فاطمه تورنگ؛ كارشناس ارشد تغذيه
عوامل بروز
عفونت با ویروس HPV شرط لازم برای بروز سرطان دهانه رحم است، به‌طوری‌که 99 درصد زنان مبتلا، به این ویروس آلوده‌اند، اما عفونت با این ویروس شرط کافی برای بروز سرطان سرویکس نیست، زیرا بسیاری از زنان آلوده به این ویروس هرگز به این سرطان مبتلا نمی‌شوند. شروع زود هنگام رابطه جنسی و داشتن شرکای متعدد جنسی خطر ابتلا و شدت این عفونت را افزایش می‌دهند و بنابراین عامل خطر غیر مستقیم سرطان دهانه رحم به شمار می‌روند. به علاوه، ارتباط جنسی با مردانی‌که شرکای متعدد جنسی دارند نیز افزاینده خطر است.
اگرچه عفونت HPV شرط لازم به‌شمار می‌رود، اما همانطور که گفته شد شرط کافی نیست و باید عوامل دیگری مثل سموم خاص وجود داشته باشند. مهم‌ترین این سموم هیدروکربن‌های آروماتیک پلی سیکلیک از دود تنباکو، غذاها یا منابع محیطی دیگر در لایه موکوس سرویکس است. این سم در بافت دهانه رحم زنان مصرف کننده تنباکو و سیگار وجود دارد و قرارگرفتن در معرض دود سیگار و تنباکو و نیز قلیان کشیدن هم عامل خطر است.
تغذيه و سرطان رحم
ارتباط تغذیه با بروز سرطان دهانه رحم به اندازه سرطان‌های گوارشی قوی نیست، اما ارتباط با مصرف برخی مواد غذایی دیده شده است. شایان ذکر است که تغذیه مناسب با افزایش قدرت ایمنی بدن موجب کاهش خطر عفونت HPV و نیز طول دوره عفونت می‌شود. شواهدی مبنی بر ارتباط مصرف میوه و سبزی با ایجاد محافظت در برابر این ویروس و کاهش تداوم این عفونت وجود دارد. به علاوه تغذیه مناسب بر ثبات ژن‌ها و اصلاح آنها موثر بوده و بنابراین خطر جهش‌های ایجاد کننده سرطان را کاهش می‌دهد. شواهد محدودی مبنی بر ارتباط مصرف میوه وسبزی با کاهش خطر این سرطان وجود دارد، در این میان مصرف سبزی‌های برگی، سبزی‌های ریشه‌ای، سیر، پیاز و مرکبات بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مصرف هویج بیشترین اثر کاهشی را در بروز سرطان دهانه رحم نشان می‌دهد که احتمالا به دلیل آنتی اکسیدان‌های فراوان بویژه آلفا و بتاکاروتن در آن است. کاهش سطح آنتی اکسیدان‌ها در خون منجر به تداوم عفونت با HPV می‌شود. دریافت برخی آنتی اکسیدان‌ها مثل آلفا و بتاکاروتن، فولات، ویتامین C و E و لیکوپن احتمالا با بروز سرطان دهانه رحم مرتبط است.
نكاتي برای کاهش خطر سرطان دهانه رحم
بهداشت جنسی را رعایت کنید.
در هنگام نزدیکی از کاندوم استفاده کنید. وفادار بمانید و از رفتارهای پرخطر پرهیز کنید.
غربالگری را جدی بگیرید.
طبق برنامه منظم به متخصص زنان مراجعه کنید و در فواصل تعیین شده آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهید.
عفونت‌های رحمي را درمان کنید.
درصورت ابتلا به عفونت بویژه عفونت HPV، تا رسیدن به سلامت کامل درمان را ادامه دهید.
دخانیات و الکل را ترک کنید و در معرض دود آنها نیز نباشید.
