اصلاح سبک زندگی و توجه به سلامت عمومی می تواند نقش بسزایی در پیشگیری از بروز سکته مغزی داشته باشد. سازمان جهانی بهداشت نیز در این باره توصیه می کند که افراد با ورزش کردن منظم (حداقل ۳۰ دقیقه در روز)، خوردن غذاهای سالم، توجه کردن به اندازه دور کمر و وزن، کنترل انواع دیابت، کنترل فشارخون و کلسترول بالا و ترک کردن مصرف سیگار و مشروبات الکلی می توانند خطر بروز سکته مغزی را از خود دور کنند.
دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب وعضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز سکته مغزی را دومین علت مرگ و میر در دنیا معرفی می کند و توضیح می دهد: "هرگونه اختلال در خونرسانی به بافت مغز سکته مغزی تلقی می شود."
چه عواملی در بروز سکته مغزی دخالت دارند؟
شاید برای شما هم این سوال وجود داشته باشد که چه عواملی در بروز سکته مغزی دخالت دارند؛ دکتر اشرافی در پاسخ به این سوال دو عامل خونریزی دهنده و عوامل ناشی از انسداد رگ به علت لخته را به عنوان عوامل بروز سکته مغزی عنوان می کند و می گوید: "همچنین نوع دیگری از سکته، حمله گذرای سکته مغزی است که علائم آن در کمتر از ۲۴ ساعت رفع می شود."
به گفته رییس بخش مغز و اعصاب بیمارستان شهدای تجریش، شایع ترین سکته مغزی، سکته ناشی از انسداد رگ هاست.
علائم سکته مغزی را بشناسید
آگاهی نسبت به علائم سکته مغزی، اثر پررنگی در درمان به موقع و کاهش آسیب های ناشی از آن دارد، البته سکته مغزی بسته به اینکه کدام یک از قسمت های مغز را درگیر کرده است، علائم مختلفی دارد؛ به گفته دکتر اشرافی این علائم می تواند شامل تاری دید، اختلال در میدان بینایی، اختلال در بلع، اختلال در صحبت کردن، ضعف اندام و فلجی، اختلال در حس اندام، عدم تعادل و اختلال ادراری شود.
همچنین در مواردی که لخته ها عروق ساقه مغز را درگیر می کنند، می توانند افت هوشیاری و کما را برای بیمار به دنبال داشته باشند.
در صورت بروز سکته مغزی از خود درمانی پرهیز کنید
احتمال زیادی وجود دارد که در طول زندگی، خود و یا اطرافیانمان دچار سکته مغزی شوند، زمانی که متوجه شدیم کسی از اطرافیانمان دچار سکته مغزی شده، کوچکترین اشتباه ما می تواند آسیب های جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
دکتر اشرافی درباره اقدامات لازم برای بیماری که دچار سکته مغزی شده است، تاکید می کند: "اگر فرد و یا اطرافیان علائم بارزی همچون کج شدن صورت، اختلال در صحبت کردن، اختلال حرکتی و یا ضعف اندام را مشاهده کردند، باید سریعا به اورژانس ۱۱۵ اطلاع دهند و از خود درمانی خودداری کنند."
لازم است بدانید حتی اگر فشارخون بیمار بالاست نباید برای پایین آوردن فشار خون بیمار اقدام به خوددرمانی کنید.
چه چیزهایی احتمال سکته مغزی را افزایش می دهد؟
در افزایش احتمال بروز سکته مغزی عوامل مختلفی دخیل اند؛ بالا بودن فشار و چربی خون، دیابت، چاقی، بی تحرکی، مصرف انواع دخانیات از جمله سیگار و قلیان، مصرف الکل به گفته متخصص مغز و اعصاب دانشگاه از جمله عواملی است که افراد با اصلاح سبک زندگی خود می توانند آن ها را کنترل کنند.
البته دکتر اشرافی توضیح می دهد که برخی از عواملی که باعث احتمال سکته مغزی می شود، مانند سن، جنس، نژاد و ژنتیک غیر قابل تغییر است و "در میان افراد مسن، مردان و سیاه پوستان احتمال بروز سکته مغزی بیشتر است."
مصرف داروهای روان گردان و محرک؛ عامل کاهش سن بروز سکته مغزی
بنابر گفته رییس بخش مغز و اعصاب بیمارستان شهدای تجریش مصرف داروهای روان گردان و برخی از مواد محرک مانند ترکیبات امفیتامین، شیشه و کوکائین از دیگر عوامل بروز سکته مغزی در سنین پایین به شمار می روند.
ردپای مشکلات قلبی و عروقی در بروز سکته های مغزی
شاید دانستن این نکته که بین مشکلات قلبی و عروقی ارتباط وجود دارد شما را متعجب کند، اما دکتر اشرافی مشکلات قلبی و عروقی را از مهمترین عوامل بروز سکته مغزی عنوان می کند و می گوید: "احتمال بروز سکته مغزی در افرادی که اختلالات ریتم قلبی و یا مشکلات مربوط به دریچه قلب دارند، بیشتر از سایر افراد است."
در بررسی عوامل بروز سکته های مغزی سبک زندگی نقش پررنگی دارد، تا جایی که دکتر متخصص مغز و اعصاب دانشگاه یکی از دلایل پایین آمدن میانگین سن سکته مغزی را زندگی شهرنشینی، عدم رعایت رژیم غذایی سالم مانند مصرف فست فودها و مصرف داروهای روان گردان عنوان می کند.
بیماری که سکته مغزی را تجربه می کند، دچار ناتوانی حسی، حرکتی و ذهنی می شود که برای خانواده و سیستم بهداشتی کشور بار درمانی زیادی دارد، از این رو درمان عارضه های ناشی از سکته مغزی به دارو درمانی و بازتوانی نیاز دارد.
