سیدمسعود مدنی جامعه شناس- مدرس دانشگاه
انسان‌های خلاق چه ویژگی‌هایی دارند؟ آیا همه انسان‌ها خلاقند؟ تجسم خلاق چیست؟ آیا بدون داشتن تخیل قدرتمند می‌توان از تجسم خلاق سخن گفت؟ آیا بدون تفكر و اندیشه می‌توان به تخیل و تجسم رسید؟!
عده‌ای از اندیشمندان و صاحبنظران «پرورش خلاقیت» ارتباط چندانی بین تجسم و تفكر قائل نیستند. عده‌ای دیگر بر این باورند كه پدیده‌هایی چون تفكر، تجسم و تخیل، جز در ارتباط با یكدیگر و تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از هم قابل تعریف نمی‌باشند.
در این راستا، چه دسته اول و چه دسته دوم، ویژگی‌های تقریباً مشتركی برای افراد خلاق و مبتكر قائلند. در این مقاله ضمن پرداختن به تعریف مفهومی موضوعات مرتبط با خلاقیت و تكنیك‌های كسب خلاقیت، به مهم‌ترین ویژگی‌های افرادی كه بیشتر شایسته عنوان «خلاق» هستند، می‌پردازیم.
تجسم خلاق، شكل‌گیری و گسترش آن
هیچ انسانی بدون قدرت تجسم و نیروی خلاق وجود ندارد. هركس به اندازه توانایی، دانایی، نیاز و حوزه دیدش از نوعی تجسم خلاق برخوردار است. هر چه داناتر باشیم، خلاق‌تر، در نتیجه متفاوت‌تریم. برای كشف و گسترش تجسم خلاق، قبل از هر چیز نیازمند برنامه‌ریزی و بكارگیری تكنیك‌های مرتبط با آن هستیم. از مهم‌ترین این تكنیك‌ها، فنِ «آگاهی برتر»، (Trensendental conscioushess) است كه به شكل‌های تجربی، عملی و فرمت‌هایی خاص تهیه و تنظیم گردیده است.
اجرای برنامه‌های تجسم خلاق و بكارگیری تكنیك آگاهی برتر، اگر موجب كتمان و فراموشی واقعیت‌ها و آنچه كه هست نشود، سبب گشایش و ظهور توانمندی‌هایی كه در ناخودآگاه هركس نهفته است، می‌گردد. اگر كسی بتواند تجسم خود را شكوفا كرده و برای عقلایی- عالمانه كردن آن تلاش كند، می‌تواند ضمن گسترش همه‌جانبه ارتباطات فردی خود (با كسانی كه می‌خواهد)، رابطه دیگران را نیز نسبت به خود و دیگران دگرگون سازد.
در تجسم خلاق، فرد با نیروها و توانمندی‌های فكری و فیزیكی خود آشنا می‌شود و همین آشنایی و هدایت درست آنها، موجب برقراری ارتباط موثر و معنادار با دیگران شده و راهی برای رسیدن فرد به اهداف و آرزوهایش می‌گشاید؛ زیرا ارتباط فرد با دیگران و درك انرژی‌های درونی خود، نه تنها او را به شادی و خلاقیت می‌كشاند بلكه گشایش‌های متنوعی در هر زمینه، اعم از موارد اجتماعی، اقتصادی، فردی، اخلاقی و .... در شخص ایجاد می‌كند.
آن‌گاه كه فرد توانایی خود را باور كرده و حس كند همه دنیا را درون خود دارد، آن‌گاه كه در بستری آرام، مطمئن و قابل اعتماد تجسم و تفكر خلاق خود را باور كند، گره‌های ناگشودنی و عقده‌های تلبنار شده روحش یكی پس از دیگری گشوده می‌شود و با جهانی بهتر، زیباتر و دست‌آموزتر مواجه خواهد شد.
- تجسم خلاق، نه توهم است و نه رویایی ناباورانه، بلكه یك واقعیت عینی- اجتماعی، پدیده‌ای دست‌یافتنی و مهم‌تر از همه، جزئی از زندگی هر فرد است و هركس در یك زمینه مساعد، مستعد، فعال و باكیفیت، توانایی ان را خواهد داشت كه با تجسم خلاق و نگاهی خلاقانه و مبتكرانه زندگی بهتری را برای خود و دیگران تدارك ببیند.
همه ما در فرآیند زندگی، هر روز و هر ساعت به تجربه‌ها و خاطرات گوناگونی دست می‌یابیم كه به مرور زمان و یا به‌دلیل تكرار، به باورها و احساساتی تبدیل می‌شوند كه مبنا و معیار تصمیم‌گیری‌های بعدی ما قرار می‌گیرند. حالا اگر درست تصمیم‌گیری شود، به موفقیت و در غیر این صورت به ناكامی می‌رسیم. اگر افراد با نگاهی درست، واقع‌گرایانه و عقلایی به كشف توانایی‌های خود بپردازند، راحت‌تر و اصولی‌تر از حركات تكراری و بی‌معنا صرف‌نظر كرده و از لحظات زندگی خود بهتر استفاده می‌كنند و به شادی می‌رسند.
