زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مه جبین محمدی

عده ای از افراد که به طور مداوم عکس پروفایل خود را در شبکه‌‌های اجتماعی تغییر می‌‌دهند هم به عدم اعتماد به نفس دچار شده‌اند و هم می‌خواهند میزان غم و شادی خود را به دیگران نشان دهند.

این افراد زمان زیادی را برای گرفتن عکس بی عیب و نقص صرف می‌‌کنند که نشان دهنده عدم اعتماد به نفس آنها است.

شبکه‌‌های اجتماعی باعث شده ارتباطات اجتماعی افراد نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته باشد.

در گذشته اگر افراد به مهمانی، سینما، پارک، رستوران و هر جای تفریحی و گردشی می‌‌رفتند فقط شنیده می‌‌شد که روزی برای تفریح و یا دیدار آشنایان و دوستان سپری شده است، اما امروزه هر فردی با تغییر عکس پروفایلش حضور خود را در مکانی تفریحی داخل و خارج از ایران اعلام می‌‌کند.

رواج اصطلاح "همین الان یهویی"

اصطلاح "همین الان یهویی" پرکاربردترین اصطلاح بین کاربران شبکه‌‌های اجتماعی است. به طوری که در هر مکانی که باشند با گرفتن عکس و به کاربردن این اصطلاح خیلی سریع عکس و حضور خود را اعلام می‌‌کنند.

واقعا جای سوال است چرا عده ای از افراد با انتشار عکس‌‌های "یهویی" خود در رستوران، پارک،کافی شاپ، مرکز خرید، کوه، خیابان، مجلس شادی و ختم و ... اعلام حضور می‌‌کنند! می‌‌خواهند بگویند فقط آنها به رستوارن می‌‌روند یا فقط آنها بستنی می‌‌خورند و تفریح می‌‌روند و شاد هستند بقیه افراد در هیچ زمانی از زندگی‌شان به پارک، سینما، رستوران، پارک و خیلی مکان‌‌های دیدنی نرفته‌اند؟

این کار آنها صرفا نشان دهنده کمبودهایی است که در زندگی دارند و احساس می‌‌کنند و با نشان دادن عکس‌‌های خود به دیگران نوعی ابراز وجود و بودن را بیان می‌‌کنند.

تغییر دادن عکس پروفایل در شبکه‌‌های اجتماعی برای عده ای به دغدغه ذهنی جدی تبدیل شده است.

به طوری که اگر از موضوعی دلخور باشند سریع عکس خود را عوض می‌‌کنند، اگر مسئله باعث خوشحالی شان شود باز هم اقدام به تغییر عکس خود می‌‌کنند.

به طوری که اطرافیان این افراد همیشه در جریان تغییر روحیه آن شخص هستند و می‌‌دانند چه زمان خوشحال و چه زمان ناراحت است.

عده‌ای از افراد که زندگی‌شان در شبکه‌‌های اجتماعی خلاصه می‌‌شود لحظه به لحظه عکس خود را تغییر می‌‌دهند و این تغییر باعث می‌‌شود تا مدام درگیری ذهنی برای عکس بعدی داشته باشند.

برخی دیگر هم برای اینکه خود را فردی غمگین و افسرده نشان دهند عکس‌‌های سیاه با متن‌‌های ناامید کننده را جایگزین عکس پروفایل شان می‌‌کنند و می‌‌خواهند به دیگران نشان دهند همیشه دچار غم و اندوه هستند، تمام این مسائل به روحیه افراد ربط پیدا می‌‌کند.

اینگونه افراد دچار بی‌هویتی شخصیت هستند و نمی‌‌دانند برای ابزار وجود چه راهی را باید پیش بگیرند و دچار بی‌هویتی شخصیتی و سردرگمی شده‌اند.

شاید در برخی موارد نباید از عده‌ای خُرده و ایراد گرفت چرا که اینگونه افراد که دچار بی هویتی شخصیتی می‌‌شوند باید از نظر روانشناختی و روحی تحت مداوا قرار گیرند هرچند ممکن است خود این افراد و اطرافیان آنها با این قضیه به شدت مخالفت داشته باشند. اما اگر در بطن ماجرا وارد شویم و دقت کنیم متوجه می‌‌شویم که باید روان این افراد تحت درمان قرار گیرد.

