خیلی از افراد بارها و بارها جلوی آینه می‌ایستند و به شکم ورم‌کرده‌ی خود نگاه می‌کنند. بسیاری از این افراد اندامی متناسب دارند ولی شکمشان چندان ظاهر زیبایی ندارد و همین موضوع حسابی ناراحتشان می‌کند.
این دسته از افراد برای از بین بردن این ورم دست به هر کاری می‌زنند از خوردن انواع و اقسام دم‌نوش تا مصرف قرص‌های مختلف، ولی ورم همچنان باقی می‌ماند و تغییری به وجود نمی‌آید. نفخ مشکل آشنایی است که خیلی از افراد برای رها شدن از شر آن تلاش می‌کنند، این مشکل، چاق و لاغر نمی‌شناسد و می‌تواند هر فردی را گرفتار کند. با دانستن دلایل ایجادکننده‌ی نفخ و راه‌های درمان آن، می‌توان از شر این مشکل راحت شد.
«دکتر محمدجعفر فره‌وش» متخصص داخلی، فوق تخصص گوارش و آندوسکوپی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره‌ی این مشکل به شما می‌گوید.
وقتی شکم باد می‌کند
نفخ شکم به حالتی گفته می‌شود که در آن شکم حالت باد کردن و اتساع (قابلیت باز و بسته شدن) پیدا می‌کند در واقع به‌نوعی قطر شکم در این حالت زیاد می‌شود. حدود ۳۰ درصد از افراد به نفخ شکم مبتلا هستند. برخی از افراد علاوه بر این، احساس پری و سفتی در ناحیه‌ی شکم نیز دارند که این مسئله می‌تواند با درد همراه باشد.
گاهی اوقات نفخ می‌تواند باعث سروصدا در ناحیه‌ی شکم شود. برخی از افرادی که به نفخ شکم مبتلا هستند از احساس تنگی نفس نیز رنج می‌برند که این مسئله به دلیل فشاری است که به دیافراگم وارد می‌شود. گاهی اوقات نفخ شکم با بادگلو و دفع گاز زیاد از روده همراه خواهد شد که این مسئله برای بسیاری از افراد آزار دهنده است. به‌ندرت در برخی از افراد سکسکه نیز دیده می‌شود.
متهم‌های اصلی
دلایل زیادی می‌توانند باعث ابتلا به نفخ شکم شوند که مهم‌ترین آن سبک زندگی نادرست و تغذیه‌ی افراد است که باعث به وجود آوردن نفخ می‌شود. آن دسته از افرادی که پرخوری می‌کنند و انواع و اقسام غذا را می‌خورند، باید انتظار ابتلا به نفخ شکم را داشته باشند. غذاهای چرب، سرخ کردنی و غذاهای فست فود نیز در ابتلا به نفخ شکم نقش دارند و باید خوردن چنین غذاهایی را محدود کرد.
وقتی پیاده‌روی معجزه می‌کند
امروزه زندگی شهرنشینی روزبه‌روز در حال گسترش است و همین مسئله باعث می‌شود که افراد تحرک کمتری در طول روز داشته باشند. تحرک کم می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود بیاورد که مهم‌ترین آن چاقی است. علاوه بر چاقی، افرادی که به‌اندازه کافی تحرک ندارند، دچار نفخ می‌شوند. همه‌ی افراد در هر سنی که باشند باید حداقل روزانه ۳۰ دقیقه پیاده‌روی کنند تا دچار نفخ نشوند.
بیماری داری؟
گاهی نفخ می‌تواند نشان دهنده‌ی ابتلا به یک بیماری باشد که این مسئله توسط پزشک قابل تشخیص است. چنانچه فرد علاوه بر نفخ شکم علائم دیگری نیز داشته باشد، باید به برخی از بیماری‌ها شک کرد. بعضی بیماری‌ها مانند کیست تخمدان، برخی از تومورهای گوارشی، بیماری‌های التهابی روده و ... می‌توانند با نفخ شکم همراه باشند و تا زمانی که بیماری درمان نشود، نفخ شکم باقی خواهد ماند. افرادی که به سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS) مبتلا هستند نیز مستعد ابتلا به نفخ شکم هستند. آن دسته از افرادی که به مشکل بازگشت اسید معده به مری دچار هستند نیز بیش از سایرین دچار نفخ شکم می‌شوند. افراد مبتلابه سوءهاضمه و یبوست نیز می‌توانند دچار نفخ شکم شوند.
