مسعود رضوانی؛ مزاج و ارتباط آن با اعتیاد
اگر بخواهم در مورد این موضوع از دیدگاه خصوصیات روانشناختی مزاج وارد بحث و تجزیه و تحلیل گردیم، خواهیم دید که هر دو دسته افراد سرد و گرم مزاج دارای فاکتورهایی میباشند که آنها را مستعد آلوده شدن میکند. افراد گرم مزاج افرادی هستند که ترس و هراس کمی از مسائل پیش رو دارند. انرژی مضاعفی دارند. از یکنواختی بیزارند.این افراد کنجکاوند و دوست دارند مسائل جدیدی را در زندگی خود تجربه کنند. اینها به نوعی فاکتورهایی هستند که یک فرد گرم مزاج را به سمت اعتیاد میتواند سوق دهد. از طرف دیگر افراد سرد مزاج معمولا افرادی سست عنصر هستند که در مقابل خطرات احتمالی پیشرو، استحکام و مقاومت کافی ندارند. سرد مزاجها در بسیاری از موارد حتی ریسمان زندگی خود را به دست قضا و قدر میسپارند. بنابراین این دسته از افراد نیز در معرض اعتیاد قرار دارند.
تبلیغات سوء بعضی از موسسات ترک اعتیاد
اینگونه تبلیغات مبنی بر ترک اعتیاد با استفاده از روشهای طب سنتی و یا با استفاده از گیاهان دارویی بیانگر این مسئله است که طب سنتی جایگاه خودش را در جامعه فعلی ما پیدا کرده و مردم ما پاسخ های درمانی مثبت از روشهای طب سنتی گرفتهاند و به طب سنتی ایمان آوردهاند. ما باید سعی کنیم با رویکرد خودمان این اعتماد و ایمان روز به روز بیشتر شود اما گاهی اوقات سعی میشود از این اعتماد و ایمان مردم نسبت به طب سنتی و طب مکمل سوءاستفاده گردد. در بسیاری از مواقع ما از کلمه طب مکمل در روشهای درمانی خودمان استفاده میکنیم و این بدین معنا است که در کنار روش و یا روشهای درمانی دیگر، از طب سنتی نیز به عنوان یک روش درمانی تکمیل کننده مراحل درمان استفاده میگردد. شفاف بخواهیم در این زمینه صحبت کنیم باید بگوییم در مواردی طب سنتی به تنهایی قادر به درمان نخواهد بود و ما مجبور هستیم از روشهای درمانی دیگر نیز در کنار طب سنتی استفاده کنیم و ترک اعتیاد نیز دقیقا یکی از همین موارد است. پس این صرفا یک تبلیغ و سوءاستفاده از اعتماد مردم است که ما بگوییم ترک اعتیاد فقط با استفاده از روش طب سنتی و یا داروهای گیاهی. معمولا در طب مکمل سه روش برای کمک به فردی که در حال ترک میباشد استفاده میشود. ترک تدریجی به صورت کاهش تدریجی میزان مصرف و کاهش تدریجی تعداد دفعات مصرف و همچنین روش جایگزین نمودن تریاک با داروهای طبیعی مخدر مفرده شامل: بذرالبنج، شوکران، تاتوره و... و همچنین داروهای طبیعی مخدر ترکیبی از قبیل حب الشفا، برشعثا، فلونیا، حب بدل و... میباشد.
به کپسولهای گیاهی دستساز اعتماد نکنید
در موارد بیشماری طب سنتی مدیون روشهای درمانی، درمانگران سنتی یا به بیان دیگر عطاران (صاحبان عطاریها) میباشد. بحث در مورد ساخت و استفاده از کپسولهای دستساز ترک اعتیاد را ضمن احترام به تمامی پیشکسوتان و بزرگان عرصه طب سنتی به صورت نسبی وارد خواهیم شد. امروزه یکی از مشکلات معاونت غذا و دارو نظارت بر عطاریها است که بر عهده این معاونت که زمینه علمی و دانشگاهی دارد نیست. خوب به طبع نبود یک مرجع نظارت علمی و تخصصی باعث این شده است که حیطه تخلفات در این بخش بالا برود. اکثر کپسولهای دست سازی که از عطاریها تهیه میشود را اگر باز کنیم خواهیم دید که حاوی یک پودر سفید رنگ است و این در حالی است که ما هیچ گیاه دارویی چه به صورت تکی و چه به صورت مخلوط چند گیاه را در دنیا نداریم که پس از آسیاب به صورت یک پودر سفیدرنگ یکنواخت در آید. نتیجه اینکه در اکثر موارد همین کپسولهای اصطلاحا گیاهی دستساز که عطاریهایی برای ترک اعتیاد در اختیار فرد آلوده قرار میدهند همان پودر قرصها و کپسولهای شیمیایی است که درون یک ژلاتین کپسول خالی ریخته میشوند و در اختیار فرد معتاد قرار میدهند، که آنها نیز عوارض خاص خود را دارند.
