زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر الهام عطار ، متخصص تغذیه و صنایع غذایی

elham_attar88@yahoo.com

تحریریه زندگی آنلاین : زعفران گران‌ترین ادویه جهان است. دلیل قیمت بالای آن روش برداشت پر زحمت آن است که تولید آن را پرهزینه می‌کند. زعفران با دست از گل Crocus sativus که معمولاً به عنوان زعفران شناخته می‌شود، برداشت می‌شود. اصطلاح «زعفران» به ساختارهای نخ مانند گل به نام کلاله اطلاق می‌شود. زعفران دارای فواید سلامت‌بخش متفاوتی است که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم:

آنتی‌اکسیدان قوی

زعفران دارای تنوع قابل‌توجهی از ترکیبات گیاهی است که به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها، مولکول‌هایی هستند که از سلول‌های بدن در برابر رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند.

آنتی‌اکسیدان‌های قابل توجه زعفران عبارتند از: کروسین، کروستین، سافرانال و کامفرول.

کروسین و کروستین رنگدانه‌های کاروتنوئیدی هستند که مسئول رنگ قرمز زعفران می‌باشند. هر دو ترکیب دارای خاصیت ضد افسردگی، محافظت از سلول‌های مغز در برابر آسیب‌های پیشرونده، بهبود التهاب، کاهش اشتها وکمک به کاهش وزن هستند.

سافرانال به زعفران طعم و عطر خاصی می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که سافرانال می‌تواند به بهبود خلق و خو، حافظه و توانایی یادگیری شما کمک کند و همچنین از سلول‌های مغز در برابر استرس اکسیداتیو محافظت نماید.

در نهایت، کامفرول در گلبرگ‌های گل زعفران یافت می‌شود. این ترکیب با مزایای سلامتی مانند کاهش التهاب، خواص ضد سرطانی و فعالیت ضد افسردگی مرتبط است.

بهبود خلق و خو و علائم افسردگی

زعفران به ادویه آفتابی معروف است. این فقط به دلیل رنگ متمایز آن نیست، بلکه به این دلیل می‌باشد که ممکن است به روشن شدن روحیه شما کمک کند.

در بررسی پنج مطالعه، مکمل‌های زعفران به طور قابل‌توجهی در درمان علائم افسردگی خفیف تا متوسط مؤثرتر از دارونماها بودند. همچنین مطالعات دیگر نشان داده‌اند که مصرف 30 میلی‌گرم زعفران در روز به اندازه فلوکستین، ایمی‌پرامین و سیتالوپرام در درمان‌های مرسوم برای افسردگی مؤثر است. علاوه بر این، نسبت به سایر درمان‌ها تعداد کمتری از افراد عوارض جانبی زعفران را تجربه کرده‌اند.

به نظر می‌رسد هم گلبرگ زعفران و هم کلاله نخ مانند آن در برابر افسردگی خفیف تا متوسط مؤثر باشند، در حالی که یافته‌های به دست آمده از تحقیقات امیدوارکننده هستند، اما با این وجود قبل از اینکه متخصصان بتوانند زعفران را به عنوان درمانی برای افسردگی توصیه کنند، به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است.

بیشتربخوانید:

آشنایی با خواص شگفت انگیز زعفران برای سلامتی

خاصیت مبارزه با سرطان

زعفران سرشار از آنتی‌اکسیدان است که به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مضر کمک می‌کند. آسیب رادیکال‌های آزاد با بیماری‌های مزمن مانند سرطان مرتبط می‌باشد. در مطالعات آزمایشگاهی که در لوله آزمایش صورت پذیرفت، نتایج نشان داد که زعفران و ترکیبات آن به طور انتخابی سلول‌های سرطانی روده بزرگ را از بین می‌برند و یا رشد آنها را سرکوب می‌کنند، در حالی که سلول‌های سالم را بدون آسیب می‌گذارند. این اثر همچنین برای پوست، مغز استخوان، پروستات، ریه، سینه، دهانه رحم و چندین سلول سرطانی دیگر اعمال می‌شود. همچنین مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که کروسین (آنتی‌اکسیدان اصلی زعفران) می‌تواند سلول‌های سرطانی را نسبت به داروهای شیمی‌درمانی حساس‌تر کند.

در حالی که یافته‌های حاصل از مطالعات آزمایشگاهی امیدوارکننده است، اما اثرات ضد سرطانی زعفران در انسان به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته و تحقیقات بیشتری در این خصوص مورد نیاز است.

کاهش علائم PMS

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) اصطلاحی است که علائم فیزیکی، عاطفی و روانی که قبل از شروع دوره قاعدگی رخ می‌دهد را توصیف می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که زعفران ممکن است به درمان علائم PMS کمک کند. در زنان 20 تا 45 ساله، مصرف 30 میلی‌گرم زعفران در روز در درمان علائم PMS مانند تحریک‌پذیری، سردرد، و درد مؤثرتر از دارونما بود. مطالعه دیگری نشان داد که بوییدن زعفران به مدت 20 دقیقه به کاهش علائم PMS مانند اضطراب و کاهش سطح هورمون استرس کورتیزول کمک می‌کند.

تقویت‌کننده قوای جنسی

آفرودیزیاک‌ها غذاها یا مکمل‌هایی هستند که به تقویت میل جنسی کمک می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که زعفران ممکن است دارای خواص تقویت‌کننده جنسی باشد، به‌ویژه در افرادی که داروهای ضد افسردگی مصرف می‌کنند.

