رکسانا خوشابی - روانشناس
تحریریه زندگی آنلاین : مي‌دانيد چرا تا اسم صرفه‌جويي به ميان مي‌آيد، بيشتر افراد روي در هم مي‌كشند و گويي حرف ناپسندي به آنها گفته شده كه بايد مقاومت كنند؟ علت اين است كه آنها صرفه‌جويي را با خسيس بازي يا خداي ناكرده بخيل بودن اشتباه مي‌گيرند و گمان مي‌كنند افراد صرفه‌جو، افرادي هستند كه به هیچ‌کدام از چيزهايي كه مي‌خواهند نمي‌رسند و حاضر نيستند براي ملزوماتشان پول خرج كنند! گاهي هم گمان عمومي اين است كه صرفه‌جويي يعني محروميت كشيدن و غصه خوردن يا حسرت خوردن براي چيزهايي كه نداريم! مسلم است كه اين تعاريف به اندازه كافي وحشتناك هستند و با چنين تعريفي هیچ‌کس دوست ندارد صرفه‌جو باشد. اما آيا واقعاً صرفه‌جويي اين است؟ راستش من هم فكر مي‌كنم اگر صرفه‌جويي را با گدا بازي يا خسيس بازي معادل بگيريم هیچ‌وقت نمي‌توانيم از مزاياي اصلي آن بهره‌مند شويم. صرفه‌جويي به اين معنا نيست كه ناچار باشيم لوازم و وسايلي را كه بدان نياز داريم تهيه نكنيم. صرفه‌جويي به معناي محروميت كشيدن هم نيست. صرفه‌جويي يعني در جستجوي خريد و به دست آوردن لوازم و كالاهاي مورد نيازمان با بهترين و مناسب‌ترين قيمت باشيم، به دنبال هدر دادن نباشيم و قدر و منزلت پول و انرژي‌هايمان را بدانيم. چيزهاي اضافه و به درد نخور نخريم و از چيزهايي كه داريم بهترين استفاده را كنيم.
بیشتر بخوانید:
آیا باید خرید‌های روزانه را ضدعفونی کنیم؟
كيك صرفه‌جویی!
شايد تعجب كنيد و با خود بگوييد كيك صرفه‌جويي ديگر چه نوع كيكي است؟ اما من مي‌خواهم بگويم صرفه‌جويي شبيه به پختن كيك است! همانطور كه مي‌دانيد براي پختن كيك (و البته براي پختن هر غذايي) مواد مورد نياز را مشخص مي‌كنيم و مي‌دانيم كه از هر ماده چند گرم يا پيمانه بايد كنار بگذاريم. آرد و شكر و شير و كره و روغن و ساير مواد را طبق دستور پخت تهيه كرده و آماده مي‌كنيم، سپس آنها را به ترتيب طبق وزن و مقداري كه كنار گذاشته‌ايم با هم تركيب مي‌كنيم، قالب كيك را آماده مي‌كنيم، فر را گرم مي‌كنيم و مي‌گذاريم كيك در زمان تعيين شده در فر پخته شود. اگر مواد مورد نياز كيك كه تهيه كرده‌ايد بيشتر از مقدار مورد استفاده باشد، مثلاً اگر آرد بيشتر از حد باشد آيا ميزان آرد مصرفي را بيشتر مي‌كنيد؟ مسلم است كه نه. چرا كه مصرف ميزان بيشتر آرد، طعم و حتي شكل كيك شما را خراب خواهد كرد. همچنين اگر ميزان يكي از مواد كيك را كمتر از حد لازم انتخاب كنيم باز هم كيك، آنطور كه بايد، از كار در نخواهد آمد. كيك شما، تنها در زماني، كيكي خوشمزه خواهد بود كه ميزان مواد مورد استفاده در آن به اندازه باشد. صرفه‌جويي هم همین‌طور است. شما از پول، از امكانات و از انرژي‌هايتان بايد طوري استفاده كنيد كه نتيجه‌اش درست مثل يك كيك خوشمزه باشد. همه ظرافت‌ها را مراعات مي‌كنيد، به اندازه‌اي كه لازم است از منابع مالي استفاده مي‌كنيد اما نه اسراف مي‌كنيد و نه كم مي‌گذاريد. نه افراط مي‌كنيد و نه تفريط. همه چيز در سر جاي خود واقع مي‌شود و شما و ديگران از نتايج آن بهره‌مند مي‌شويد و بهترين استفاده‌ها را مي‌بريد. ضمن این‌که منابعتان هم به هدر نرفته و ذخيره مي‌شوند و باز هم مي‌توانيد كيك‌هاي بيشتري بپزيد!
بهترين زمان صرفه‌جویی!