دکتر اشرافی درباره سکته های از نوع گذرا که علائم آن زیر ۲۴ ساعت است، یادآوری می کند: ضروری است که این افراد نیز بعد از بروز سکته حتما به پزشک مراجعه کنند، زیرا احتمال تکرار سکته در افرادی که علائم گذرا داشته اند باز هم وجود دارد.
کاهش میانگین سن بروز سکته مغزی در کشور
دکتر اشرافی با هشدار نسبت به کاهش میانگین سن بروز سکته مغزی درباره میانگین سنی افرادی که دچار سکته مغزی می شوند، اظهار کرد: شیوع سکته مغزی بعد از ۵۵ سالگی افزایش می یابد و به ازای هر پنج سال افزایش سن، ریسک سکته مغزی بیشتر می شود و سالانه بیش از ۱۲ هزارنفر در کشور دچار سکته مغزی می شوند.
در صورت بروز مشاهده علائم سکته مغزی وقت را تلف نکنید
سرعت عمل در رساندن بیماری که دچار سکته شده گامی مهم و اساسی در نجات جان وی محسوب می شود. بعد از اینکه فردی که دچار سکته مغزی شده به بیمارستان منتقل می شود بلافاصله پزشکان برای تصویربرداری از مغز وی اقدام می کنند.
به گفته متخصصان اگر بیمار در کمتر از حدود ۴.۵ ساعت به بیمارستان برسد، می توان با تزریق نوعی از داروی ضد لخته علائم حیاتی بیمار را برگرداند؛ البته این دارو برای تمام سکته های مغزی کاربرد ندارد و برای سکته های ناشی از انسداد رگ در اثر لخته موثر است.
دکتر علی امینی هرندی نورولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه نیز در این باره با تاکید بر مراجعه سریع افراد مشکوک به سکته مغزی به مراکز درمانی منتخب می گوید: "زمان طلایی برای تزریق r-tPAو کاهش عوارض در بیماران مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک زیر ۴.۵ ساعت است و پس از این زمان تزریق دارو هیچ تاثیری در کاهش عوارض ناشی از سکته مغزی ندارد."
به گفته دکتر امینی، اورژانس تهران هنگام مواجهه با بیمار مشکوک به سکته مغزی، کد ۷۲۴ را به بیمارستان مربوطه (محل انتقال بیمار) اعلام می کند، سپس بیمار به مرکز مذکور منتقل شده و سیر درمان وی آغاز می شود.
درصورت بروز علایمی مانند کج شدن عضلات صورت، ضعف حرکت بازو و اختلال تکلم سریعا با اورژانس تماس بگیرید
این نورولوژیست بیمارستان شهدای تجریش عدم مراجعه به مراکز درمانی در زمان طلایی برای آغاز تزریق r-tPAیا مراجعه به مراکز نابجا و غیرمنتخب درمان سکته مغزی را از اشکالات عمده در روند درمان بیماران مبتلا به سکته مغزی عنوان می کند و به هموطنان توصیه می کند: "به محض مشاهده علایمی نظیر کج شدن عضلات صورت، ضعف حرکت بازو و اختلال تکلم در افراد خانواده خود سریعا با اورژانس تهران تماس گرفته و وضعیت بیمار را اطلاع دهند تا بیمار سریعا به مراکز منتخب درمان سکته مغزی انتقال داده شود."
دکتر آقامیری عضو هیئت علمی دانشگاه نیز از این گفت و گو درباره سکته های حاد مغزی توضیح می دهد: "عارضه استروک یا سکته حاد مغزی در صورت تشخیص سریع و مداخله درمانی مناسب می تواند با پیامد خطرناک و جدی همراه نباشد، ولی در صورت تاخیر در درمان با هزینه های فراوانی برای فرد، خانواده و همچنین سیستم بهداشت جامعه همراه خواهد بود."
تشخیص به موقع قدم اول و اساسی در برخورد با بیماران مبتلا به سکته حاد مغزی است و گام دوم بعد از تشخیص، انتخاب روش درمانی مناسب برای این بیماران است.
چه روش هایی برای درمان دومین عامل مرگ و میر در دنیا وجود دارد؟
دکتر آقامیری درباره روش های درمانی برخورد با بیماران کرونایی توضیح می دهد: "امروزه روش های درمانی مختلفی در برخورد با این بیماران، از اقدامات حمایتی تا ترومبولیتیک تراپی و مداخلات اندوواسکولار، در دسترس است و یکی از سوالات اصلی در درمان سکته مغزی حاد این است که کدام بیمار برای دریافت کدام درمان مناسب است."
وی با اشاره به این که سکته مغزی می تواند به عنوان یکی از عوارض بیماری کرونا بروز کند اظهار کرد: باتوجه به این که ابتلا به کرونا احتمال بروز سکته های مغزی را افزایش می دهد بنابراین چنانچه توصیه های بهداشتی، رعایت فاصله اجتماعی و بطور کلی توصیه های کرونایی را جدی بگیرید خطر بروز سکته مغزی را نیز از خود دور کرده اید.
بیمارستان های منتخب دانشگاه برای ارایه خدمات مربوط به سکته مغزی را بشناسید
در حوزه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی سه بیمارستان شهدای تجریش، لقمان حکیم و امام حسین(ع) به عنوان بیمارستانهای منتخب درمان سکته مغزی به ارایه خدمت رسانی به بیماران و اجرای پروتکل درمان بیماران مبتلا به سکته مغزی مشغول هستند.
