دکتر محمدحسین صالحی سورمقی : متخصص فارماکوگنوزی ؛ استاد دانشکده داروسازی
تحریریه زندگی آنلاین : اسانس گل سرخ برای بسیاری از مشكلات زنانه مفید است این اسانس مقوی عضلات رحم بخصوص در كسانی است كه رحم‌های آنها افتادگی دارد؛ بویژه اگر همراه با بعضی تمرین‌های یوگا باشد این مشكل بهتر برطرف می‌شود.
همچنین در مورد زنانی كه آمادگی سقط كردن به دلیل ضعف رحم در آنها ایجاد می‌شود. همچنین در مورد تسكین مشكلات قاعدگی، افسردگی و تنش‌های عصبی دارای آثار ارزشمندی است.اسانس روز می‌تواند مانند ویتامین‌های گروه B به عنوان پركورسور هورمون‌ها در بدن قرار گیرد و به نظر می‌رسد تولید منی را نیز افزایش دهد.
یكی از علل تأثیر اسانس روز به عنوان ضدافسردگی و ازدیاد فعالیت‌های جنسی، افزایش فعالیت‌های مغزی است.یكی دیگر از استفاده‌های مهم اسانس روز در فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی مربوط به بهداشت و سلامت پوست می‌باشد. اسانس روز برای همه نوع پوست، بخصوص پوست‌های حساس و خشك و پوست افراد مسن بسیار مناسب است.اسانس روز می‌تواند مقاومت جدار مویرگ‌های زیر پوست را كه به صورت خطوطی قرمزرنگ دیده می‌شوند، افزایش دهد و این مشكل را تا حد زیادی درمان كند. البته در این موارد گاه لازم است ماه‌ها اسانس مورد استفاده قرار گیرد.
بیشتربخوانید:
گل گاو زبان؛ تقویت کننده اعصاب
طریقه و میزان مصرف
با توجه به اینكه میزان اسانس گلاب‌ها متغیر و اصولاً مقدار اسانس موجود در آنها بسیار كم می‌باشد، عدد معینی از نظر حجم و یا وزنی برای مصرف خوراكی و دارویی آن ارائه نشده است.
گلبرگ: مقدار 1 تا 2 گرم گلبرگ را می‌توان در یك استكان آب ریخته و تا روزی سه نوبت (3 تا 6 گرم) به صورت خوراكی مصرف كرد.
اسانس: هیچ اسانسی را نباید به طور مستقیم به صورت خوراكی و یا موضعی مصرف نمود. اسانس‌ها باید به وسیله روغن‌های مایع گیاهی رقیق شوند. اكثر اسانس‌ها باید حداقل به نسبت 1 بر 20 رقیق شوند تا عوارض جانبی نداشته باشند.
سمیت: گلبرگ، گلاب و اسانس گل سرخ در حد مصرف دارویی و خوراكی دارای عارضه جانبی نمی‌باشد.
مهمترین اثرات گزارش‌شده گلبرگ‌ها و گلاب
ضد اسهال، ضد التهاب، افزایش‌دهنده میل جنسی، ضدكرم آسكاریس، قابض، ضدنفخ، مقوی قلب، خلط‌آور، ملین، مسهل، مقوی معده، مقوی اعصاب، ضدكرم، ضدزخم و اشتهاآور است.
مهمترین اثرات گزارش‌شده
ضد درد، ضد اسهال، ضد اكسیدان، ملین، ادرارآور، كاهش‌دهنده قند خون، مسهل، مهاركننده لیپوكسی‌ژناز، مقوی اعصاب، و ضد كرم است.
بیشتربخوانید:
تغذیه و سلامت اعصاب و روان
گل نسترن
ویتامین C یك مكمل غذایی است و به عنوان ضد اسكوربوتیك مصرف می‌شود. برای جبران كمبود این ویتامین می‌توان از میوه گل نسترن استفاده كرد. متأسفانه چون ممكن است مقدار زیادی از ویتامین C هنگام خشك كردن و یا تهیه محصول از میوه گل سرخ از بین برود، مقداری ویتامین C مصنوعی به این محصولات اضافه می‌شود كه روی بسته‌بندی آنها ذ كر نمی‌گردد. در صورتی كه میوه این گیاه به صورت تازه مصرف شود، دارای مقدار زیادی ویتامین است كه مستقیماً جذب بدن می‌شود. میوه گل نسترن ادرارآور و مسهل است و از آن برای كاهش تشنگی، كاهش التهاب معده و نیز به عنوان طعم‌دهنده و همچنین، تهیه مربا استفاده می‌شود.مسهل بودن این گیاه به خاطر اسید مالیك، اسید سیتریك، گلوكزیدهای پورگاتیو، مانند مولتی‌فلورین A و B1 ، و پكتین موجود در آن است.
سمیت و عوارض جانبی
مصرف خوراكی میوه گل نسترن هیچ‌گونه مسمومیتی ایجاد نمی‌كند و 100 گرم از آن حاوی بیش از 1200 میلی‌گرم ویتامین C می‌باشد. مصرف مقادیر كم آن هیچ عارضه‌ای در بر ندارد و در مورد مصرف مقدار زیاد و طولانی آن هم گزارشی ارائه نشده است.