به نظر شما بهترين زمان براي صرفه‌جويي چه وقت است؟ حتماً مي‌گوييد كسي كه دارد كيك مي‌پزد در تمام مدت پخت كيك بايد مراقب مواد مصرفي و زمان پخت كيك خود باشد، پس صرفه‌جويي هم يك كار هميشگي است و انسان هميشه بايد از امكانات خود بهترين استفاده را ببرد. اين حرف درست است اما به نظر من در هر زماني كه شما نياز به پختن كيك‌هاي بيشتري داريد، نقش صرفه‌جويي هم مؤثرتر مي‌شود. براي مثال نزديك عيد، كه اغلب افراد بيشتر به سراغ خريد لباس و انواع كالاها می‌روند صرفه‌جويي اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. انواع وسايل و لوازم منزل، لباس و كفش و كيف و شيريني و آجيل و دهها قلم ديگر خريد‌هاي شب عيد همه ما ايرانيان را تشكيل مي‌دهد. به نظر شما چگونه مي‌توان در اين همه خريد‌هاي ريزو درشت طوري صرفه‌جويي كرد كه هم رسم و رسوممان حفظ شود و هم هر چيزي سر جاي خودش باشد و هم چيزي به هدر نرود؟ هر كس پاسخ بهتري به اين سؤال بدهد كيك‌هاي خوشمزه‌تري خواهد پخت.
بیشتر بخوانید:
داروخانه آنلاین چیست؟
نقش تعادل در پختن كيك
راستش تا جايي كه بنده از آشپزهاي حرفه‌اي شنیده‌ام، در هر كيك، غذا يا شيريني بايد نوعي تعادل و تناسب وجود داشته باشد. اين تناسب به خوشمزه‌تر شدن غذا كمك شايان توجهي كرده و آن را از نمونه‌هاي ديگر متمايز مي‌كند. چنين تناسبي در زمان صرفه‌جويي، تعبير به تعادل مي‌شود. اگر در استفاده از منابع، تعادل را مراعات كنيد كيك يا غذا يا شيريني‌اي كه مي‌پزيد هم خوش‌طعم‌تر مي‌شود. اما تعادل در اینجا يعني چه؟ تعادل، يعني قرار گرفتن در مسيري درست بين افراط و تفريط! به‌طوری‌که كار شما نه افراط تلقي شود و نه تفريط و حد وسط اين دو باشد. همانطور كه مي‌دانيد افراط و تفريط هر كدام به‌نوبه خود ما را از حالت تعادل و هماهنگي با جهان خارج مي‌كنند. هر كدام به‌نوبه خود از اقتدار ما مي‌كاهند و ما را در رنج و ناراحتي قرار مي‌دهند. خط تعادل انسان، خطي است كه در آن، انسان به اوج شكوفايي و آرامش خود دست مي‌يابد. هر كاري كه ما را از اين خط خارج كند در واقع كمال و آرامش ما را تهديد كرده است. براي مثال اگر شما بيش از حد نياز غذا بخوريد دهها مشكل براي خود ايجاد مي‌كنيد از جمله معده درد، روده درد، عدم هضم سريع و ساده غذا، صرف انرژي بدن در راه هضم غذا به جاي ساير فعاليت‌ها، كرختي و سستي، درست كار نكردن مغز، عدم توانايي حل مسائل و مشكلات در اثر عدم كاركرد درست مغز، خواب زيادتر، احساس سنگيني و... اگر به اندازه نيازتان نخوابيد و استراحت نداشته باشيد و در خواب تفريط كنيد نيز با مشكلات زيادي روبرو خواهيد شد. در اين صورت هم زود عصباني مي‌شويد، تحريك‌پذيري‌تان بالا مي‌رود، اعمال داخلي بدن به‌درستی انجام نمي‌شوند، مغزتان خوب كار نمي‌كند، تمركز و دقت‌تان پايين مي‌آيد و ... همه اينها به دليل خارج شدن از خط تعادل است. همین‌طور در هر كار ديگري هم اگر از خط تعادل خارج شويد تبعات منفي آن را خواهيد ديد. اسراف هم نوعي خارج شدن از تعادل است و در نتيجه مسائل و تبعات خود را خواهد داشت. به همين دليل صرفه‌جويي در زندگي انسان اهميت ويژه خود را خواهد داشت.
صرفه‌جويي و پرسش‌هاي كليدي!
