كلسترول را از كبد به بافت‌های بدن منتقل می‌کند و باعث ساخته شدن ذخایر چربی یا آتروم بر روی دیواره عروق خصوصا در عروق نواحی قلب و مغز می‌شود.

آتروم منجر به تنگ شدن دیواره عروق و كاهش جریان خون در عروق می‌شود.

علائم

تنگ شدن سرخرگ‌ها و سایر عروق خونی می‌تواند باعث تصلب شرایین شود که گاه منجر به آنژین صدری می‌گردد.

این عارضه با درد در ناحیه دست و بازوی  چپ و انتشار آن به شانه و گردن همراه است.

ممکن است اثرات تصلب شرایین تا زمان انسداد شدید عروق و کاهش شدید جریان خون و حمله ناگهانی قلبی، مشخص نگردد.

درمان‌های رایج

نوع درمان به علت بروز عارضه بستگی دارد. 

چنانچه این بیمارَ ناشی از چاقی، الكلیسم و دیابت باشد حتما باید این مشكلات زمینه‌ای را درمان كرد.

اگر عوامل ارثی و ژنتیک عامل ایجاد این عارضه باشند باید از داروها و رژیم غذایی كاهنده كلسترول استفاده شود.

مواد غذایی مفید برای کاهش کلسترول

گیاهخواری و کلسترول

كلسترول خون در افرادی كه از رژیم غذایی گیاهخواری محض استفاده می‌كنند نسبت به افراد گوشتخوار پایین‌تر است و تصور می‌شود که این امر ناشی از تفاوت در دریافت چربی اشباع است.

كاهش كل چربی رژیم غذایی و رسیدن به وزن طبیعی موثرترین روش برای كاهش كلسترول LDL است.

چربی‌های اشباع و کلسترول

گوشت بدون چربی، ماكیان ماهی، مغز دانه‌ها و حبوبات از منابع پروتئینی هستند كه چربی اشباع كمتری نسبت به گوشت قرمز پرچرب، سوسیس و غذاهای آماده دارند. جدا کردن تمام چربی گوشت قرمز و پوست ماكیان می‌تواند كلسترول خون را تا 9 درصد در رژیمی كه  35 درصد از كل كالری از چربی‌ها تامین می‌شود کاهش دهد.

فیبر غیر محلول و کلسترول

نان كامل، ماكارونی و برنج قهوهای حاوی فیبر غیر محلول هستند كه باعث افزایش سرعت تشكیل مدفوع و خروج آن از كولون می‌شود.

از آنجا كه كلسترول موجود در كولون می‌تواند مجددا  به بدن بازگردد، تشكیل سریع مدفوع و دفع آن از بدن باعث كاهش این فرایند می‌گردد.

فیبر محلول و کلسترول

سیب، گلابی، جو و نخود غنی از فیبر محلول هستند كه با كلسترول LDL ترکیب می شوند و سطح آن را در خون كاهش می‌دهند.

گنجاندن جو، لوبیا و باقلا در رژیم غذایی می‌تواند كلسترول خون را تا 20 درصد كاهش دهد و كلسترول HDL را افزایش دهد.

سیر و کلسترول

متخصصین معتقدند كه سیر خطر بیماری قلبی را كاهش می‌دهد و احتمالا به كاهش سطح كلسترول LDL و در مقابل افزایش سطح HDL  کمک می‌کند.

میوه‌ها و سبزی‌ها و کلسترول

غنی از فیبر و فاقد چربی هستند. مصرف زیاد این مواد غذایی در كاهش مقدار چربی مصرفی و كالری دریافتی موثر است.

در ضمن رژیم غنی از میوه و سبزی نقش موثری در كاهش وزن دارد که در نتیجه به كاهش كلسترول LDL کمک می‌کند.

امگاتری و کلسترول

 مصرف ماهی روغنی مانند ماهی خال مخالی، ساردین و ماهی آزاد سه بار در هفته باعث افزایش سطح اسیدهای چرب امگا3 می‌شود.

این اسیدهای چرب باعث افزایش كلسترول HDL و در عین حال كاهش كلسترول LDL می‌شوند.

روغن‌ها و کلسترول

روغن زیتون و روغن دانه انگور نیز چنانچه به جای چربی‌های اشباع مصرف شوند باعث كاهش كلسترول LDL می‌شوند.

مواد غذایی كه باید پرهیز شوند

كره، خامه، فیبر، گوشت چرب و مارگارین سفت همگی حاوی مقادیر زیادی چربی اشباع هستند که باعث افزایش كلسترول LDL می‌شود.

 كیك، بیسكویت و شیرینی‌ها همگی دارای مقدار زیادی چربی هستند و در مصرف آنها باید احتیاط شود.

قهوه چنانچه به مقدار زیاد مصرف شود باعث افزایش كلسترول LDL می‌شود.

البته قهوه تازه و فیلتر شده چنین اثری ندارد.