منابع غذایی
مهمترین منابع این ویتامین عبارتند از: مخمر آبجو، جوانه گندم، امعا و احشا، جوانه غلات، غلات سبوسدار، مغزها (گردو، بادام و ...)، و حبوبات خشک.
تیامین دومین ویتامین در دسترس بوده و در انواع مختلف مواد غذایی یافت میشود؛ بطوریکه این ویتامین را بعنوان شاخص تغذیهای جهت بررسی تخلیه و یا اتلاف سایر مواد مغذی در طی مراحل پخت انتخاب کردهاند. در عین حال همانند ویتامینC؛ این ویتامین نیز بسیار آسیبپذیر بوده و در طی مراحل پخت مقدار زیادی از آن از بین میرود. این وضعیت برخی کشورها را مجبور ساخته است تا مواد غذایی گوناگونی را با این ویتامین غنی سازی کنند.
کمبود
کمبود دریافت این ویتامین تحت عنوان بریبری شناخته میشود. علائم مشاهده شده در این عارضه عبارتند از
بیاشتهایی، تحلیل عضلات (در بری بری خشک)، ادم (در بری بری نوع مرطوب)، تپش قلب و افزایش اندازه قلب که در صورت عدم رسیدگی و درمان، این علائم در نهایت به مرگ فرد مبتلا منجر خواهد شد.
بریبری خشک اغلب با کمبود دریافت انرژی و فعالیت بدنی مرتبط است؛ در حالیکه نوع مرطوب آن با دریافت یک برنامه غذایی غنی از کربوهیدرات و فعالیت بدنی سنگین مرتبط است.
نیاز در ورزش
وجود تیامین برای فعالیت طبیعی اعصاب و عضلات ضروری است. این ویتامین برای سوخت و ساز کربوهیدراتها و اسیدهای آمینه با شاخه جانبی لازم است. مطالعات گوناگون نشان دادهاند که ورزشهای شدید و قدرتی در مقایسه با ورزشهای استقامتی نیاز بدن را به تیامین به میزان بیشتری افزایش میدهند.
علیرغم انجام مطالعات متعدد پیرامون میزان نیاز به این ویتامین؛ همچنان دانستههای ما در این زمینه محدود است. اطلاعات موجود نشانگر آن است که دریافت روزانه 3 – 5/1 میلیگرم از این ویتامین برای رفع نیاز یک فرد میانسال که به ورزش هوازی با شدت متوسط مبادرت میکند کافی است.
مسمومیتزایی
تاکنون بجز آشفتگی دستگاه گوارشی هیچ علامت دیگری ناشی از مصرف زیاده از حد این ویتامین مشاهده نشده است، ولی باید توجه داشت که برخی افراد به این ویتامین حساسیت دارند و جالب آنکه مصرف زیاده از حد آن در این افراد حتی ممکن است به عارضه خطرناک و مرگ آفرین شوک آنافیلاکتیک منجر شود.
ریبوفلاوین (ویتامین B2)
ریبوفلاوین یک ترکیب زرد – نارنجی درخشان است که اغلب در مواد غذایی همراه با تیامین دیده میشود. این ترکیب در سال1934 از سفیده تخممرغ جداسازی شد و در یکسال بعد نیز به روش مصنوعی سنتز گردید.
منابع غذایی
مهمترین منابع غذایی این ویتامین عبارتند از: اسفناج، گوشت قرمز، موز، لبنیات، جگر، گوشت جوجه و کلم براکلی. این ویتامین در مقابل عوامل گوناگونی نظیر فرآیندهای پخت مقاوم است، ولی در صورت قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید، حجم قابل توجهی از آن از بین میرود.
کمبود
علائم کمبود این ویتامین عبارتند از
خشکی و التهابات پوستی، سوزش و درد در چشمها، شکاف گوشه لبها، تورم زبان، ترس از نور، کم خونی و ... .
از آنجا که این ویتامین برای سوخت و ساز ویتامین B6 و نیاسین مورد نیاز است؛ برخی علائم کمبود آن بواسطه نقص عملکرد سایر ویتامینهای گروه B ایجاد میگردد. لازم به ذکر است امروزه کمبود این ویتامین در ممالک پیشرفته به امری نادر تبدیل شده، در حالیکه در برخی کشورهای در حال توسعه همچنان نمایان است.
نیاز در ورزش
ریبوفلاوین در فرآیند تنفس سلولی نقش دارد. ورزش در افرادی که فاقد فعالیت بدنی میباشند، وضعیت ریبوفلاوین آنها را تحت تاثیر قرار میدهد، اما مطالعات نشان دادهاند که در ورزشکاران و افراد فعال، سطح ریبوفلاوین خون در حد مطلوب میباشد که این امر ممکن است بواسطه اثر تطابقی انجام فعالیت بدنی در مدت زمان طولانی باشد.
لازم به ذکر است تاکنون هیچ اثر سودمندی ناشی از مصرف مکمل این ویتامین مگر در افرادی که دچار کمبود ریبوفلاوین هستند مشاهده نشده است.
مسمومیت
تاکنون هیچ عارضه مسمومیتزایی از این ویتامین مشاهده نشده است، اما در موشهای آزمایشگاهی که مقدار زیاد آن را دریافت میکردهاند؛ ریبوفلاوین در بافتهای کلیه و قلب تجمع یافته که احتمال میرود به دلیل تهنشینی آن در این بافتها باشد.