چه در آستانه سال جديد و چه در ايام نوروز و حتي در همه روزهاي سال براي درست زندگي كردن و درست خرج كردن بايد سؤالات كليدي از خودمان بپرسيم. درست مثل يك آشپز حرفه‌اي كه از خود مي‌پرسد براي پختن كيك مورد نظرش از چه مقدار آرد يا شكر بايد استفاده كند؟ و از چه نوع اسانسي بهتر است استفاده كند؟ سؤالات كليدي را پيدا كنيد و از خود بپرسيد و بدان‌ها جواب دهيد. براي مثال از خودتان سؤال كنيد: در آستانه سال جديد دقیقاً به چه چيزهايي احتياج داريد؟ فهرست وسايل لازم را يادداشت كنيد و از خود بپرسيد هدف اصلي‌تان از خريد‌هاي نوروزي چيست؟ كداميك از اينها اضافه و جزو بريز و بپاش‌هاي اضافه و بيهوده‌اند؟ و كداميك واقعاً ضروري‌اند؟ از ضروري‌تر‌ها كداميك اولويت بالاتري دارند؟ از خود سؤال كنيد آيا واقعاً داريد به رسم و رسوم عمل مي‌كنيد؟ آيا همه شيريني‌هاي رنگارنگ و آجيل‌هاي درشت و مغز شده و مفصلي را كه مي‌خريد، مهمانان عيد مصرف مي‌كنند؟ آيا وقتي لباس يا كيف و كفش لازم نداريد، باز هم لباس و كيف و كفش جديد مي‌خريد؟ آيا از همه اينها لذت مي‌بريد؟ يا بيشتر آنها براي نمايش در جلوي ديگران تهيه مي‌شوند؟ اگر از ميزان و كيفيت اين خريدها كم كنيد با پولي كه ذخيره مي‌شود كار بهتري مي‌توانيد انجام دهيد؟ آيا مي‌توانيد وسايلي را كه مي‌خريد از نظر كمي، كمتر كنيد و در عوض لذت‌هاي زندگي را از راه‌هايي غير از خريد لوازم فراهم آوريد؟ آيا مي‌تواني بعضي چيزهاي قديمي را كمي تغيير و تحول دهيد تا متنوع‌تر شوند و دوباره آنها را مورد استفاده قرار دهيد؟ آيا ... همانطور كه مي‌بينيد اين سؤالات همچنان بايد ادامه يابند تا به بهترين جواب‌ها برسيد. امسال خريد‌هاي خود را به يك كيك خوشمزه تبديل كنيد. پولي را كه به دست آورده‌ايد به شكل منبع انرژي نگاه كنيد. منابع انرژي خود را به بهترين نحو مصرف كنيد و پولتان را صرف خريد چيزهاي بيهوده نكنيد. يادتان باشد خريد‌هاي بيهوده طعم كيك شما را خراب خواهند كرد.
بیشتر بخوانید:
چرا در دوران قرنطینه بیشتر خرید آنلاین انجام می دهیم؟
آيا خريد‌هاي نوروزي شما را شادتر مي‌كند؟
واقعاً هدف ما از خريد‌هاي نوروزي چيست؟ آيا ما با اين خريدها به شادي بيشتري مي‌رسيم؟ آيا زندگي و تعطيلاتمان شيرين‌تر مي‌شود؟ آيا بلد نيستيم براي خوشحال بودن، راه‌هاي ديگري غير از خريد كردن پيدا كنيم؟ اگر كمي دقت كنيد متوجه مي‌شويد كه براي خوشحال بودن نياز به خريد نيست. همه ما افراد زيادي را مي‌شناسيم كه دور و بر خود را با انواع داشتني‌ها پر مي‌كنند اما خوشحال نيستند. آنها همه چيز دارند اما از زندگي لذت نمي‌برند. انگار هميشه زير سايه غم و اندوه زندگي مي‌كنند. اما شما نبايد جزء اين دسته از انسان‌ها باشيد. امسال اين سؤالات را هم جزو سؤالات كليدي نوروز خود بگذاريد: چگونه مي‌توانم خوشحال‌تر باشم؟ چگونه مي‌توانم اطرافيان خود را هر چه خوشحال‌تر كنم؟ و پاسخ‌هاي غير مادي براي اين سؤالات پيدا كنيد. يك لبخند، كمي محبت، وقت گذراندن و بازي كردن با فرزندانمان، ديدن دوستان و فاميل‌هايي كه مدتي است آنها را نديده‌ايم، رفتن به دل طبيعت و بسياري از كارهاي ديگر هست كه لذت‌بخش‌تر و شاد كننده‌تر از خريدن وسايل هستند. بگذاريد كيك خوشمزه امسال شما، شادي و رضايت شما و خانواده‌تان باشد. چون حتي اگر يك كاميون بار، خريد كرده باشيد تعطيلات نوروز سپري مي‌شوند و آنچه برايتان مي‌ماند قرض و وام، يا خستگي حاصل از خريدن چيزهاي بيهوده و در نهايت به هدر دادن انرژي، پول و منابع ديگر خواهد بود..
