تحریریه زندگی آنلاین : انسان موجودی اجتماعی است. رابطه ما با دیگران سبب زنده ماندن، رشد و پیشرفتمان می‌شود. با این‌حال، با بالا رفتن سن، خیلی از ما بیشتر از موقع جوانی تنها هستیم، و این تنهایی ما را در موضع انزوای اجتماعی، تنهایی و مشکلات روحی و جسمی مربوطه مثل: افسردگی و بیماری‌های قلبی قرار می‌دهد.
تأثیرات انزوای اجتماعی بر سلامتی
بررسی‌ها، انزوای اجتماعی و تنهایی را با خطرات بسیاری در انواع شرایط جسمی و روانی مربوطه دانسته است: فشارخون بالا، بیماری قلبی، چاقی، ضعف سیستم ایمنی، اضطراب، افسردگی، بیماری آلزایمر و حتی مرگ.
کسانی که به علت فوت همسر یا شریک زندگی، جدایی از دوستان یا خانواده، بازنشستگی، کم شدن تحرک و نبود رفت‌وآمد و دیدار اشخاص دیگر، خود را به‌صورت غیر منتظره‌ای تنها می‌بینند، در موضع خطر از لحاظ مبتلا شدن به انواع بیماری‌های روحی و جسمی قرار دارند.
بالعکس، کسانی که با دیگران فعالیت‌های پربار و معنادار و با هدف انجام می‌دهند دوست دارند که عمر بیشتری داشته باشند، روحیه خود را تقویت کنند و هدفی برای خود داشته باشند. مطالعات نشان می‌دهد که این فعالیت‌ها به حفظ راحتی آنها کمک می‌کند و امکان دارد کارکرد شناختی آنها را بهتر کند.
بیشتربخوانید:
الگوهای شخصیتی مردان آپلو
دوست نداشتن سالمندان برای خارج شدن از خانه یکی از مسائلی است که آنان را گوشه‌گیر می‌کند همین‌طور خواب‌آلودگی، حس درد و گرفتگی عضلات و کم‌اشتهایی همه علل گوشه‌گیری آن‌هاست.
سالمندان دوست دارند با دیگران صحبت کنند، ولی اغلب کمتر کسی با علاقه به حرف‌های آنان گوش کرده و آنان را همراهی می‌کند.
فوت همسر را یک شوک که باعث انزوای شدید شخص سالمند می‌شود. در برخی موارد هم به علت سن بالای پدر و مادر یکی از فرزندان فوت می‌کند که شوکی خیلی بزرگ است و انزوای بیشتر سالمند را به دنبال دارد.
افسردگی باعث خیلی از بیماری‌ها می‌شود و نه فقط سبب می‌شود شخص از زندگی لذت نبرد، بلکه سلامتی او را هم به خطر می‌اندازد.
مطالعات نشان داده‌اند که دقت به تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت مانند سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی هم نقش بسیار زیادی در افزایش سلامت روان سالمندان دارد.
نوع برخورد با سالمند و مشارکت دادن او در خانواده و یا جامعه موضوعی مهم برای سالمند به حساب می‌آید. یکی از علامت‌های طردشدگی سالمندان گذاشتن آنها در آسایشگاه‌هاست.
کلاً دلایلی مانند کاهش میزان اعتقاد به سنت‌ها و ارزشمند بودن سالمندی، تغییر سازوکارهای انتقال دانش و تجربیات، کاهش مشارکت سالمندان در تولید اقتصادی، هسته‌ای شدن خانواده‌ها، کاهش کارکردهای خانواده‌های جدید، اشتغال زنان، افزایش شکاف میان نسل‌ها، ارزشمند شدن جوانی و ظواهر فیزیکی و جسمی اشخاص و تغییر در معماری و فضای زندگی خانه‌های مسکونی، در کاهش اهمیت و ارزش سالمندان و پیدایش شرایط نامناسب زندگی برای آنها و به‌نوعی طرد شدن آنها از جامعه اثرگذار بوده است.
