تحریریه زندگی آنلاین : در علم پزشکی افزایش غیر طبیعی سایز غده تیروئید را گواتر می‌نامند. تيروئيد يک غده كوچک با ظاهر بال پروانه‌ای است که جایگاه آن در زیر گردن قرار دارد. اين غده در تمام افراد سالم موجود می‌باشد و موادی به نام هورمون توليد می‌کند که به جریان خون ترشح می‌شوند. با اینکه در اکثر مواقع گواترها بدون درد هستند اما وجود یک گواتر با اندازه‌ی بزرگ می‌تواند باعث سرفه شود و حتی در این جهت، بلع یا نفس کشیدن فرد هم با مشکل روبه‌رو شود.
چند نوع گواتر وجود دارد؟
وابسته به میزان رشد و بزرگ شدن غده تیروئید، انواع گواتر به چهار گروه تقسیم می‌شود. که این گروه‌ها عبارتند از:
۱..........................گواتر درجه‌یک یا گواتر غیر قابل لمس و نمایش
۲...........................گواتر درجه دو یا گواتر قابل‌لمس و غیر قابل دید
۳....................................گواتر درجه سه یا گواتر قابل دید و قابل‌لمس
۴............................ گواتر درجه چهار یا گواتر قابل مشاهده از فاصله
بیشتربخوانید:
اختلال كم كاری تیروئید - بخش اول
تیروئید پرکار:
هنگامی که غده تیروئید در فرد از نوع پرکار می‌باشد، مشابه زمانی می‌باشد که بیمار به مشکل گریوز مبتلا شده است. که پیوسته با این اتفاق ایمونو گلوبین محرک تیروئید یا TSI تولید می‌شود، و پس از تولید به سمت غده تیروئید هجوم می‌برد و باعث پرکار شدن غده تیروئید می‌شود. در این وضعیت، غده تیروئید رشد می‌کند و به بیماری گواتر ختم می‌شود، در این بعد از گواتر، نشانه‌هایی همچون: تنگی نفس، کاهش وزن، یبوست، بداخلاقی، عصبانیت، زیاد شدن عرق، ایجاد لرزش در دست‌ها، نازک و شکننده شدن موهای سر، شکننده شدن ناخن به وجود می‌آید.
نمونه گواتر ندولی:
در بیماری گواتر ندولی، ممکن است چندین غده در دو سمت تیروئید و یا در یک سمت آن به چشم خورد، که نمونه‌ی اول با نام گواتر چند ندولی و مدل دوم با نام گواتر تک ندولی شناخته می‌شود. این الگو از گواتر در اکثر موارد از نوع خوش‌خیم است اما گواتر ندولی بدخیم و سرطانی هم در برخی افراد دیده می‌شود.
چه مواردی ابتلا به گواتر را افزایش می‌دهد؟
سن: بیماری گواتر ممکن است رده‌های سنی مختلف را درگیر سازد اما در بیشتر موارد این پدیده در افرادی که سن بالای ۴۰ دارند به چشم می‌خورد.
جنسیت: بیماری گواتر بیشتر در بانوان دیده می‌شود، به گونه‌ای که در این مشکل آمار مبتلایان زن بیشتر از مبتلایان مردان می‌باشد. و می‌توان بیان کرد که بانوان زیادتر از آقایان درخطر ابتلا به مشکلات تیروئیدی هستند.
کم بودنید بدن: یکی از علت‌های اصلی بیماری گواتر کمبودید می‌باشد اما امروزه اتفاق افتادن کاهش و کمبودید در افراد کمتری دیده می‌شود.
سابقه خانوادگی یا گواتر ارثی: گواتر در افرادی که خودشان یا یکی از اعضای خانواده‌شان سابقه بیماری‌های خود ایمنی را دارند، بیش از سایرین دیده شده است.
داروهای سرکوب‌کننده ایمنی: اگر به‌صورت مداوم و طولانی‌مدت مصرف شوند احتمال ابتلا به گواتر را در فرد بالا می‌برند.
دوران بارداری و پایان دوران قاعدگی: در طول زندگی بیشتر بانوان دو دوره‌ی حائز اهمیت و حساس به چشم می‌خورد که عبارتند از: دوران بارداری و اتمام دوران قاعدگی یا یائسگی. در این دو دوره‌ی ضروری به دلایل هورمونی و پزشکی مشکل‌های تیروئیدی از جمله گواتر بیشتر در معرض فعال شدن هستند.
امتحان روش تشخیصی پاراکلینیک: پاراکلینیک یکی از روش‌های تشخیص برای برخی از بیماری‌ها است. چندین مورد از روش‌های پاراکلینیکی، بیماران را در خطر پرتوهای رادیو اکتیو می‌گذارد، به همین خاطر بیماران بیشتر در معرض درگیری به مشکل گواتر و بیماری‌های تیروئیدی قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید:
بررسی به روش نمونه برداری: این عمل در حالت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی یا بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد که در اصطلاح آن را FNA می‌نامند. این عملکرد بدون خطر است و درد بسیار اندکی به همراه دارد. اگر بیمار داروهای ضد انعقاد خون مصرف کند نیاز است که ضرورا با پزشک متخصص خود مشورت کند. نمونه برداری از غده تیروئید بزرگ شده این‌گونه صورت می‌گیرد که ابتدا یک سوزن نازک را به یکی از گره‌های تیروئید فرو می‌برند، تا چند عدد سلول به درون سرنگ کشیده شود. پس از پایان این کار پزشک متخصص آسیب‌شناسی به رنگ‌آمیزی نمونه‌ها می‌پردازد تا بتواند آن‌ها را بررسی کند.
