ورزشکاران نیز از گروه‌های در معرض خطر کمبود این عنصر هستند و بر اساس یک مطالعه، 5 روز فعالیت ورزشی و وجود استرس‌های فیزیکی و روان شناختی، موجب کاهش 33 درصدی غلظت روی در پلاسمای ورزشکاران حاضر در تحقیق گردیده بود. بروز کمبود عنصر روی با اختلال در عملکرد ایمنی و کاهش عملکرد ورزشکاران همراه است.
منیزیم یک عنصر ضروری در برنامه غذایی انسانی مي‌باشد و در بسیاری از واکنش‌های سلولی به عنوان کوفاکتور نقش دارد. از مهم‌ترین فرآیندهایی که منیزیم در آنها نقش دارد، می‌توان به گلیکولیز، متابولیسم چربی، پروتئین و سنتز ATP اشاره نمود. همچنین این عنصر به عنوان عاملی مستعدکننده برای پاسخگویی غشا به تحریکات عصبی و هورمونی موثر است.
ترکیب مکمل منیزیم و روی به دلیل ارتباط کاهش این دو عنصر با کاهش توده عضلانی و از دست دادن توان عضلانی، در ورزشکاران قدرتی به کار گرفته شد.
در سالیان بعد، فرآورده‌ای مشابه با ZMA طراحی گردید که علاوه بر سه ترکیب آن (روی، منیزیم و آسپارتات) دارای ویتامین B6 نیز بود. اين فرآورده، در چند مطالعه مورد آزمون قرار گرفت و نتایج، گواه تاثیر آن بر سطوح منیزیم و روی، افزایش تطابق با تمرینات و تغییرات مثبت در برخی شاخص‌های آنابولیسم بدن نظیر شاخص رشد شبه انسولین می‌باشد.
در مجموع اگرچه در حال حاضر مصرف مکمل ZMA با هدف پیشگیری از کاهش دو عنصر روی و منیزیم در مایعات بیولوژیک در بین ورزشکاران در حال گسترش می‌باشد، ولی مطالعات موجود در مورد اثرات این مکمل بر متابولیسم بدن دارای برخی موارد ناهمخوان و مورد اختلاف می‌باشند که بر این اساس هنوز مطالعات بیشتری در مورد اثرات آن به ویژه بر فراسنج‌های خونی و عملکرد ورزشکاران مورد نیاز می‌باشد.
اسید لینولئیک کنژوگه (CLA)
اسید لینولئیک کنژوگه یا CLA از اسیدهای چرب ضروری بوده و در مطالعات حیوانی نقش‌های متابولیسمی متعددی برای آن مشخص گردیده است. CLA به طور طبیعی در شیر و گوشت گاو یافت می‌شود. برخی مطالعات اولیه نشان داده‌اند که ممکن است دریافت مکمل این ترکیب اثراتی مفید بر سلامتی و افزایش عملکرد ورزشی انسانی داشته باشد.
همچنین برخی شواهد گواه تاثیر آن در کاهش تدریجی توده چربی و افزایش توده بدون چربی بدن بود. بر این اساس تولیدکنندگان CLA تبلیغات پیرامون این فرآورده را بر اثرات سلامتی و تاثیرات کارافزایی آن متمرکز نموده‌اند. اگرچه بیشتر مطالعات CLA بر روی حیوانات آزمایشگاهی صورت گرفته است، ولی حجم مطالعات بر روی نمونه‌های انسانی در حال افزایش می‌باشد.
در یک مطالعه بر روی ورزشکاران پرورش اندام
مبتدی، تجویز روزانه 7 گرم از این ترکیب برای 6 هفته، موجب افزایش بیشتری در توده عضلات بازو، توده بدنی و افزایش توان در حرکت پِرس پا گردید. در یک مطالعه دیگر، نتایج گواه آن بود که دریافت CLA هیچ تغییر قابل‌توجهی در ترکیب بدن ایجاد نمی‌نماید. در مطالعه‌ای دیگر، دریافت بیش از 9 گرم CLA برای مدت 30 روز، هیچ تغییری در ترکیب بدن، توده چربی و توده بدون چربی نداشت.
البته برخی دیگر از تحقیقات، گواه تاثیر دریافت مکمل CLA بر تطابق با شرایط تمرینی در ورزشکاران بودند و از طرف دیگر برخی تاثیرات از دریافت این ترکیب بر فراسنج‌های لیپیدی خون گزارش گردیده است که در یک مورد کاهش 15 درصدی سطح کلسترول خون قابل ذکر می‌باشد.
در مجموع، اگرچه برخی شواهد گواه تاثیرات قابل توجه دریافت مکمل CLA بر سلامتی و یا تطابق با تمرینات ورزشی می‌باشد، اما هنوز مطالعات بیشتر برای تایید اثرات این ترکیب مورد نیاز است.
جمع‌بندی
هر روز محصولات و فرآورده‌هایی جدید با ادعاهایی نظیر ارتقای عملکرد، افزاینده توده عضلانی و یا تعدیل‌کننده توان ورزشی، به بازار مکمل‌های ورزشی وارد می‌گردد. البته تا زمانی که مطالعات تکمیلی اثرات مثبت این فرآورده‌ها را تایید ننموده‌اند و عوارض جانبی آنها مورد بررسی قرار نگرفته است، توصیه به مصرف آن ترکیبات نیاز به دقت و وسواس بیشتری دارد.
ورزشکاران حرفه‌ای و افرادی که به طور جدی به ورزش می‌پردازند، به طور مدام در پی ابزار و یا ترکیباتی هستند که به آنان اجازه دهد برای مدت طولانی‌تر و با شدت بیشتر به تمرین بپردازند و پس از ورزش سریع‌تر توان خویش را بازیابند. از جمله این روش‌ها، مصرف مکمل‌های ورزشی می‌باشد، ولی نباید فراموش کرد همان طور که از نام این فرآورده‌ها مشخص است، این محصولات نقش تکمیل‌کننده دارند و به برنامه غذایی فرد افزوده می‌گردند تا از تامین نیازهای تغذیه‌ای افراد اطمینان حاصل گردد.
به یاد داشته باشید ورزش و تمرینات ورزشی مهم‌ترین و قدرتمندترین عوامل آنابولیک موجود در دسترس ورزشکاران پرورش اندام می‌باشند که با به کارگیری ترکیب مناسبی از برنامه غذایی و مکمل‌ها (در صورت نیاز) همراه با برنامه تمرینات ورزشی هدفمند، می‌توان در رقابت‌های ورزشی به موفقیت دست یافت.
البته این عوامل موثر و آنابولیک، در صورتی که به صورت غیر اصولی به کار روند، می‌توانند به عنوان عوامل کاتابولیک محسوب گردند.
برای خواندن بخش اول- مکمل‌ها در ورزش پرورش اندام- اینجا کلیک کنید.