گاه تنها به علت نبود جزئی توانایی سالمندان و یا بیماری‌هایی که در این دوران به سراغ آنها می‌آید، با ناملایمتی و نامهربانی با آنها برخورد می‌شود و یا از جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند دور می‌شوند و زمان مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی از آنها گرفته می‌شود. به‌رغم اینکه در بیشتر موارد پیدایش بیماری و کاهش توانایی باعث انزوای شخص سالمند می‌شود، بعضی وقت‌ها سالمندان توانایی انجام برخی از کارهای اجتماعی را دارند اما اشخاص جامعه آنها را از حضور در اجتماع یا مشارکت اجتماعی دور می‌سازند.
بیشتربخوانید:
افسانه عشق یا عشق افسانه‌ای؟
عوامل گوناگونی می‌توانند در افزایش انزوا در سالمندان نقش داشته باشند. از جمله:
ز دست دادن عزیزان
تنها زندگی کردن
فقر
اختلالات جسمی و حرکتی
شرایط سلامت روان
تغییر شرایط مهم در زندگی مثل بازنشستگی از کار، باطل شدن گواهینامه رانندگی، انتقال به یک مرکز مراقبت از سالمندان، تحمل فوت یکی از عزیزان می‌تواند ضربه دشواری به انسان بزند. در نتیجه این اتفاقات تعاملات اجتماعی کمتر شده و سبب حس انزوا و تنهایی می‌شود.
انزوای اجتماعی به علت کم شنوایی
کم شنوایی سبب انزوا در سالمندان
یک مشکل جدی با یک راه حل بالقوه‌ی ساده
پس از آرتروز، فشارخون بالا و کاهش شنوایی مربوط به سن، سومین بیماری مزمن و شایع در بین اشخاص مسن است. مشکلات شنوایی باعث اختلال در ارتباطات می‌شود، که به نوبه خود باعث انزوای اجتماعی شده و عواقب آن می‌تواند ویرانگر باشد.
مشکلات حافظه و زوال عقل
از دست دادن حافظه و دیگر اختلالات شناختی، حفظ روابط اجتماعی را سخت می‌کند. متأسفانه، خیلی از سالمندان در معرض کاهش شناختی و بیماری‌های حافظه، معمولاً فراموش شده و رها می‌شوند و هیچ فردی با آنها در ارتباط نیست تا نشان دهد که به آنها اهمیت می‌دهد. و با این وجود، آنها به‌اندازه دیگران به ارتباط و رابطه انسانی شوق دارند.
اشخاص سالمند متأهل هم در معرض انزوای اجتماعی قرار دارند. علیرغم باورهای اشتباه شایع، افراد مسن که ازدواج کرده و با همسر خود زندگی می‌کنند به‌اندازه اشخاص مجرد و تنها حس انزوای خود را نشان می‌دهند. زوجین اغلب زمانی که فرزندانشان ازدواج می‌کنند و خانه پدری خود را رها می‌کنند یا در زمانی که یکی از دوستان نزدیکشان از دنیا می‌رود، روال زندگی اجتماعی خود را عوض می‌کنند.
دیگر افراد خانواده هم می‌توانند از نظر اجتماعی منزوی شوند. مراقبت از پدر و مادر سالمند، همسر یا عزیزان که در موقعیت خاصی هستند یک مسئولیت بزرگ است. این اشخاص که مسئولیت مراقبت از دیگر افراد خانواده را به عهده می‌گیرند، معمولاً بعد از مدتی می‌بینند که با انجام وظایف مراقبتی خود را از هر نوع تفریح و مسافرت یا حتی طی کردن زمان برای فرزندان خود باز مانده‌اند. این کار می‌تواند حس تنهایی و انزوای اجتماعی در خود شخص مراقب به وجود آورد.
تمرین خود مراقبتی
در طول هفته حداقل چند ساعت را برای خود زمان بگذارید. گرفتن یک مراقب در خانه می‌تواند به شما کمک کند تا از خیلی عواقب و عوارض مثل افسردگی و تجربه حالات بد روحی پیشگیری کنید.
درست مثل حس یک درد جسمی، حس تنهایی و قطع ارتباط با دیگران هم علامتی است که باید اهمیت داده شود. با فراهم کردن محیطی پر از امنیت و آرامش در کنار یکدیگر از خود یا سالمند خود مواظبت کنیم. ولی چه اتفاقی می‌افتد که نتوانیم هم‌نشینی پیدا کنیم و این تنهایی ادامه یابد؟
