نسرین قاسمی؛ کارشناس تغذیه
تغذیه بخش مهمی از سلامتی همه کودکان است.اهمیت آن به خصوص در کودکان مبتلا به سرطان که تحت درمان میباشند بالا است. تغذیه خوب و کافی در طول درمان نقش مهمی در کیفیت زندگی، هزینه درمان، پاسخ به درمان، بهبودی سریعتر، خطر کمتر عفونت در طول درمان، توانایی و انرژی بالا، حفظ وزن و ذخایر بدن و خواب راحتتر، میتواند داشته باشد.
نقش درشت مغذیها و ریز مغذیها در بیماران سرطانی
پروتئینها
بدن از پروتئین جهت رشد،ترمیم بافتها، ساخته شدن سلولهای خونی و تقویت سیستم ایمنی استفاده میکند. دریافت پروتئین کافی میتواند در بهبودی سریعتر و پیشگیری از عفونت موثر باشد. عدم دریافت پروتئین کافی سبب میشود که بدن از عضلات به عنوان سوخت استفاده کند. این امر ممکن است زمان بهبودی را طولانی کرده ومقاومت به عفونت رانیز کاهش دهد. منابع پروتئین: تخم مرغ، انواع گوشتها، حبوبات، لبنیات، مغزها و..
کربوهیدراتها
کربوهیدراتها بزرگترین منبع انرژی بدن میباشند. سوخت حاصل از کربوهیدراتها برای انجام فعالیتهای فیزیکی و عملکرد اندامهای خاص در بدن مورد نیاز است. میزان نیاز به کالری در کودکان به سن، اندازه و سطح فعالیت فیزیکی بستگی دارد.
بهترین منابع کربوهیدراتها
كربوهیدراتها در میوهها و سبزیجات، دانههای کامل که تامین کننده ویتامینها و مینرالهای بدن میباشند، فیبر و فیتونوترینتها (موجود در گیاهان)، نان و غلات و... یافت میشود. ناگفته نماند که انواع فیبردار آنها بهتر است زیرا هم از یبوست پیشگیری میکند و هم در طولانی مدت ایجاد احساس سیری میکند.
چربیها
چربی در بدن به ذخیره انرژی و حمل ویتامینهای محلول در چربی در خون کمک میکند. در بین چربیها، اسیدهای چرب غیراشباع موجود در ماهی، مغزها، روغن زیتون، کانولا و سبزیجاتی مانند آووکادو و.... بسیار سالم تر از چربیهای اشباع و ترانس موجود در گوشت قرمز، چربی شیر، کره، روغن نارگیل و... میباشد.
ویتامینها ومینرالها
بدن به مقدار کمی از ویتامینها ومینرالها جهت رشد، عملکرد و بدست آوردن انرژی از غذا نیاز دارد.داروهایی که برای درمان سرطان استفاده میشود میتواند سطح Ca وVit D بدن را کاهش دهد. بنابراین بدن به مقدار اضافی از Ca و Vit Dنیاز دارد.قبل ازدادن ویتامین،مینرال یا هر نوعی مکمل به کودک با پزشک خود صحبت کنید زیرا ممکن است با داروهای درمان تداخل کنند.
آب
کودکان تحت درمان اغلب مقدار زیادی از آب بدن را به دلیل استفراغ، اسهال و یا عدم دریافت کافی مایعات از دست میدهند. این امر میتواند باعث دهیدراته شدن بدن کودک شود که با نوشیدن مایعات قابل کنترل است. از علائم کم آبی بدن: دهان خشک، ادرار تیره، بیحالی و سستی و سرگیجه را میتوان نام برد.
همچنین آب به عملکرد مناسب بدن کمک میکند از جمله کمک به هضم بهتر، متابولیسم چربی، پاک سازی بدن از سموم و نگه داشتن دمای بدن و پیشگیری از یبوست.
راههای تغذیه کودک
بهترین راه برای حفظ تعادل رژیمی کودک خوردن و آشامیدن از راه دهان میباشد. اما در صورت عدم امکان از راه دهان، باید از راههای دیگر برای تامین نیازهای تغذیهای کودک استفاده نمود. از جمله تغذیه با لوله از طریق یک لوله انعطاف پذیر از بینی به داخل معده میباشد.
تغذیه با لوله معمولا برای وزن گیری در کودکان با اشتهای ضعیف انجام میشود.گاهی اوقات تغذیه با لوله نمی تواند همه نیازهای کودک را به مایعات و مواد مغذی تامین کند.در این مواقع مواد مغذی محلول میتواند وارد ورید شود که به آن تغذیه وریدی گفته میشود وزمانی استفاده میشود که معده وروده به درستی کار نمی کنند.
داروهای استروئیدی
کودکان مبتلا به سرطان،اغلب استروئیدهایی چون دگزامتازون یا پردنیزولون را به عنوان بخشی از درمان دریافت میکنند.استروئیدها معمولا باعث ایجاد احساس گرسنگی وافزایش وزن میشوند.این داروها همچنین باعث نگهداری مایعات در بدن میشوند که در این صورت مصرف غذاهای حاوی نمک باید محدود شود و به جای نمک از ادویه جات و چاشنیها جهت طعم دار کردن غذا استفاده نمود.
در انتهای درمان ممکن است کاهش اشتها و یا حتی کاهش وزن در کودکان به دلیل استفاده از این داروها دیده شود که موقتی میباشد و جای نگرانی نیست.
اثرات جانبی درمان
تغییرات در مزه و بو
سرطان و درمان آن میتواند احساس بویایی و چشایی کودک را تغییر دهد. این تغییرات ممکن است مزه غذا را تلخ یا فلزی کند و در نهایت بر اشتهای کودک اثر بگذارد. در این صورت:
غذاهای سرد یا غذاهای هم دما با اتاق را تهیه کنید. این کار میتواند مزه غذاها و بوی آنها را کاهش دهد و تحمل آنها را آسان تر کند.
غذا را با بوی تند درست نکنید به خصوص اگر کودکتان در آن اطراف باشد.
اجتناب از خوردن در اتاق گرم...
برای خواندن بخش دوم- تغذیه در کودکان مبتلا به سرطان- اینجا کلیک کنید.