کلم را فراموش کن!
یکی دیگر از دلایل ابتلا به نفخ شکم استفاده از غذاهای نفاخ است که افراد بسیاری از این غذاها را می‌شناسند برای مثال انواع کلم، می‌تواند باعث ایجاد نفخ شود حتی کلم بروکلی که برخی از افراد تصور می‌کنند نفاخ نیست هم می‌تواند تولید نفخ در شکم کند. کاهو یکی دیگر از خوراکی‌هایی است که در تولید نفخ شکم نقش دارد و افرادی که مستعد ابتلا به نفخ شکم هستند بهتر است خوردن کاهو را محدود کنند.
مصرف برخی از حبوبات می‌تواند باعث ابتلا به نفخ شود به همین دلیل باید حبوبات را از یک‌شب قبل در آب خیس کرد و پس از دور ریختن آب، آن را در غذا استفاده کرد. نوشابه‌های گازدار که امروزه طرفداران بسیار زیادی دارند نیز در ابتلا به نفخ شکم بسیار نقش دارند.
بسیاری از میوه‌ها و سبزی‌ها می‌توانند برای برخی از افراد ایجاد نفخ کنند ولی به دلیل خواصشان نمی‌توان آن‌ها را از وعده‌های غذایی حذف کرد. افرادی که با خوردن میوه و سبزی دچار نفخ می‌شوند باید در چهارتا پنج وعده آن‌ها را مصرف کنند و به‌یک‌باره حجم زیادی از میوه و سبزی را در یک وعده نخورند.
شیر نفاخ است؟
برخی از افراد به دلیل کمبود آنزیم لاکتوز در بدن، با نوشیدن شیر دچار مشکل می‌شوند. این دسته از افراد بعد از نوشیدن شیر به‌شدت دچار نفخ شکم می‌شوند. این دسته از افراد برای پیشگیری از نفخ شکم باید از شیر سویا استفاده کنند یا از پزشک خود بخواهند برایشان قرص‌های مخصوصی که مشکلات ناشی از مصرف شیر و لبنیات را از بین می‌برد تجویز کند. حذف شیر و لبنیات برای پیشگیری از نفخ شکم کار درستی نیست و می‌تواند احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش بدهد.
مصنوعی‌ها را جدی نگیرید!
نوشیدن قهوه و نسکافه هم در ابتلا به نفخ شکم نقش دارند و مصرف آن‌ها باید محدود شود. همچنین آن دسته از افرادی که دائماً از خوراکی‌هایی استفاده می‌کنند که در آن‌ها شیرین‌کننده‌های مصنوعی به‌کاررفته، باید انتظار نفخ در شکم را داشته باشند. محدود کردن مصرف انواع کیک، شیرینی، شکلات و... که در آن‌ها شیرین کننده‌های مصنوعی (صنعتی) به‌کاررفته باشد، می‌تواند به از بین بردن نفخ کمک کند.
غذا بخور، هوا نخور
یکی از عادت‌های بدی که بسیاری از افراد در زمان غذا خوردن دارند، صحبت کردن همراه با غذاست. نداشتن آرامش، صحبت کردن و تمرکز روی کارهای دیگر در زمان غذا خوردن می‌تواند باعث انقباض عضلات دستگاه گوارش شود در نتیجه غذا به‌خوبی وارد دستگاه گوارش نمی‌شود و فرد دچار نفخ می‌شود. حتی برخی از افراد با وجود اینکه پرخوری نمی‌کنند به مشکل نفخ دچار می‌شوند که دلیلش هم به همین عادت‌های نادرست در زمان غذا خوردن برمی‌گردد.
همیشه پای استرس در میان است
استرس در ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها نقش دارد که نفخ شکم از این امر مستثنا نیست. آن دسته از افرادی که دچار استرس می‌شوند بیش از سایرین دچار نفخ شکم خواهند شد. افرادی که استرس دارند معمولاً غذا را تند تند می‌خورند و دائماً ذهنشان درگیر است این دسته از افراد برای درمان نفخ شکم خود در وهله‌ی اول باید استرس خود را مدیریت کنند.