در كتب اروپایی، مانند كمیسیون E، عوارض مصرف مقدار زیاد این میوه ناشناخته گزارش شده است.البته كارگرانی كه به طور مداوم در معرض میوه‌های گل نسترن هستند، ممكن است دچار حساسیت و مشكلات تنفسی شوند. بعضی از این عوارض در واقع، حساسیت نیستند، بلكه پرزهای ریز میوه گل نسترن هستند كه مانند پشم شیشه بر روی پوست تحریكات مكانیكی پوستی ایجاد می‌كنند.
طریقه و میزان مصرف
1 تا 3 قاشق میوه خردشده را در آب جوش ریخته و 15 تا 20 دقیقه می‌گذاریم به همان حال بماند؛ سپس آن را صاف و مصرف می‌كنیم. این مقدار را می‌توان روزی سه بار تكرار كرد. میزان مصرف می‌تواند بر حسب وزن تا روزی 12 گرم باشد.
كاسنی
مواد محلول در آب كاسنی دارای خواص تسكین‌دهنده سیستم عصبی مركزی و اثرات آنتاگوتیست قهوه و چای را دارد. به احتمال زیاد لاكتوسین و مشتقات وابسته آن موجب اثرات مسكن كاسنی می‌باشند. الیگوساكاریدهای متعدد موجود در كاسنی به عنوان«پروبیوتیك»های داخلی عمل می‌كنند كه باعث تخمیرهای متعدد در سیستم روده می‌شوند. این گونه فعالیت‌های میكروبی در روده اهمیت بسیار زیادی برای سلامت سیستم روده‌ای – معده‌ای دارند.
در بعضی نقاط دنیا ریشه و برگ كاسنی مانند سبزیجات مصرف می‌شود. ریشه‌های كاسنی پس از بو دادن، مانند قهوه برای نوشیدن استفاده می‌شود. كاسنی همچنین مسكن و مقوی قلب است. اینولین و تركیبات وابسته موجود در ریشه كاسنی می‌توانند از یبوست جلوگیری كنند. از دیگر اثرات مهم كاسنی می‌توان ضد اسهال، ضد سرطان و اشتهاآور بودن آن را نام برد.
طریقه و میزان مصرف
روزانه 3 تا 5 گرم پودر ریشه در 150 تا 250 میلیلیتر آب میل شود. همچنین می‌توان معادل 10 گرم (دو قاشق غذاخوری) از برگ و ساقه و گل كاسنی را خرد یا له كرد و با یك لیوان آب به مدت 5 تا 10 دقیقه جوشاند و پس از صاف كردن مصرف نمود. این جوشانده را می‌توان با كمی شكر، نبات یا عسل شیرین كرد و روزی یك تا دو نوبت از آن خورد.
عوارض جانبی
تماس با گیاه كاسنی ممكن است باعث درماتیت شود.
احتیاط
افرادی كه سنگ كلیه دارند باید با مشورت پزشك از كاسنی استفاده كنند.
بیشتربخوانید:
با یک گیاه عجیب و پرخاصیت آشنا شوید!
مهمترین اثرات گزارش شده
ضد باكتری، صفراآور، ضد التهاب، ضد موتاژن، ضد نفخ، مقوی قلب، ملین، مسهل، ادرارآور، هضم‌كننده، شیرافزا، محافظ كبد، كاهش‌دهنده كلسترول، مسكن، تقویت‌كننده معده، تقویت‌كننده اعصاب و كاهش‌دهنده قندخون.
نكات قابل توجه
بهترین ریشه كاسنی برای مصرف، ریشه گیاه یكساله است، زیرا ریشه در سال‌های بعد ضخیم و چوبی می‌شود.
كاسنی گونه‌های مختلفی دارد كه از همه آنها استفاده می‌كنند. این گونه‌ها ممكن است از نظر رنگ گل و یا شكل برگها با هم متفاوت باشند.
برگهای كاسنی را باید در تابستان چید تا هم رشد كافی كرده باشند و هم به گیاه آسیب نرسد. همچنین، نباید همه برگها را چید.
كاسنی را می‌توان با دانه آن كاشت. زمینی كه كاسنی در آن كشت می‌شود باید دارای رطوبت كافی باشد و بهتر است كشت آن در اردیبهشت ماه صورت گیرد.
كاسنی از قدیم در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان گیاهی مفید برای كبد مشهور بوده است. همچنین، از این گیاه برای درمان قولنج‌های كبدی، یرقان، نارسایی‌های كبد و به عنوان صفراآور استفاده می‌كردند و در حال حاضر نیز برای رفع مشكلات كبد مصرف زیادی در جهان دارد.
بسیاری از اثرات كاسنی، بخصوص در مشكلات كبدی، مربوط به تركیبات سنگینی است كه این تركیبات در عرق كاسنی وجود ندارد و در عصاره و یا فرآورده‌هایی مانند جوشانده آن وجود دارد؛ لذا عرق كاسنی موجود در بازار اكثر خواص ذكر شده در این كتاب را ندارد و باید از فرآورده‌های صنعتی و یا جوشانده آن استفاده كرد.