ورود گوشی‌‌های هوشمند و شبکه‌‌های اجتماعی، روش و سبک زندگی افراد را به کلی دستخوش تغییرات اساسی کرده است و متاسفانه بسیاری از کاربران شبکه‌‌های اجتماعی صفحه خود را با آلبوم عکس‌‌های خانوادگی اشتباه گرفته اند و هر روز عکس‌‌های جدید از خود، خانواده و دوستان شان انتشار می‌‌دهند.

و این کار به سرگرمی روزانه آنها تبدیل شده است و تغییر روزانه عکس پروفایل یکی از کارهای واجب آنها محسوب می‌‌شود!

پروفایل برخی افراد در شبکه‌‌های اجتماعی به دلیل قرار دادن عکس‌‌های مختلف و متنوع بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص داده است و صاحبان این صفحات غافل از این هستند که ممکن است عده‌ای از عکس‌‌های آنها سوء استفاده کنند و همچنان آلبوم خانواده‌گی‌شان را به روز می‌‌کنند! و پیامدهای منفی کارشان را فراموش کرده‌اند.

 هنوز هم استفاده آگاهانه از شبکه‌‌های اجتماعی و فضاهای مجازی برای برخی از افراد تعریف نشده است و آنها گمان می‌‌کنند کل زندگی در شبکه‌‌های اجتماعی خلاصه شده است.

اما اگر بتوان استفاده صحیح را به عده‌ای از افراد آموزش داد نیازی به فیلتر کردن شبکه‌‌های اجتماعی نیست، چرا که این امر پاک کردن صورت مسئله است. باید دانش و آگاهی کاربران شبکه‌‌های اجتماعی ارتقا یابد و راه درست استفاده از این ابزار جهانی را به مردم نشان داد.

در این باره گفتگویی با استاد ارتباطات دکتر صدیقه ببران  انجام شده است، که آن را می‌‌خوانید؛

دکتر صدیقه ببران دکترای ارتباطات در خصوص تبدیل عکس پروفایل شخصی به آلبوم خانوادگی گفت: اساسا شبکه‌‌های اجتماعی و ورود مردم به این شبکه‌‌ها خوب است، چون دسترسی مردم به اطلاعات را راحت‌‌تر می‌‌کند و هم چنین مردم را آگاه‌تر و مطلع‌تر می‌‌کند. شبکه‌‌های اجتماعی مزایای متعددی دارد.

اما مشکل اساسی که در مواجهه با شبکه‌‌های اجتماعی داریم این است که بحث هویت‌‌های فردی و شخصی است. برخی از مردم هنوز میزان فرهنگ استفاده از این فضا را ندارند یعنی نمی‌‌دانند و اطلاعات آنها در استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی کم است.

به طوری که فرد وارد یک دنیا و فضای جدید می‌‌شود و این فضا و دنیا مجازی است و در واقع دسترسی به اطلاعات برای آنها به راحتی میسر است خصوصا برای افرادی که بخواهند کار خلاف و نادرستی انجام دهد.

استاد ارتباطات افزود: بنابراین یکی از مشکلاتی که افراد در بدو ورود به شبکه‌‌های اجتماعی پیدا می‌‌کنند عدم آگاهی از اصول بازی و اصول استفاده صحیح از شبکه‌‌های اجتماعی است در واقع از اصول کار و استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی و دنیای مجازی اطلاعات کافی و لازم را ندارند.

نمی‌‌دانند شبکه‌‌های اجتماعی تا چه حد در معرض دید دیگران است. نمی‌‌دانند حد و مرز خصوصی بودن و عمومی بودن این شبکه‌‌ها چه اندازه است.

به عنوان مثال از فردی پرسیده شود چرا چنین عکسی برای پروفایل خود انتخاب کرده ای؟ گفته می‌‌شود: این اکانت متعلق به خودم است! این فرد متوجه نیست و نمی‌‌داند که پروفایل وی را افراد دیگری نیز رصد می‌‌کنند.

یکی از بحث‌‌های مورد نظر این است که برخی از خانم‌‌ها با شکلی خارج از عرف و قوانین ایران ظاهر می‌‌شوند و ممکن است در آینده این مسئله برای آنها مشکل ساز شود، چرا که کار خلاف انجام داده‌اند و عکس و یا عکس‌‌های خود را در معرض دید عموم قرار داده‌اند.

