زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

فرزانه دریاباری-کارشناس تغذیه

شاید بیشتر آدم‌‌ها ریفلاکس معده را تجربه می‌‌کنند. منظور از ریفلاکس، همان سوزش سردل یا به اصطلاح عامیانه «ترش کردن معده» است..

قدیمی‌ها برای حل این مشکل ازدرمان‌های سنتی و توصیه‌های تغذیه‌ای خاصی استفاده می‌‌کردند (مانند خوردن عرق نعناع و سیب، شیر…) که گاهی به درمان آن کمک می‌کرد.

آیا نوع تغذیه در رفع این بیماری تأثیر دارد و آیا پرهیزهای غذایی می‌توانند جلوی این بیماری را بگیرند، دکتر سید سعید حسینی، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی در این مورد توضیحاتی را می‌‌دهند:

ریفلاکس یا ترش کردن معده، در حقیقت، برگشت محتویات معده به مری است که معمولا نیم تا ۲ساعت پس از خوردن غذا اتفاق می‌افتد. این، تعریفی است که دکتر سید سعید حسینی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، از این عارضه ارایه می‌دهد.

عاملی که سبب سوزش مری می‌شود، اسید معده و هورمون پپسین است: «این هورمون به مخاط مری آسیب می‌رساند و در صورت تداوم به ضعف شدیدی در این منطقه منجر می‌‌گردد که در درازمدت ممکن است به بدخیمی منجر شود.

علامت بارز این ناراحتی، سوزش سردل یا احساس درد همراه با سوزش زیر جناغ سینه است اما گاهی ریفلاکس با بیماری‌های دیگری مثل ناراحتی قلبی و تنفسی اشتباه گرفته می‌شود.

برخی از بیماران با احساس درد قلبی مراجعه می‌کنند و نمی‌دانند مشکل اصلی‌شان از معده و ریفلاکس است. این ناراحتی در موارد خیلی شدید علایم اختلال تنفسی به وجود می‌آورد.

برخی از افراد که مدت‌ها به عنوان بیماران مبتلا به آسم و برونشیت تحت درمان بوده‌اند، در حقیقت ریفلاکس معده داشته‌اند.

اینها به احتمال زیاد پس از غذا می‌خوابیده‌اند و محتویات معده‌شان وارد مری می‌شده است و سپس از راه حلق به ریه می‌‌رسیده و مشکلات تنفسی را ایجاد می‌کرده است اما به جای مراجعه به متخصص گوارش، نزد متخصص ریه می‌رفته‌اند.

معده یک شیره‌ای برای هضم غذا ترشح می‌‌کند که معمولا ۰.۴% تا ۰.۵% آن اسید کلریدریک می‌‌باشد وظیفه اسید کلریدریک کشتن باکتری‌هایی است که با تغذیه وارد معده می‌‌شوند و نیز در هضم غذا کمک می‌‌نمایند.

اگر مقدار اسید کلریدریک معده زیاد گردد و یا در معده تولید مقدار زیادی جوهر شیر شود (این اسید از تخمیر اغذیه قنددار درست می‌‌شود) انسان یک سوزشی در حلق و مری احساس می‌‌کند که در این صورت می‌‌گویند که ترش کرده است.

البته همیشه نباید ترش کردن غذا را بعلت زیادی اسید در معده دانست، چرا که ممکن است مقدار اسید معده به اندازه لازم باشد و باز معده ترش کند.

روش‌های معالجه ترش کردن معده

الف) آشامیدن آب زیاد: در نتیجه این عمل شیره معده و اسید موجود در آن رقیق می‌‌شود و اثر سوزش از بین می‌‌رود.

ب) خوردن جوش شیرین: جوش شیرین، بی‌کربنات سدیم است که هم بصورت گرد و هم بصورت قرص به فروش می‌‌رسد و چون در روز چند دفعه، هر دفعه یک نوک چاقو جوش شیرین را در آب و یا بصورت قرص بخورند ترشی معده از بین می‌‌رود زیرا جوش شیرین اسید کلریدریک موجود در معده را خنثی می‌‌کند و نمک و آب تولید می‌‌نماید.

اغلب داروهایی که برای جلوگیری از ترش کردن غذا در معده بکار می‌‌روند دارای جوش شیرین می‌‌باشند برای مثال نمک بولریش دارای جوش شیرین است و نمک روها علاوه بر چاشنی‌های آلی و جوش شیرین دارای سولفات سدیم و فسفات کلسیم و کربنات منیزیم می‌‌باشد.

ج) اغلب داروهای جدیدی که برای رفع ترشی معده بکار می‌‌روند دارای سیلیکات سدیم و آلومینیم و منیزیم می‌‌باشد. ممکن است برای رفع ترشی معده هیدر اکسید کلوئید آلومینیم هم بکار برد. این اجسام اسید معده را خنثی می‌‌کنند در ضمن موجب تولید اسید بیشتری در آینده نمی‌گردند.

د) خوردن کربنات کلسیم: در داروخانه‌‌های انگلستان گرد کربنات کلسیم را بعنوان داروی رفع ترشی می‌‌فروشند. این گرد اسید معده را خنثی می‌‌کند و تولید دی کلرید کلسیم و آب و گاز دی اکسید کربن می‌‌کند.

و) اکسید منیزیم: در روز یک نوک چاقو گرد اکیسد منیزیم MgO برای رفع ترشی معده تجویز شده است این ترکیب اسید معده را خنثی کرده و دی کلرید منیزیم و آب تولید می‌‌کند.

هـ) آشامیدن آب آهک: ساده‌ترین راه برای خنثی کردن اسید معده بکار بردن محلول سود و یا پتاس سوزان است ولی از آنجایی که این دو محلول غشای مری و معده را می‌‌سوزانند از بکار بردن آن صرف نظر شده است در عوض آب آهک را که یک قلیائی ضعیف است بکار می‌‌برند در آب آهک ۹۹% آب می‌‌باشد بنابراین، بیم آنکه ضرری برساند نیست.

آب آهک، اسید معده را خنثی کرده تولید دی کلرید کلسیم و آب می‌‌کند. داروهای ذکر شده برای رفع ترشی معده بصورت موقت ترشی معده را برطرف می‌‌کنند. ولی ممکن است بعد از آن موجب زیاد شدن ترشح اسید معده هم بشوند.

- از دراز کشیدن بعد از خوردن غذا پرهیز کنید.

- بعد از خوردن غذا، در وضعیت زانو در بغل ننشینید.

- حداقل ۳ ساعت قبل از خواب چیزی نخورید.

ـ موقع خوابیدن زیر سر خود را ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر بالاتر ببرید.

- موقع خوابیدن به پهلوی راست و کمی خمیده بخوابید.

- تعداد دفعات وعده غذا را زیاد و حجم آن را کم کنید تا معده تان زیاد پُر نشود.

- در طی روز زیاد دولا و راست نشوید.

ـ اگر اضافه وزن دارید، وزنتان را کم کنید.

ـ از پُرخوری پرهیز کنید.

- باید از خوردن وعده‌‌های غذایی خیلی سنگین و چرب بپرهیزید.

- سعی کنید همراه وعده‌‌های غذایی آب نخورید.

ـ از خوردن غذاهای اسیدی مثل انواع گوشت، حبوبات و تخم‌مرغ پرهیز کنید، زیرا ترشح اسید معده را بسیار افزایش می‌‌دهند...

برای خواندن بخش دوم -توصیه های تغذیه ای در ریفلاکس- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم -توصیه های تغذیه ای در ریفلاکس- اینجا کلیک کنید.