هر نوع دخانیات حتی مصرف تفریحی قلیان را ترک کنید. هرگز از اینکه از دیگران بخواهید که سیگار یا هر ماده دخانی دیگری را در حضور شما استفاده نکنند، شرمنده نباشید. در صورت عدم موافقت با شما آن محل را ترک کنید.
مصرف الکل علاوه بر افزایش خطر سرطان می‌تواند احتمال رفتار پر خطر را در شما افزایش دهد.
میوه و سبزیجات فراوان مصرف کنید.
مصرف سبزی‌ها بویژه سیر، پیاز، خانواده کلم، هویج و مصرف مرکبات را فراموش نکنید.
روش‌های درست طبخ را به کار ببرید.
از سرخ کردن مواد غذایی بویژه گوشت و سیب‌زمینی خودداری کنید. گوشت‌ها را کباب نکنید و درصورت کباب کردن تماس گوشت با دود را به حداقل برسانید.
وزن خود را در محدوده نرمال نگه دارید.
دلمه كلم با مرغ
مواد لازم
كلم‌برگ 1 عدد (حدود 5/1 كيلوگرم) 400كيلوكالري
سينه مرغ چرخكرده 500 گرم 550 كيلوكالري
قارچ ريز خرد كرده 250 گرم 30 كيلوكالري
پيازچه خرد كرده 5 ساقه 20 كيلوكالري
سيب‌زميني پخته و رنده كرده 2 عدد كوچك 75 كيلوكالري
زنجفيل رنده كرده يك‌دوم قاشق چايخوري 0 كيلوكالري
سير له كرده 2 حبه 0 كيلوكالري
نمك و فلفل به ميزان لازم 0 كيلوكالري
مواد لازم براي سس
روغن زيتون 2 قاشق غذاخوري 270 كيلوكالري
پياز خرد كرده 1 عدد درشت 35 كيلوكالري
قارچ خرد كرده 100 گرم 13 كيلوكالري
نمك و فلفل به ميزان لازم 0 كيلوكالري
سيب‌زميني رنده كرده 1 عدد كوچك 50 كيلوكالري
آب 2 پيمانه (500 ميلي‌ليتر) 0 كيلوكالري
روش تهيه
ابتدا در قابلمه مناسبي تا نيمه آب بريزيد و 2 قاشق غذاخوري نمك در آن بريزيد و روي اجاق بجوشانيد. آنگاه قسمت سفت انتهاي كلم را ببريد و جدا كنيد و در آب جوش بگذاريد تا برگ‌هاي كلم نرم شوند. برگ‌هاي نرم شده را جدا كنيد و قسمت برجسته برگ‌هاي كلم را با چاقو ببريد. اينك در ظرف بزرگي گوشت سينه مرغ، قارچ، پيازچه، سيب‌زميني، زنجفيل، سير، نمك و فلفل را با هم مخلوط كنيد و ورز دهيد تا مايه حالت چسبندگي پيدا كند. اكنون روي هر برگ يك قاشق غذاخوري از مخلوط فراهم كرده بريزيد و آن را بپيچيد و در قابلمه مناسبي بچينيد. آب مرغ را روي دلمه بريزيد. اينك قابلمه را روي حرارت ملايم اجاق بگذاريد و دلمه را به مدت تقريبي 5/1 ساعت بپزيد. حالا دلمه را براي پذيرايي در ظرف مناسبي بكشيد و سس را رويش بريزيد و سرو كنيد.
روش تهيه سس
روغن را در تابه بريزيد و روي اجاق بگذاريد و پياز را در آن تفت دهيد. حالا قارچ، نمك، فلفل و سيب‌زميني را بيفزاييد و 1 دقيقه تفت دهيد. اكنون آب را به سس اضافه نماييد و كمي صبر كنيد تا غليظ شود. سس را درون كاسه دستگاه غذاساز بريزيد. دستگاه را روشن كنيد تا سس صاف و يكدست شود. سس آماده مصرف مي‌باشد.