در یک تحقیق، مصرف روزانه 30 میلی‌گرم زعفران در طی 4 هفته به طور قابل‌توجهی عملکرد نعوظ را نسبت به دارونما در مردان مبتلا به اختلال نعوظ مرتبط با داروهای ضد افسردگی بهبود بخشید. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل شش مطالعه نشان داد که مصرف زعفران به طور قابل‌توجهی عملکرد نعوظ، میل جنسی و رضایت کلی را بهبود می‌بخشد.

در مطالعه دیگری، با  مصرف روزانه 30 میلی‌گرم زعفران در طی 4 هفته در زنان با میل جنسی کم به دلیل مصرف داروهای ضد افسردگی، درد ناشی از رابطه جنسی کاهش یافته و میل جنسی در مقایسه با دارونما افزایش پیدا کرد.

کاهش اشتها و کاهش وزن

خوردن تنقلات یک عادت رایج است که می‌تواند باعث افزایش وزن گردد. طبق تحقیقات، زعفران ممکن است با کاهش اشتها از خوردن تنقلات جلوگیری کند.

در یک مطالعه 8 هفته‌ای، زنانی که مکمل‌های زعفران مصرف‌کردند، به طور قابل‌توجهی احساس سیری بیشتری کردند، بنابراین کمتر تنقلات مصرف نموده و در نتیجه به طور قابل‌توجهی وزن خود را کاهش ‌دادند.

در یک مطالعه 8 هفته‌ای دیگر، مصرف مکمل عصاره زعفران به طور قابل توجهی به کاهش اشتها، شاخص توده بدنی، دور کمر و کل توده چربی کمک کرد.

با این حال، دانشمندان مطمئن نیستند که زعفران چگونه اشتها را کاهش می‌دهد و به کاهش وزن کمک می‌کند. یک نظریه این است که زعفران خلق و خوی شما را بالا می‌برد که به نوبه خود میل شما را به تنقلات کاهش می‌دهد.

سایر مزایای سلامتی بالقوه

زعفران با سایر فواید سلامتی مرتبط است که هنوز به طور گسترده مورد مطالعه قرار نگرفته است:

می‌تواند عوامل خطر بیماری قلبی را کاهش دهد

 مطالعات حیوانی و لوله آزمایش نشان می‌دهد که خواص آنتی‌اکسیدانی زعفران می‌تواند کلسترول خون را کاهش داده و از انسداد عروق خونی و شریان‌ها جلوگیری کند.

می‌تواند سطح قند خون را کاهش دهد

زعفران می‌تواند سطح قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش دهد، همان‌طور که در مطالعات لوله آزمایش و موش‌های مبتلا به دیابت مشاهده شد.

می‌تواند بینایی را در بزرگسالان مبتلا به دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) بهبود بخشد

 به نظر می‌رسد زعفران بینایی را در بزرگسالان مبتلا به AMD بهبود می‌بخشد و از آسیب رادیکال‌های آزاد که با AMD مرتبط است محافظت می‌کند.

می‌تواند حافظه را در بزرگسالان مبتلا به آلزایمر بهبود بخشد

 خواص آنتی‌اکسیدانی زعفران ممکن است شناخت را در بزرگسالان مبتلا به بیماری آلزایمر بهبود بخشد.

دوز مصرفی زعفران

زعفران به طور کلی بی‌خطر است و عوارض جانبی کمی دارد. استفاده از آن برای پخت و پز غذاها در مقادیر استاندارد به نظر نمی‌رسد اثرات نامطلوبی در انسان ایجاد کند. به عنوان یک مکمل غذایی، افراد می‌توانند با خیال راحت تا 1.5 گرم زعفران در روز مصرف کنند. با این حال، نشان داده شده است که تنها 30 میلی‌گرم زعفران در روز برای بهره‌مندی از مزایای سلامتی آن کافی است. از سوی دیگر، دوزهای بالای 5 گرم یا بیشتر می‌تواند اثرات سمی داشته باشد. افراد باردار باید از مصرف دوزهای بالای زعفران خودداری کنند، زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود. مانند هر مکمل دیگری، قبل از مصرف زعفران به صورت مکمل، با یک متخصص تغذیه صحبت کنید.

کلام آخر

سعی کنید زعفران را در غذاهای مورد علاقه خود بگنجانید تا از مزایای سلامتی بالقوه آن استفاده کنید. در دوزهای کم، زعفران طعم و عطر لطیفی دارد و به خوبی با غذاها ترکیب می‌شود. زعفران به راحتی در اکثر بازارهای تخصصی موجود است و می‌توان آن را به صورت نخ شکل (کلاله یا پرچم زعفران) یا پودر خریداری کرد. بهتر است در صورت امکان نخ‌ها را خریداری کنید، زیرا می‌توان از آنها به روش‌های مختلف استفاده کرد و احتمال تقلب در آنها کمتر است. علاوه بر این، زعفران به صورت مکمل موجود است.

در مورد زعفران (به ویژه پودر زعفران) مشکلی که وجود دارد، تقلب در آن است که در این صورت ممکن است زعفران با مواد دیگری مانند چغندر، الیاف ابریشم رنگ شده قرمز، زردچوبه و پاپریکا مخلوط گردد. تقلب، هزینه تولیدکنندگان را کاهش می‌دهد، زیرا زعفران واقعی برای برداشت گران است. خرید زعفران از یک برند معتبر بسیار مهم می‌باشد تا مطمئن شوید که محصولی معتبر دریافت می‌کنید. اگر زعفران خیلی ارزان به نظر می‌رسد، بهتر است از خریداری آن اجتناب کنید.