یکی از مسائل بسیار مهم و قابل بحث عدم شناخت فرهنگ شبکه‌‌های اجتماعی و عدم شناخت اصول، قواعد و میزان حوزه فنی و حرفه‌ای که در این شبکه‌‌ها وجود دارد است، یعنی از میزان کاربرد و نحوه استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی افراد مطلع نیستند و به راحتی عضو این شبکه‌‌ها می‌‌شوند و مدام در حال تغییر دادن عکس پروفایل خود هستند و گمان می‌‌کنند که این صفحه متعلق به وی است و اشخاص دیگری نمی‌‌توانند آن را مشاهده کنند در صورتی که اکثر افراد به آن صفحه دسترسی دارند و متاسفانه افرادی که دارای مقاصد شوم باشند به راحتی می‌‌توانند از آنها سوء استفاده کنند.

سوء استفاده‌‌هایی که باعث آبروریزی‌‌های خانوادگی خواهد شد. به طوری که برخی افراد سودجو با فتوشاپ و تغییر در عکس افراد دردسرهای زیادی برای آنها و خانواده شان ایجاد خواهند کرد.

دوستی در شبکه‌‌های مجازی واقعی نیست

استاد صدیقه ببران گفت: بحث هویت در شبکه‌‌های اجتماعی یک بحث جدی است. برخی اعتقاد دارند دوستی‌‌هایی در شبکه‌‌های اجتماعی شکل می‌‌گیرد اما حقیقت این است که دوستی در شبکه‌‌های اجتماعی دوستی واقعی نیست و همان دوستی مجازی به حساب می‌‌آید.

افرادی که وارد شبکه‌‌های اجتماعی می‌‌شوند باید قائده و اصول دوستی‌‌های مجازی را بدانند. کسی در این شبکه‌‌ها برای دیگری حس دلسوزی ندارد. در این شبکه‌‌ها افراد فقط مشترک می‌‌شوند و باید مسائلی را ارائه دهند که مورد سوء استفاده دیگران قرار نگیرند. در برخی موارد نیز عده‌ای از افراد با هویت‌‌های جعلی وارد شبکه‌‌های اجتماعی می‌‌شوند.

اگر افراد آگاهی کافی و لازم را در این زمینه نداشته باشد قطعا لطمات زیادی متوجه آنها خواهد شد.

وی در ادامه افزود: از مسئله تغییر عکس پروفایل که گذر کنیم موضوع مهم دیگری که مطرح است این است که بسیاری از افراد اطلاعات و اخبار نادرست را به راحتی باور می‌‌کنند و آن را به دیگران نیز انتقال می‌‌دهند.

یعنی اینگونه افراد باعث اشاعه و توزیع یک خبر دروغ می‌‌شوند. این موارد نگرانی‌‌های اجتماعی و آسیب‌‌های اجتماعی را رواج می‌‌دهد.

این استاد ارتباطات گفت: در حوزه ارتباطات متخصصین ارتباطات معتقد هستند مسئله ای که مغفول مانده است و باید به آن توجه زیادی نیز شود افزایش سواد رسانه ای کاربران است.

چرا که چاره ای نداریم و شبکه‌‌های اجتماعی در زندگی تک تک افراد ورود پیدا کرده اند و فرهنگ استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی و فضاهای مجازی هنوز به طور کامل در جامعه تعریف نشده است. بنابراین باید تلاش‌‌های زیادی در این زمینه انجام شود تا سواد رسانه مردم در استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی افزایش یابد.

باید به هر طریقی از سوی صدا و سیما، روزنامه‌‌ها، شبکه‌‌های رسمی، سایت‌‌های مختلف و هم چنین در مدارس اطلاع رسانی کامل و جامع صورت گیرد.

باید بر روی مفاهیم متعدد کار شود و اطلاع رسانی بین افراد صورت گیرد که شبکه‌‌های اجتماعی و برخی اخبار و اطلاعات آن را خیلی جدی نگیرند و در این زمینه‌‌تردید داشته باشند.

