دكتر پروانه صفایی مقدم؛ متخصص روانشناسی بالینی
پرش افکار و حواس پرتی از علائم ابتلا به اختلال خلق ادواری است.
مصرف مشروبات الکلی، کاهش خواب، افزایش انرژی، پرحرفی بیش از حد و خودبزرگ بینی از دیگر علائم ابتلا به اختلال خلق ادواری یا سیکلو تایمی است.
اختلال خلق ادواری حالت خفیف تر اختلال دوقطبی است و بیماران مبتلا به این اختلال در میان دو قطب یعنی سرخوشی بیش از حد (مانیا) و افسردگی قرار دارند.
ملاکهای تشخیص افسردگی در این بیماران، تغییر خلق به صورت غمگینی، احساس بی‌کفایتی و بی‌لیاقتی، کاهش انرژی، اختلال خواب و کاهش قدرت تصمیم گیری از ملاکهای تشخیص افسردگی در بیماران مبتلا به اختلال خلق ادواری است.
کاهش اشتها، کاهش وزن، احساس گناه، اختلال در یادگیری، اختلال در تمرکز حواس و داشتن افکار منفی و تمایلات خودکشی از دیگر ملاکهای تشخیص افسردگی در این بیماران است.
راه‌‌های درمان اختلال خلق ادواری
بهبودی این اختلال بستگی به آموختن احساس کنترل و غلبه بر محیط توسط بیمار دارد که میتوان در این مسیر از ترکیب روان درمانی و دارو درمانی نیز به عنوان موثرترین راه درمان استفاده کرد.
تجویز دارو برای درمان بیماری باید توسط پزشک و یا روان پزشک معالج صورت گیرد که البته استفاده از گروه درمانی نیز توسط روان شناس بالینی در درمان این بیماری نقش موثری دارد.
راه‌‌های پیشگیری از ابتلا به خلق ادواری
استفاده به موقع از مشاوره، آموزش مهارت‌‌های زندگی و توانایی حل مسئله و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثر است.
ایجاد روحیه امیدواری در شهروندان، افزایش اشتغال، داشتن یک شبکه حمایتی قوی از اطرافیان و دوستان، امید به آینده و تلاش برای رسیدن به اهداف کوتاه مدت و بلندمدت نیز در پیشگیری از ابتلای افراد به اختلال خلق ادواری نقش موثری دارد.
اختلال عموماً بین 20 تا 35 سالگی شروع می‌شود، گرچه نوع زودآغاز آن قبل از 21 سالگی رخ می‌دهد. این بیماری در میان بستگان درجه اول مبتلایان به اختلال افسردگی اساسی شایع‌تر است.
حداقل دو مورد از علائم زیر در آن دیده می‌شوند: کاهش اشتها، پرخوری، مشکلات خواب، خستگی، عزت نفس پایین، تمرکز ضعیف یا اشکال در تصمیم‌گیری و احساس ناامیدی در این بیماران مشاهده می‌شود.
ویژگی‌های اختلال دیس تایمی
1- خلق افسرده در اكثر اوقات روز و در اكثر روزها به مدت حداقل دو سال. كه نشانه آن گزارش خود فرد از حالت درونی‌اش باشد و یا مشاهده دیگران.
نكته: در كودكان و نوجوانان. خلق می‌تواند تحریك پذیر باشد و مدت‌اش حداقل یك سال باید باشد.
2- وجود حداقل دو مورد زیر همزمان با افسردگی
(1) كم اشتهایی یا پر خوری
(2) بیخوابی یا پرخوابی
(3) كمبود انرژی یا خستگی
(4) كاهش اعتماد به نفس
(5) ضعف در تمركز یا دشواری در گرفتن تصمیم
(6) احساس نومیدی
3- طی این دوره دو ساله اختلال (یك ساله در مورد كودكان و نوجوانان) فرد هرگز بیش از دو ماه فارغ از علایم ذكر شده در معیارهای A و B نبوده باشد.
4- طی اولین دوره دو ساله اختلال (یك ساله در مورد كودكان و نوجوانان) هرگز حمله افسردگی عمده‌ای رخ نداده باشد.
نكته: ممكن است پیش از پیدایش اختلال دیس تایمی، حمله افسردگی عمده‌ای وجود داشته باشد.
منتها باید در فروكش كامل باشد (یعنی به مدت دو ماه هیچ نشانه یا علامت چشمگیری وجود نداشته باشد) وانگهی پس از دو سال اول اختلال دیس تایمی (یك سال در كودكان و نوجوانان) ممكن است حملاتی از اختلال افسردگی عمده روی آن سوار شود كه در این صورت اگر معیارهای حمله افسردگی عمده وجود داشته باشد.
هر دو تشخیص را میتوان مطرح كرد.
5- هرگز نباید حمله‌ای از نوع مانیا. مختلط. یا هیپومانیا وجود داشته باشد و معیارهای مربوط به اختلال سیكلوتایمی را نیز فرد هرگز نباید داشته باشد.
6- علایم مزبور نباید صرفا در سیر یك اختلال سایكوتیك مزمن نظیر اسكیزوفرنی یا اختلال هذیانی رخ داده باشد.
7- علایم مزبور نباید ناشی از اثرات جسمی مستقیم یكی از مواد (مثل داروهای مورد سوء‌مصرف. یا داروهای طبی) یا یكی از بیماری‌های طبی عمومی (نظیر كمكاری تیروئید) باشد.
8- علایم مزبور باید به لحاظ بالینی ایجاد رنج و عذاب چشمگیر كرده باشد، یا كاركردهای اجتماعی، شغلی، یا سایر كاركردهای مهم فرد را به نحو قابل توجهی مختل ساخته باشد.
معین كنید كدام حالت است
زود آغاز: آن است كه اختلال پیش از بیست و یك سالگی شروع شده باشد.
دیر آغاز: آن است كه اختلال در بیست و یك سالگی یا دیرتر شروع شده باشد.
معین كنید كه حالت زیر وجود داشته یا نه (در دو سال اخیر دیس تایمی).
