زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

محمد احمدی؛ كارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه

توصیه‌های کلی در سردردها

پرهیزها

 غذاهای نفاخ و تمام غذاهایی که بخارانگیز هستند؛ چه سرد باشند و چه گرم. شامل: سیر، پیاز، گردو، تره، شاهی، ریحان، شنبلیله، شوید، خردل، شاهدانه، خرما، باقلا، عدس، لوبیا، بادمجان، کلم، شلغم، ترب، قارچ و پنیر.

 غذاهای ترش؛ بخصوص سرکه. [بطور کلی مزه ترش برای اعصاب مضر بوده و مصرف آن به تنهایی عوارض زیادی دارد. اصلاح آن‌ها با شیرینی‌ها صورت می‌گیرد؛ مثل سکنجبین که مخلوطی از سرکه و عسل است.]

غذاهایی که دیرهضم‌اند؛ مانند غذاهایی که از رشته، ماکارانی، سیب زمینی و تخم مرغ آب‌پز و گوشت گاو درست می‌شوند.

ادویه‌جات؛ بخصوص زعفران و دارچین.

شیر، سکنجبین [بخاطر این که انسدادها را باز می‌کند، می‌تواند نفوذ بخارات را به مغز افزایش دهد.

در یک نوع از تقسیم‌بندی سردردها، علت یا داخل مغز است و یا به مشارکت اعضای دیگر بدن می‌باشد. هر اندامی‌ دارای یک «مزاج» ویژه خود است و تا زمانی که در حالت تعادل می‌باشد، افعالش را به درستی انجام می‌دهد و اگر از حالت طبیعی خارج شود؛ به «سوءمزاج» دچار شده است.

در مغز نیز غلبه سوءمزاج‌ها (ساده یا مادی) می‌تواند باعث بروز اختلالاتی از جمله سردرد شود. در صورت وجود این اختلالات، باید تدبیر غذایی ضد را بکار برد. مثلا درصورت غلبه گرمی ‌و خشکی، تدابیر و غذاهای سرد و تر توصیه می‌شود. یکی از ملاک‌های تشخیص گرمی‌و سردی بیماری‌ها، تسکین و آرامش یافتن یا تشدید و بدتر شدن علائم است.

برای نمونه سردرد سرد، با برخورد باد سرد به سر بدون کلاه و یا خوردن غذاهای با طبع سرد مثل ماست و دوغ و ترشی‌ها تشدید شده و با گرم کردن سر، تسکین می‌یابد. به خلاف آن، درمقابل آفتاب قرار گرفتن و یا خوردن غذاهای گرم، سردرد گرم را تشدید می‌کند.

یکی از علل دیگر ایجاد سردرد، ضعف مغز است. در این صورت، فرد بر اثر سببی ضعیف مانند بعد از غذا (بخصوص اگر معده ضعیف باشد و نتواند غذا را خوب هضم کند و یا غذاهای نفاخ و بخارانگیز مصرف شده باشد که بخاراتی به سمت مغز متصاعد می‌شود)، شنیدن صداها یا استشمام بوها دچار سردرد می‌شود. از علائم دیگر ضعف مغز می‌توان به تکدر حواس، ضعف در تفکر و تخیل و اذیت شدن از هر دوی گرمی‌و سردی اشاره کرد. 

در صورت وجود ضعف مغز

باید به تقویت آن با غذاها و نوشیدنی‌های لطیف و معطر پرداخت. مثلا استفاده از غذایی که با گوشت پرندگان و نخود و زعفران و گلاب و دارچین و میخک درست شده است.

میزان مصرف غذا را کاسته تا هضم به درستی انجام شود و در غذا از موادی که مانع بالارفتن بخارات به سمت مغز می‌شوند – مثل گشنیز خشک – استفاده کرد.

تقویت هاضمه با ورزش و حمام قبل از غذا و پرهیز از پرخوری و درهم خوری و خوردن مایعات با غذا، باعث می‌شود بخارهای کمتری به سمت مغز صعود کنند.

مربای سیب، به و آمله در این زمینه بسیار مفیدند.

بادام یک غذای با طبع ملایم و اندکی رو به گرمی‌و تری است که برای اکثریت افراد با طبایع مختلف، مفید است. به شکل‌های مختلفی می‌توان آن را مصرف کرد: حلوا، حریره، مربا، هفت عدد بادام پوست گرفته به همراه هم‌وزن آن نبات شب‌ها قبل از خواب، ده عدد بادام به عنوان تنقل در طول روز.

ختم غذا با قابضات برای تقویت کردن دهانه معده؛ مانند زیتون با نان.

استفاده از گلاب و عرق گاوزبان به جای آب.

همانطور که گفته شد دسته‌ای از سردردها با مشارکت اعضای دیگر بدن ایجاد می‌شوند. در این حالت ابتدا عضو مورد نظر آسیب می‌بیند و سپس سردرد ایجاد می‌شود.

معمولا سردردهایی که به مشارکت معده ایجاد می‌شوند، شیوع بیشتری داشته و در این حالت، درد از جلوی سر شروع می‌شود. اگر شما که مبتلا به سردرد هستید، دارای علائم زیر می‌باشید؛ احتمال دارد به سردرد مشارکتی معده دچار باشید و بهتر است که برای درمان ریشه‌ای آن به مراکز درمانی معتبر دانشگاهی رجوع کنید:

تشدید سردرد هنگام پر یا خالی بودن معده، تشدید سردرد بعد از خواب، تشدید سردرد با خوردن غذاهای نفاخ، تلخی دهان و تشنگی در زمان خالی بودن معده، زیادی آب دهان، نفخ، سوزش معده، آروغ بدبو، حالت تهوع و سرگیجه. انواع مشکلات و سوءمزاج‌های معده می‌توانند باعث بروز سردرد شوند؛ اما آنچه امروزه شایع‌تر است، غلبه سردی و رطوبت و ضعف معده می‌باشد.

بنابراین

 غذا را خوب جویده و در زمان غذاخوردن، آرامش کامل داشته باشید.

 از مصرف مایعات با غذا و تا یک و نیم ساعت بعد از آن پرهیز کنید؛ بویژه مایعات سرد و گازدار.

 از پرخوری و درهم خوری (چند مدل غذا با هم یا رعایت نکردن فاصله بین غذاها) پرهیز کنید.

چند مورد از مقویات معده و هاضمه: مربای هلیله و آمله با مصطکی، رب به و سیب و غوره، آب سیب و به و انار، شربت انار و زرشک و به و سیب، گوشت‌های لطیف با ادویه‌جات گرم. در زمان مشارکت کبد در سردرد، معمولا سمت راست و در مشارکت طحال، سمت چپ درد می‌گیرد.

سردرد ناشی از کلیه در پشت سر نمایان شده و مثانه و رحم نیز قسمت جلویی سر را درگیر می‌کنند. روده نیز جلوی سر را درگیر کرده و علاوه بر آن، بوی بدی در بینی و دهان وجود دارد. اندام‌های دیگر نیز می‌توانند ایجاد سردرد کنند که تشخیص دقیق آن‌ها با گرفتن شرح حال کامل و معاینه عملی است. همچنین اقسام دیگر سردرد وجود دارد که هرکدام درمان‌های ویژه خود را دارند و توضیح آن‌ها در این مقاله نمی‌گنجد.