بهناز عباسی‌مقدم
عرقیات با طبیعت گرم و سرد
از عرقیات با طبیعت گرم می‌توان به گلاب، بهارنارنج، آویشن، عرق نعنا، عرق پونه، عرق چهل‌گیاه، عرق بادرنجبویه، عرق بومادران، عرق شوید، عرق كاكوتی، عرق گزنه، عرق نسترن و عرق رازیانه اشاره نمود.
عرقیات سرد هم شامل عرق كاسنی، عرق شاتره و عرق خارشتر و عرق بید هستند.
معمولاً خاصیت عرقیات گیاهی كه طبیعت گرم دارند زودتر از بین می‌رود و معمولاً تاریخ مصرف آنها یكساله است. بعضی از انواع عرقیات طعم فوق‌العاده تلخی دارند و خوردن آنها به‌ویژه برای كودكان سخت است (مثل كاسنی، نعنا و بید)، لذا می‌توان آنها را با نبات، عسل یا كمی آبمیوه مخلوط نمود. این عمل، خاصیت آنها را كاهش نمی‌دهد.
شربت عرقیات
تهیه شربت عرقیات آسان است. یك‌دوم پارچ را از عرق پر كرده و بقیه را آب و شكر اضافه كنید. اگر مایل باشید می‌توانید خاكشیر یا تخم شربتی را با هر یك از این عرقیات میل كنید.
شربت بیدمشك یكی از پر طرفدارترین نوشیدنی‌ها است، چون خوردن آب سرد و میوه‌های تابستانی معده را حساس می‌كند و باعث بروز سردرد در افراد كم‌خون می‌شود، اما عرق بیدمشك درست برای همین موضوع آفریده شده است، زیرا این عرق تقویت‌كننده قلب و معده، خون‌ساز و ضدسردرد است.
اگر خیلی گرمایی هستید و زیاد بیرون منزل و در آفتاب كار می‌كنید حتماً یك لیوان شربت عرق شاتره بنوشید. شاتره اثر بسیار قوی ضدعطش و گرمازدگی دارد، خون را تصفیه می‌كند و صفرابر است.
در تابستان به علت مصرف زیاد هندوانه و میوه بهتر است برای جلوگیری از نفخ و معده درد، عرق نعنا مصرف شود. شربت بهار نارنج هم برای افرادی كه مشاغل پراسترس دارند و گرمای تابستان آنها را عصبی می‌كند، بسیار مناسب است. از موارد مهم دیگری كه در تابستان مصرف آنها توصیه می‌شود، می‌توان به شربت سكنجبین، خاكشیر، تخم‌شربتی، به‌لیمو و ... اشاره نمود.
زكریای رازی گفته است نوشیدن شربت سكنجبین منافع بسیار دارد. یكی از منافع سكنجبین آن است كه چون آن را با یخ خنك كرده و بنوشند، صفرا را می‌برد و از التهاب حرارت معده می‌كاهد و بلغم معده و روده را خارج می‌كند.
اگر سكنجبین را با ریشه و تخم كاسنی مخلوط كرده و كمی گلاب به آن اضافه كنند، نوشابه‌ای پر سود می‌شود. به خصوص برای كسانی كه دچار گرفتگی معده شده‌اند و یا نفخ دارند بسیار مفید است (برای مبتلایان به زخم معده و روده مضر است). برای رفع گرمازدگی بهتر است عناب را در آب جوشانده و با كمی شكر به صورت خنك میل كنید.
همچنین خوردن مواد سرد و تر مثل تخم خیار، كدو، هندوانه، خربزه، خاكشیر، هندوانه و... مفید است ولی بهترین دارو برای رفع گرمازدگی دمكرده عناب و زرشك است كه می‌توان آن را با كمی شكر میل كرد. خاكشیر یخ‌زده و شربت آبلیمو برای جلوگیری از گرمازدگی مفید است، البته باید توجه داشت برای جلوگیری از اسهال، خاكشیر باید به شكل یخ‌زده یا همراه خرده‌یخ مصرف شود. در غیر این صورت ملین و اسهال‌آور است.
با توجه به آلودگی هوا مصرف آب لیمو هم به خاطر داشتن ویتامین C توصیه می‌شود. بهتر است هر روز یا یك روز در میان یك عدد لیمو در آب مصرفی استفاده شود.
تخم شربتی در حقیقت دانه گیاه ریحان است كه به علت داشتن تركیبات لعاب‌دار این دانه‌ها آب جذب كرده و برای رفع عطش در طولانی مدت (روزه‌داری) بسیار مفید هستند. به‌لیمو هم به صورت درختچه‌ای است كه از برگ آن استفاده می‌شود. همچنین ادرارآور و رفع‌كننده سرگیجه بوده و كاربرد فراوانی دارد.