چه موقع مسئله جدی است؟
نفخ شکم معمولاً نشانه‌ی جدی‌ای از بیماری نیست و با داشتن یک رژیم غذایی درست و تغییر در سبک زندگی می‌توان آن را برطرف کرد، البته این بدین معنا نیست که هر نوع نفخ شکمی را باید نادیده گرفت بلکه در برخی موارد نفخ شکم می‌تواند علامتی از یک مشکل بزرگ باشد. اگر همراه با نفخ، مشکلاتی چون یبوست، خون در مدفوع، درد شکم و درد مقعد یا کاهش وزن سریع و شدید وجود داشته باشد، باید حتماً به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرد چون عدم مراجعه به پزشک در چنین شرایطی می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد.
گازهایی که باید دفع شوند
وقتی گاز در شکم ایجاد شود باید گاز را از بدن خارج کرد، برخی از افراد گازهایی که در شکم جمع می‌شود را نگه می‌دارند که انجام این کار درست نیست. این گازها طبیعی هستند و باید حتماً از بدن خارج شوند. نگه‌داشتن گاز در بدن می‌تواند باعث تشدید نفخ شود.
چه باید کرد؟
درمان نفخ شکم در شرایطی که بیماری خاصی مطرح نباشد بسیار ساده است و فرد باید به سبک زندگی و تغذیه خود توجه کافی داشته باشد. افرادی که چاق هستند باید زیر نظر متخصص تغذیه و مربی بدن‌سازی اقدام به کاهش وزن خود کنند. آن دسته از افرادی که به سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر مبتلا هستند باید غذا را در چند وعده مثلاً چهارتا پنج وعده بخورند تا دچار نفخ شکم نشوند.
پیاده‌روی سبک و ملایم بعد از غذا نیز می‌تواند به درمان نفخ شکم کمک کند. درست نشستن پشت میز برای خوردن غذا مسئله‌ی مهمی است و می‌تواند در پیشگیری از نفخ شکم نقش داشته باشد. افرادی که دچار نفخ می‌شوند باید ۳۰ دقیقه بعد از غذا کار کنند و شروع فعالیت کاری بلافاصله بعد از غذا می‌تواند باعث تشدید نفخ در این دسته از افراد شود. چنانچه مشکل نفخ در شکم شدیدتر باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه شود.
تأثیر زیبایی غذا بر نفخ شکم!
نفخ شکم یکی از دردسرسازترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد به آن مبتلا هستند با دانستن برخی از باورها می‌توان به درمان نفخ شکم کمک کرد.
جویدن آدامس می‌تواند از نفخ شکم پیشگیری کند این باور نادرست است و جویدن آدامس می‌تواند حجم زیادی هوا را وارد شکم فرد کند.
نوشیدن بیش از اندازه‌ی آب همراه با غذا می‌تواند باعث ابتلا به مشکلات گوارشی و نفخ شکم شود این باور درست است اما نوشیدن مقدار بسیار کم (در حد چند جرعه) می‌تواند به هضم بهتر غذا و پیشگیری از نفخ کمک کند.
برخی از افراد تصور می‌کنند که سیگار و دخانیات تأثیری در ایجاد نفخ ندارند این باور غلط است و سیگار و دخانیات باعث ایجاد نفخ می‌شوند.
استفاده از قرص‌های ضد نفخ می‌توانند نفخ را کاملاً درمان کنند این باور نادرست است و در کنار مصرف این قرص‌ها باید حتماً به تغذیه و سبک زندگی توجه داشت. این قرص‌ها بیشتر از نظر ذهنی روی بیمار تأثیر دارند و تأثیر کمی روی نفخ می‌گذارند چون حجم زیادی از گاز موجود در دستگاه گوارش را نمی‌توانند از بین ببرند.
افراد مبتلابه سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر علاوه بر داروهای مرتبط با گوارش باید داروهای آرام‌بخش نیز زیر نظر پزشک استفاده کنند.
برخی از افراد بر این باورند که ظاهر زیبای غذا و میز زیبا می‌تواند تأثیر بسیار خوبی بر دستگاه گوارش داشته باشد این باور درست است به همین دلیل افراد باید حتماً روی میز خود گل بگذارند و به‌ظاهر غذا توجه کنند.
نعنا و به‌طورکلی محصولات نعنایی می‌توانند به پیشگیری از نفخ شکم کمک کنند این باور درست است و یکی از دلایل اصلی آن بوی نعناست که تأثیر خوبی روی بدن می‌گذارد.
