فرجاد عباسی؛ محقق و مدرس طب سنتی-اسلامی، عضو رسمی انجمن حجامت ایران
امروزه چه در جوامع توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه، عارضه پوکی استخوان، اذهان متخصصین و محققین را به خود مشغول کرده است. در این میان برخی از متخصصین سوار بر لوکوموتیو قطار افراط شدهاند و ناخواسته مسافرین بی خبر خود را به دره نیستی سوق میدهند. به عنوان مثال اظهار میدارند که برای جلوگیری از پوکی استخوان تا میتوانید شیر و لبنیات بخورید. غافل از اینکه چنین نگاه سطحی و غیر تحقیق مدارانه، به شدت سلامت جامعه را تهدید میکند.
در حقیقت شیر ولبنیات از یک طرف حاوی مقادیر بالای چربی اشباع شده است و از طرف دیگر چون طبع سرد و تر دارند در دراز مدت بیماریهای مختلفی که بدترین آنها بیماریهای خود ایمنی همچون (ام اس) هستند،را بر بدن تحمیل میکنند. البته شاید بیماریزا بودن لبنیات دامداریها را بتوان به گنجاندن خون خشک و استخوان پودر شده کشتارگاهها در خوراک دامها، نسبت داد. ناگفته نماند که از نظر طب سنتی-اسلامی شیر و سایر لبنیات اگر به درستی، به اندازه متعادل و همراه با مصلحاتشان مصرف شوند و علاوه بر آن، حیوان تولید کننده شیر نیز از گیاهان متنوع و ترجیحا خودرو چرا کند، شفا دهنده بیماریها و حافظ سلامت مصرف کنندگان خواهند بود. اما افسوس که چنین لبنیات با ارزشی کمتر یافت میشوند. باید دانست که در طب سنتی-اسلامی که بر پایه تحقیق استوار است، از روشهای بسیاری برای جلوگیری و درمان پوکی استخوان میتوان بهره برد که مهمترین آنها در ادامه به صورت خلاصه آورده شدهاند:
مضرات مصرف كلسیم
فقط مصرف صرف مواد غذایی کلسیم دار یا حاوی ویتامین D ، نه تنها گره گشای معضل پوکی استخوان نیست بلکه ازدیاد کلسیم در خون از یک طرف خود مسبب بیماریهایی چون تنگی عروق، فشارخون و سکته از طریق رسوب در رگها میباشد و از طرف دیگر زمینه ساز ابتلای فرد به افسردگی است. همچنین مصرف بیش از نیاز ویتامین D هم عوارض قابل توجهی همچون: اختلالات کلیوی، کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، بالا رفتن فشارخون، سنگ کلیه، اختلال رشد و ضعف عضلانی بدنبال دارد. لذا در کنار مصرف متعادل غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D باید گیاهانی چون: دم اسبی بصورت دمنوش و تخم ریحان به صورت کوبیده شده و مخلوط در آب مصرف کرد. لازم به ذکر است که در دو گیاه مذکور ترکیبی وجود دارد که موجب رسوب دادن کلسیم خون در استخوانها و استحکام آنها میشود.
مضرات مصرف ویتامین D
مسئله دیگر که درخور توجه میباشد، عدم دفع ویتامین D اضافی از بدن است و چون مقادیر بالا از این ویتامین در بدن موجب نرمی و آسیب پذیری استخوان میشود، نباید در مصرف غذاهای سرشار از ویتامین D افراط کرد.
پیاز
جدیدترین تحقیقات خبر از وجود ترکیبی در پیاز میدهد که از کاهش حجم استخوان و پوکی آن جلوگیری میکند. لذا مصرف یک روز در میان یک پیاز کوچک خام را توصیه میکنم.
سالمندان
سالمندان بخاطر مزاج خاص دوره سالمندی بهتر است که شیر و لبنیات کمتر ولی در عوض انجیر، بادام و کشمش بیشتری مصرف کنند.
پودر سنجد
مصرف پودر سنجد خصوصا اگر به همراه آرد جو کامل (ترجیحا با سبوس) باشد، تأثیر فوقالعادهای در استحکام استخوان دارد. لذا درست کردن حلوایی متشکل از پودر سنجد به همراه هسته آن، آرد کامل جو و شیره خرما یا انگور به اضافه یک قاشق روغن تصفیه نشده زیتون و خوردن آن به عنوان صبحانه، را در جلوگیری از پوکی استخوان بسیار بسیار موثر میدانم.
شكر سرخ
همگان خصوصا سالمندان باید شیر را با مصلح آن که عسل یا شکر سرخ است، میل نمایند. البته باید توجه کرد که شکر سرخ بر عسل ارجح است زیرا شکر سرخ دارای طیف وسیعی از املاح و مواد معدنی مورد نیاز برای استخوانسازی و استحکام استخوان است.
فعالیتهای فیزیكی
در میان فعالیتهای فیزیکی ، پیادهروی و دویدن باید در اولویت قرار بگیرند، چرا که هرچه ماهیچههای اسکلتی خود را به فعالیت بیشتر واداریم، استخوانهای محکمتری خواهیم داشت.
ماساژ
ماساژ دادن با روغن مومیایی تیز معجزه میکند. ماساژ دادن فینفسه باعث افزایش خون رسانی و تسریع تغذیه استخوانها میشود. روغن مومیایی از ریختن پنج نخود مومیایی در روغن زیتون و قرار دادن آن روی حرارت ملایم بدست میآید.
نمك دریا
نمک تصفیه شده خود عامل دیگری در تشدید پوکی استخوان است. در عوض نمک دریا یا نمک سنگ(معدن) به علت سرشار بودن از املاح مختلف ، استخوانها را مستحکم میکنند.
پروتئین
تجربه نشان داده است که کسانی که گوشت و پروتئینهای حیوانی زیاد مصرف میکنند، بیشتر دچارکمبود کلسیم و شکستگی استخوان میشوند.
قهوه
مطابق با تازهترین تحقیقات، غذاهای حاوی کافئین مثل چای سبب دفع املاح موجود در خون میشوند و در درازمدت موجبات پوکی استخوان را فراهم میآورند.
سبزیجات
مصرف سبزیجات رنگارنگ بسیار مورد تأکید میباشد. سبزیجاتی چون انواع کلم، کرفس و از همه مهمتر خوردن برگ یونجه به صورت خورشتی و یا خام و همچنین مصرف جوشانده تخم یونجه.
سركه طبیعی
اگر بخواهیم جنس استخوان را از نظر طب سنتی بررسی کنیم باید بگوییم که از جنس خلط سودا است. پس با مصرف غذاهای سودازای طبیعی همچون سرکه طبیعی میتوان به استحکام استخوانها کمک کرد.
هورمونهای جنسی
کاهش ترشح هورمونهای جنسی در مردان و زنان از دیگر علل کاهش تراکم استخوانی و پوکی استخوان میباشد. توصیه میشود که مردان برای افزایش هورمون تستوسترون، به صورت یک روز درمیان یک یا دو حبه سیر خام یا به اندازه یک فندق پودر سیر روی غذای مصرفی خود بریزند. در ضمن باید توجه داشت که سیر نباید حرارت ببیند.