زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر سید مهدی میرغضنفری؛ متخصص طب سنتی

حدیثی  معروف مربوط به سلامت دستگاه گوارش

پیامبر اكرم(ص) و امام صادق(ع):  معده، خانه همه دردها و پرهیز، ریشه همه درمان‌ها است. به جرأت می‌توان گفت كه عمده طب در همین حدیث درخشان است، زیرا اگر معده سالم نباشد، نمی‌توان انتظار سالم بودن داشت و اگر معده سالم باشد، ولی فرد پرهیز نداشته باشد (یعنی خوردنی ها و نوشیدنی هایی که برایش مضر است را مصرف نماید)، در این صورت هم فرد به بیماری مبتلا خواهد شد.

تجربه نشان داده تا زمانی كه مشكلات گوارشی بیماران مراجعه كننده (از قبیل رفلاكس، یبوست، سنگینی معده، مشكلات هضم و ...) برطرف نشود، سلامتی خود را باز نخواهند یافت و بیمار باقی می‌مانند و در برابر درمان مقاومت نشان می‌‌دهند.  

یك روایت جالب 

یك مرد هندی كه ادعای طب می‌كرد، از امام صادق(ع) پرسید: ای ابوعبدا...، آیا می‌خواهی از آنچه دارم به تو بیاموزم؟ 
امام فرمودند: من برتر از آنچه تو داری را دارم.
مرد هندی پرسید: آن چیست؟ 
امام فرمود: گرم را به سرد درمان می‌كنم و سرد را به گرم. خشك را به تر و تر را به خشك و كار را یكسره به خداوند باز می‌گردانم و آنچه را پیامبر اكرم(ص) فرموده است به كار می‌گیرم و می‌دانم كه معده، خانه همه دردها و پرهیز، یگانه درمان است و بدن را بر هر آنچه بدان خو گرفته، وا می‌‌دارم. 
مرد هندی گفت: آیا طب جز این است؟ (شما همه طب را با همین چند جمله، بیان فرمودید.) 

تعریف و طبقه‌بندی غذا از دیدگاه طب سنتی 

هر خوردنی و هر آنچه ما می‌توانیم بخوریم، غذا نیست. غذای خوب و سالم برای انسان محدود است. گاهی اوقات مرز بین غذا و دارو بسیار باریك است. بعضی از خوردنی‌هایی كه افراد امروزه میل می‌كنند، از دیدگاه طب سنتی غذا نیست، بلكه دوا است (از جمله ادویه‌جات، فلفل، بعضی از سبزیجات مانند پیاز و ...)، یا مطلقاً دوا هستند و یا تا حدودی غذا ولی بیشتر دوا می‌باشند. موادی مانند نان، برنج، گوشت خوب، میوه‌هایی مانند انجیر و انگوردر مقوله غذا قرار می‌گیرند. باید توجه داشت كه بسیاری از موادی كه خورده یا آشامیده می‌شوند، حدواسط غذا و دوا هستند، یعنی هم غذائیت و هم دوائیت دارند. 

غذاها از نظر هضم و هضم پذیری با هم تفاوت دارند. هضم بعضی راحت و هضم بعضی دیگر سخت است. غذاها از نظر میزان غذائیت با هم فرق دارند، یعنی بعضی از غذاها غذائیت بالایی دارند و انرژی زیادی تولید می‌كنند و باعث می‌شوند انسان عضله بیاورد و رشد كند و بعضی دیگر این طور نیستند. 

غذاها از لحاظ نوع اخلاطی كه از غذا در بدن تولید می‌شود نیز با هم متفاوتند، مثلاً از بعضی از غذاها مثل نان برشته شده از گندم مرغوب یا گوشت بره تازه، اخلاط صالح و سالم تولید می‌شود و منجر به سلامتی می‌شوند، اما از برخی غذاها، اخلاط فاسد یا ناسالم تولید می‌شود، مانند فست فودها و غذاهای حاضری. 

باید دانست كه طعم‌های مختلف مزاج‌های مختلف دارند. موادی كه شیرین هستند، احتمالاً مزاج گرم‌ و تر دارند یا مواد ترش، احتمالاً مزاج سرد و خشك دارند. بحث مهم دیگر در مورد مصلح‌ها است و اینكه چه غذاهایی باید با هم خورده شوند یا نباید با هم خورده شوند. نكته مهم دیگر در مورد آداب و تدابیر و شرایط كلی غذا و خوردن غذا از دیدگاه طب سنتی است.