طبعات استفاده از داروهای غیر استاندارد ترک اعتیاد
مراحل ترک اعتیاد به قدری زوایای مختلفی دارد که امروزه در دنیا به یک رشته تخصصی مستقل تبدیل شده است.این گویای این مطلب است که با یک علم محدود نمیتوان اقدام به ترک دادن اعتیاد افراد نمود. ترک اعتیادی که پایدار باشد و نه اینکه پس از مدتی فرد دوباره به سمت مواد مخدر کشیده شود. ابتدا این نکته را عرض کنم که ترک وابستگی و یا اعتیاد دو جنبه جسمی و روانی دارد. در بسیاری از مقالات از نقش پر رنگ جنبه روانی ترک صحبت میشود تا جایی که گفته میشود 60 درصد ترک اعتیاد، ترک وابستگی روانی اعتیاد است. داروهای شیمیایی وابستگی جسمی افراد را به مواد مخدر قطع میکنند اما باید به این مسئله نیز توجه داشته باشیم که این تنها 40 درصد کار است.بنابر این نمیتوان توقع داشت که یک فرد آلوده تنها با مصرف این سری داروها خود را از آلودگی پاک کند و از طرف دیگر احتمال این میرود فرد آلوده پس از مدتی دوباره به سمت مواد مخدر گرایش پیدا کند. همچنین مصرف مکرر این سری داروها میتواند تاثیرات بسیار مخربی بر روی سیستم گوارش و همچنین کبد فرد آلوده بگذارد.
فاکتورهای لازم برای ترک موفقیتآمیز
مهمترین مسئله در این زمینه ترک اعتیاد به روش صحیح و اصولی و علمی میباشد.یک مراحل ترک اعتیاد از حدود یك هفته بعد از بستری بیمار در کمپ با جلسات گروهدرمانی و روانشناسی آغاز خواهد شد. این مراحل بعد از عدم نیاز جسمی بدن به ماده مخدر نیز ادامه خواهد داشت. اینکه بعد از ترک بیمار چه مدت در جلسات مشاوره شرکت کند تحت تاثیر عوامل مختلف روانی فرد معتاد میباشد و از آنجایی که زمینه روانشناسی دارد وارد آن زمینه نخواهیم شد.
نقش خانواده فرد معتاد در مسیر ترک
ما باید بپذیریم که فردی که آلوده و وابسته به مواد مخدر میشود تا حدودی خانواده و بستری که در آن زندگی میکند مقصر بوده اند.با توجه به این نکته میتوان نتیجه گرفت خانواده نقش بسیار پررنگی در یک پاکی پایدار دارند. فرد آلوده پس از ترک میبایست از هر جمعی که در آنها مواد مخدر استفاده میگردد دوری کند. از نظر تغذیهای بهتر است خانواده پس از ترک فرد آلوده بیشتر غذاهایی با مزاج گرم در وعدههای غذایی خود بگنجانند. یک تا دو روز در هفته را برای بازسازی بافت ریه به یک فضایی با هوای صاف و پاک بروند. همچنین برای تنظیم بالانس هورمونهای بدن پس از ترک حتما توصیه میگردد که فرد یک برنامه ورزشی را در برنامه روزانه خود قرار دهد. این ورزش همچنین باعث افزایش سطح انرژی در بدن میشود.
حرف آخر
یکی از فاجعهبارترین دلایل افزایش اعتیاد در یک جامعه میتواند این باشد که اعتیاد به یک برند و ژست اجتماعی در آن جامعه تبدیل شود. معضلی که امروزه واقعا در رابطه با استعمال سیگار و قلیان گریبانگیر جامعه ما شده است و اکثر روانشناسان به این مسئله اذعان دارند که مهمترین دلیل بالا رفتن استعمال سیگار و قلیان در بین جوانان جامعه ما تبدیل شدن این فعل به یک ژست اجتماعی است. زمانی که الگوهای فرزندان ما که همان هنرمندان، دوستان و ... استعمال سیگار را یک امر عادی میدانند نباید توقع این را داشته باشیم که فرزندان ما در این زمینه از الگوهای خود پیروی نکنند. علایق جوانان ما میبایست از اعتیاد به هرگونه مواد مخدر به سمت و سوی دیگری سوق داده شود. به امید روزی که چهره اعتیاد در بین همه افراد جامعه بخصوص جوانان سیاه تداعی شود.