البته امکان دارد گره از مایع پر شده باشد که در این شرایط می‌توان تمام یا بخشی از مایع را توسط سرنگ خارج کرد. در آمار ۹۰ الی ۹۵ درصد از موارد این نمونه برداری مشخص می‌کند که گواتر بیمار از نوع خوش‌خیم یا بدخیم می‌باشد.
انجام اسکن تیروئید: برای انجام اسکن تیروئید از مقدار کمی ماده‌ی رادیو اکتیو کمک گرفته می‌شود. غده تیروئید این ماده‌ها را به وسیله‌ی خون جذب می‌کند، هنگام انجام گیری اسکن از یک دوربین اختصاصی برای گرفتن تصویر غده تیروئید استفاده می‌شود. اسکن تیروئید بدون خطر می‌باشد و مقدار اشعه‌های کاربردی در اسکن بسیار کم است به‌طوری که مشکلی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. با این حال افرادی چون: بانوان باردار یا شیرده نباید از اسکن تیروئید بهره‌گیری کنند.
آزمایش‌های دیگر: آزمایش خون برای بررسی عملکرد غده تیروئید در مراجعه‌ی اولیه و ضروری بیمار صورت می‌گیرد. اما امکان دارد که در طول دوره‌ی درمانی باز هم از آزمایش خون استفاده شود.
روش‌های گیاهی و خانگی که موجب بهبود گواتر می‌شوند
قرار دادنید در روند غذایی: همان‌گونه که شرح داده شد کاهش میزانید یکی از علت‌های اصلی ابتلا به گواتر می‌باشد. برای بهبود یافتن این بیماری، یک برنامه‌ی غذایی که شامل میزانید متناسبی باشد لازم است. برای رده‌ی سنی بزرگ‌سال‌ها میزان یا دوزید معمولاً ۱۵۰ میکروگرم در روز می‌باشد. برای جمع‌آوری ید مورد نیاز بدن، مصرف غذاهایی که سرشار از ید می‌باشند برای بیماران مبتلا به گواتر توصیه می‌شود. برخی از این خوراکی‌ها عبارتند از: نمکید دار، کلمی که حالت پیچ داشته باشد، غذاهای دریایی، ماهی کاد، ماهی تن، تخم‌مرغ، میگو، بوقلمون، ماست طبیعی، شیر گاو، لوبیا، سیب‌زمینی پخته شده به همراه پوست، زغال‌اخته.البته همیشه گواتر از کاهشید حاصل نمی‌شود و گاهی هم به خاطر افزایش میزانید بدن ایجاد می‌گردد. پس در صورت وجود گواتر باید در زمینه‌ی مصرفید با پزشک متخصص مشورت صورت گیرد.
جایگزین کردن پودر جلبک دریایی به جای نمک: کتانجک یا اشنه دریایی یک دسته از جلبک‌ها است که سایز بزرگی دارد. این جلبک یک منبع سرشار از ید می‌باشد و می‌تواند در بهبود بیماری گواتر تأثیرگذار باشد و کارکرد غده تیروئید را به سمت تغییرات مثبت هدایت کند. کلپ یا همان کتانجک پتاسیم، کلسیم، منیزیم و آهن هم دارد. این ماده به صورت خشک شده در بازار و برخی عطاری‌ها موجود می‌باشد. مزه‌ی این جلبک شور است پس قابلیت این را دارد که در برخی غذاها جایگزین نمک شود.
استفاده از ماده خشک شده‌ی این جلبک برای درمان گواتر به این صورت می‌باشد که بیماران می‌توانند تا ۲ قاشق غذاخوری پودر خشک شده را روزانه به غذای مورد پسندشان اضافه کنند. البته افزون بر پودر، کپسول گیاهی جلبک دریایی نیز در شرکت‌های دارویی تولید می‌شود.
مصرف سبزی شاهی آبی: سبزی شاهی آبی که به نام‌های آب تره، کلشک، بولاغ اوتی، علف چشمه و ترتیزک آبی هم شناخته می‌شود سرشار از ید می‌باشد به گونه‌ای که این درمان طبیعی حتی می‌تواند از انجام جراحی گواتر جلوگیری کند از. این گیاه مواد معدنی و مواد مغذی مانند گوگرد، ژرمانیوم و آنتی‌اکسیدان نیز دارد که معمولاً استفاده از آن عملکردی مفید و مثبت برای غده تیروئید می‌باشد و تأثیرات خوشایندی را به همراه دارد.
روش‌های مصرف شاهی آبی: این سبزی را به دو روش متفاوت می‌توان استفاده کرد در روش اول می‌توان چند برگ از این سبزی را خرد کرد و پس از حالت دادن به شکل خمیر، آن را بر روی ناحیه متورم شده‌ی گردن قرار داد. بهتر است در این حالت خمیر شاهی آبی به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه بر روی بخش مورد نظر بیمار ثابت بماند و سپس آن قسمت شست‌وشو داده شود. این روش درمانی را می‌توان حداقل تا ۱۰ روز ادامه داد. روش دوم بهره‌گیری از سبزی شاهی آبی به این صورت می‌باشد که باید ترکیبی از ۲ قاشق غذاخوری شاهی آبی با نصف لیوان آب درست کرد. سپس این مخلوط را روزانه در سه بازه‌ی زمانی مختلف تا مدت شش هفته نوشید.
