زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ستاره حمیدی؛ روان درمانگر

در طول روز با افراد بسیاری برخورد می کنیم که کنترلی بر رفتار و بروز خشم و هیجانات شان ندارند و این مشکل را به وضوح می توان در جوانان و نوجوانان مشاهده کرد که چگونه عدم کنترل احساسات شان سبب ساز مشکلات عاطفی و اجتماعی برای آنها و خانواده هایشان می شود.

اکثر والدین بیان می کنند فرزندشان بسیار حساس و زودرنج است سریع عصبانی می شود و یا خشونت به خرج می دهند و یا به با یک تلنگر به گریه می افتند و واکنش های احساسی شدید از خود بروز می دهند. 

رفتارهای شدید هیجانی، خشم های ناگهانی و غیر قابل کنترل، افسردگی، اضطراب فرزندان در هر سنی یکی از دلیل اش عدم تنظیم هیجانی است. این افراد از دوران کودکی نیاموخته اند چگونه هیجانات شان را بشناسند، مدیریت کنند و حال برای این عدم تنظیم هیجانی بهایی سنگینی را می پردازند.

چه بسیارند افرادی که بیان می دارند در زمینه تحصیلی هر چه تلاش می کنند به نتیجه ای نمی رسند و یا گله و شکایت از عدم تمرکز هنگام درس خواندن و مطالعه کردن دارند عدم تمرکزی که موفقیت های آینده شان را تحت تاثیر قرار داده و آنها را در یک دور باطل تلاش، عدم تمرکز، ناکامی قرار می دهد.

برخی تصور می کنند که استعداد کافی برای رسیدن به اهداف شان را ندارند غافل از اینکه عدم تمرکز و انعطاف پذیری و روابط نامناسب اجتماعی و عاطفی مانع رشد شان می شود. 

فردی که قادر نباشد هیجانات روزمره اش را کنترل و مدیریت کند در برهه های مختلف زندگی دچار مشکلات فراوانی می شود اعم از تحصیلی، افت تمرکز و توجه، سطح پایین کیفیت روابط اجتماعی، نداشتن روابط عاطفی سالم و مناسب و درگیری های هیجانی با فرد مورد علاقه، ناتوانی در تصمیم گیری در مورد مسائل مهم زندگی اثرات مخرب حاصل از عدم تنظیم هیجانی است. 

آنچه مسلم است تنها راه نجات تنظیم و کنترل هیجانات است شاید افراد به سادگی و تنهایی قادر به تنظیم و شناخت هیجانات شان نباشند اما مهم این است که می توانند با بهره بردن از تکنیک های به این هدف دست یابند.

فراموش نشود منظور از کنترل هیجانات به معنای سرکوب آنها نیست به عنوان مثال افرادی که به راحتی از کوره در می روند و رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهند هنگامی که آرام می شود متوجه آسیب هایی که به روابط خود و دیگران زده اند شده و تصمیم می گیرند دیگر هیجان خشم شان را کنترل کنند و به دیگران آسیب نرسانند و مدام خود را سرزنش می کنند ولی باز هم در شرایط مشابه از کنترل خارج شده و مثل قبل برون ریزی خشم خواهند داشت.

هر بار فرد پس از اعمال پرخاشگری دچار احساس گناه شده و خود را سرزنش می کند ،اکثر این افراد بیان می دارند قادر به کنترل هیجانات منفی خود نیستند. 

آنچه مسلم است همه افراد نیاز دارند که هیجانات خود را شناخته و راههای کنترل هیجانات را بیاموزند حال سوال اینجاست کی و کجا و در چه زمانی تنظیم هیجانی در فرد شکل می گیرد؟ 

بر اساس تحقیقات روانشناسان والدین قادرند از سن 3 سالگی هیجانات کودک خود را تنظیم نمایند و کودکان را نسبت به احساسات شان آگاه کنند در صورتی که در دروان کودکی این تنظیم هیجانی – شناختی صورت نپذیرد همانطور که در سطرهای بالا گفته شد فرد در بزرگسالی با مشکلات رفتاری و روانی بسیاری دست و پنجه نرم خواهد کرد و تمامی ابعاد زندگی اش تحت تاثیر قرار خواهد گرفت زیرا تمامی اعمال و عملکرد آدمی را احساسات و هیجاناتشان شکل می بخشد. 

کودکانی که تنظیم هیجانی نشده اند دردروان کودکی علائمی همانند اضطراب، ناخن جویدن، افسردگی،  پرخاشگری، رفتارهای مخرب با همسالان و ... را تجربه می کنند و گاهی هیجانات سرکوب شده سبب مشکلات روان تنی همانند سردردهای بدنی بدون علت فیزیولوژیکی می شوند و یا دل درد و ... که در نواجوانان شایع می باشد. 

درست است که تنظیم هیجانی در دروان ابتدایی زندگی فرد صورت می گیرد ولی این بدین معنا نیست که در دروان بزرگسالی فرد قادر به کنترل و مدیریت هیجانات اش نباشد و یا نتواند هیجانات منفی خود را نظم ببخشد با آموختن تکنیک ها و مهارتهایی تمامی افراد قادرند که بر رفتار و هیجانات خود کنترل داشته باشند. 

روانشناسان توصیه می کنند تمامی افراد در صورتیکه قادر به کنترل و مدیریت هیجانات شان اعم از خشم، غم و ..... نیستند از تکنیک های شناخت احساسات و تنظیم شناختی هیجانات به کمک یک درمانگر متبحر بهره ببرند.

در این راستا یکی از تکنیک های که بسیار به افراد در داشتن خود آگاهی و شناخت بیشتر به درون خود کمک می کند را مدیتیشن و خودآگاهی (ذهن آگاهی) ... می دانند و حضور داشتن در زمان حال و توجه به احساس در زمان حال یکی از تکنیک های موثر است که نیاز به تمرین فراوانی دارد.

شناخت احساسات و آنچه در پی آن می آید تاثیر بسزایی در مدیریت رفتار فرد دارد. 

همچنین والدین می توانند با آموختن تکنیک های تنظیم شناختی – هیجانی آینده فرزندان خود را شکل دهند و به فرزندانشان سلامت روح و روان و سلامت بدنی ببخشند.