اگر هم افراد می‌‌خواهند از صحت و سقم خبر و یا موضوعی مطلع شوند با جستجو کردن در اینترنت به راحتی می‌‌توانند به آن موضوع پی ببرند، با جستجو کردن خبر اگر آن مطلب را در چند سایت رسمی و یا شبکه معتبر دیدند و موجود بود سپس به انتشار آن اقدام کنند، در غیر اینصورت به جامعه آسیب وارد می‌‌شود و افراد سطحی باقی می‌‌ماند و تفکرات عمیقی نخواهند داشت، هم چنین اینکه افراد سطحی در جامعه بیشتر می‌‌شوند و افراد عمیقی نیستند.

به عنوان مثال در برخی از کانال‌‌ها در شبکه‌‌های اجتماعی طب سنتی باب شده که اطلاعات غلطی را در اختیار کاربران قرار می‌‌دهد. البته این موضوع به حوزه‌‌های سیاسی، اجتماعی، ورزشی و ... نیز ممکن است وجود داشته باشد.

این موضوع صرفا به انتشار اخبار ختم نمی‌‌شود بلکه در انتشار برخی عکس‌‌های مجعول و غلط هم این موارد دیده می‌‌شود و انشار داده می‌‌شود.

استفاده از شبکه‌‌های اجتماعی برای افراد خوب است اما به شرط اینکه از تمامی اصول و قواعد آن اطلاعات کامل داشته باشند. بتوان حریم خصوصی را از حریم عمومی جدا کنند، و موجب استفاده دیگران نشوند.

اگر این کارها انجام شود قطعا مشکلی پیش نخواهد آمد چرا که افراد در صدد این هستند که اطلاعات خود را در هر زمینه ای افزایش دهند و افراد باید شناخت خود را نسبت به موضوعات مختلف و متعدد افزایش دهند و سره را از سره تشخیص دهند.

وی در ادامه بیان داشت: ورود به شبکه‌‌های اجتماعی مانند اجتماع واقعی می‌‌ماند.

همان طور که هر فردی وارد خیابان می‌‌شود باید مراقب باشد تا با ماشین تصادف نکند در شبکه‌‌های اجتماعی هم وضع همین گونه است باید افراد مراقب باشند تا مورد سوء استفاده قرار نگیرند این مراقب و مواظبت مهم است.

همه باید بدانند زمانی که در فضای شبکه‌‌های اجتماعی قرار می‌‌گیرند باید مراقب خودشان باشند و قرار نیست دیگران مراقب‌شان باشند.

صدیقه ببران افزود: برخی از افراد که با توجه به غم و شادی عکس پروفایل خود را تغییر می‌‌دهند دچار مسائل روانشناختی، روانشناسی و جامعه شناسی هستند و باید در این حوزه‌‌ها مورد بحث و بررسی قرار گیرند.

البته خیلی هم نمی‌‌توان از آنها ایراد گرفت شاید در آن لحظه حس شادی و غم خود را با تغییر عکس بیان می‌‌کنند اما عکس‌‌های عجیب و غریب نباید بگذارند.

این استاد ارتباطات در پایان خاطر نشان ساخت: برخی افراد که در حوزه‌‌های رسمی هستند باید عکس پروفایل شان هم رسمی باشد و این بهترین حالت است تا بعدها به عنوان تذکر مورد اشاره قرار نگیرند.

در شبکه‌‌های بزرگ و مطرح که افراد تعداد بالایی عضو دارند افراد باید اصول و مقررات کشور را رعایت کنند و تا زمانی که وجود دارد باید رعایت شود. هویت افراد با اسم و فامیل آنها مشخص می‌‌شود.

اگر عکس هم نگذارند با کلیک کردن بر روی پروفایل اسم فرد دیده می‌‌شود برخی دوست دارند عکس خودشان را می‌‌گذارند برخی عکس تزئینی را جایگزین می‌‌کنند.

تغییر عکس پروفایل به آلبوم خانوادگی برای افراد خانواده و دوستان محدود باشد خسارت کمتری دارد اما زمانی که وارد یک اجتماع مجازی بزرگ می‌‌شوند باید تصورشان هم بر این باشد که این دوستان مجازی هستند نه واقعی و تعهدی نسبت به کسی ندارند.

بنابراین افراد باید در شبکه‌‌های اجتماعی از خودشان مراقب کنند.